خبرگزاری شبستان – استان اردبیل : علیرضا دباغ عبداللهی معاون فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در استان اردبیل اظهارداشت: پاسداشت سنت ها درهررخداد اجتماعی (نظیر ماه مبارک رمضان) برای مردم اردبیل را از دیرباز تاکنون،جایگاه با اهمیتی داشته است بخصوص وقتی که این رسوم و سنت ها با باور های اعتقادی هم گره خورده باشند.
وی درمورد حلاوت رمضان در اردبیل،افزود: پیشواز از ماه پر قیمتی چون رمضان برای مردم دین مدار اردبیل با شیرینی خوش ذوقی همراه بوده و آنچه که از شنیده ها باقی است، تهیه مقدمات و آمادگی های جسمانی و روحانی برای روزهای حلول ماه مبارک بوده است.
دباغ عبد اللهی عنوان کرد : مردم اردبیل برای استقبال از این ماه عزیز چند روز مانده به ماه مبارک رمضان، مساجد را برای عبادت آماده می کنند، نظافت عمومی مساجد، غبار روبی و عطر افشانی مساجد با کمک جوانان و در برخی مساجد به همت بانوان انجام می شود.
وی بیان کرد:خانه تکانی مادران اردبیلی دو بار در سال صورت می گیرد یکی در آستانه عید نوروز و دیگری در پیشواز ماه مبارک رمضان پدران نیزهمچون ایام پیش از نوروز چند روز مانده به این ماه مبارک به تکاپو می افتند تا لوازم و مواد لازم برای تهیه انواع خوراک مخصوص سفره های افطاری و سحری را فراهم کنند گویی عید رمضان در پیش است.
به گفته ی عبداللهی از اولین کار های بانوان اردبیل تیه مایحتاج خانه و تمهید (اروجلوق زوماری) اعم از آرد برنج و مربا و پیاز سرخ کرده و ... بوده است.
وی ابراز داشت: دادن برنج به آسیاب به منظور تهیه فرنی، درست کردن انواع مربا از قبیل مربای گل محمدی (قزل گول)، پسته و نظایر اینها از دیگر کارهای است که بانوان اردبیلی قبل از فرا رسیدن ماه رمضان انجام می دهند؛فرنی جزو لاینفک سفره های افطاری در اردبیل است، غذایی که با آرد برنج و شیر تهیه می شود و در زمان افطار قبل از غذای اصلی با مربا به ویژه مربای گل صرف می‌شود.
معاون فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان اردبیل ادامه داد: بیشتر ساکنان منطقه اردبیل به بیدار شدن از خواب ساعاتی قبل از اذان صبح و خوردن سحری و اقامه نمازهای واجب و مستحبی اهمیت زیادی می‌دهند، در ماه مبارک رمضان، سحری هم مراسم ویژه خود را از قدیم الایام داشته و با گذشت زمان، تغییر و تحولاتی در آن پدید آمده است.
در زمان گذشته که از رادیو و تلوزیون خبری نبود عده‌ای از مردان و جوانان دو ساعت مانده به اذان صبح با رفتن به پشت بام ها با صدای بلند اهالی محل و همسایه ها را از فرا رسیدن وقت سحری آگاه می‌کردند و در برخی مناطق نیز از شلیک توپ برای این امر استفاده می شد.
بسیاری از افراد هم به محض اینکه خود بیدار می شدند، به در خانه خویشان و همسایگان نزدیک خود رفته، با دق الباب، آنها را برای سحری بیدار می کردند؛ در صورتی که پس از بیدارباش عمومی صاحبخانه‌ای با روشن کردن چراغ بیدار بودن خود را اعلام نمی‌کرد، همسایگان روز بعد به پرس و جو می‌پرداختند و چنانچه مشکلی وجود داشت به یاری آنها می‌رفتند که این روح همدلی را بین مومنان تقویت می‌کرد. (این رسم نیکو هنوز هم در برخی محلات و روستاهای استان پاس داشته شده و به آن عمل می شود البته به جای دق الباب از تلفن برای این امر استفاده می شود).
وی اذعان داشت: نزدیکی های غروب نغمه ملکوتی ربنا از مناره های شهر بار دیگر عطر رمضان را بر مشام مومنان می رساند، با نزدیک شدن به زمان اذان مغرب و افطار جنب و جوش مردم در خیابان ها و کوچه های شهر دیدنی است؛بانوان خانه که از ساعاتی مانده به زمان مغرب مشغول پخت و پز و مهیا کردن افطاری بودند با نزدیک شدن به زمان اذان مغرب پس از دم کردن چای، سفره را پهن کرده و با چیدن غذا ها و خوراکی های مختص این ماه زمینه را برای پذیرایی از همسر و فرزندان خود آماده می کنند.
روزه داران با نزدیک شدن به زمان افطار خود را به منزل می رسانند تا قبل آغاز دعای ربنا در کنار اعضای خانواده و دور یک سفره روزه خود را باز کنند؛ با هم بودنهایی که شاید در این عصر ماشینی کمتر اتفاق بیفتد و ماه رمضان تنها زمانی است که تمام افراد خانواده 30 روز بر سر یک سفره می نشینند به طوری که حتی تاخیر در حضور یکی از اعضای خانواده چشم های منتظر را متوجه جای خالی فرد بر سر سفره می کند؛بعضی از مغازه ها هنگام افطار کلاً تعطیل می کنند ولی بعضی فقط درب مغازه را می بندند و چراغ ها را روشن می گذارند تا به این وسیله اعلام کنند که بعد از افطار دوباره مغازه را باز خواهند کرد.
در زمان‌های دور هنگام افطار یک توپ شلیک می‌شد و روزه‌داران با شنیدن صدای توپ می‌فهمیدند که افطار شده و می‌توانند روزه خود را باز کنند اما امروزه شنیدن بانگ اذان از رادیو و تلویزیون جای توپ را گرفته و در میان اذان‌های زیبایی که از صدا و سیما شنیده می‌شود، اذان مرحوم مؤذن‌زاده برای مردم کشورمان و به خصوص برای اردبیلی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.
سفره های افطاری استان اردبیل رنگ وبوی خاصی دارند
این مسئول با اشاره به اینکه سفره های افطاری هم در استان اردبیل رنگ و بوی خاصی دارد، اعلام کرد:فرنی با مربای گل سرخ که عطر آن به یاد ماندنی است، خرما، فطیر، چای شیرین، پنیر و گردو و سبزی های معطر با نان سنگک، آش دوغ یا سوپ، زولبیا و بامیه میهمانان همیشگی سفره های افطاری اردبیلی ها هستند؛معمولاً مردم برای باز کردن روزه خود در زمان افطار اول از همه مقدار کمی آب گرم، نمک و یا خرما میل می کنند؛برخی از خانواده ها تمام غذاهای تهیه شده اعم از فرنی، آش یا سوپ و برنج و خورشت را بطور یکجا در افطار صرف می کنند اما بعضی دیگر چای شیرین و فرنی را میل کرده و ساعاتی بعد سفره شام را پهن می کنند تا غذاهای اصلی را صرف کنند؛پس از جمع شدن بساط افطار از اهالی منزل و میهمانان روزه دار با چای تلخ و گز سفید پذیرایی می شود که با گرم شدن هوا اغلب هنداونه ، خربزه و دیگر میوه های آبدار جایگزین آن می شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد:افطاری دادن هم یکی از رسم های دیگر مردم اردبیل است که از دیرباز بر جای مانده به طوری که ابتدا افراد و خانواده های کم سن و سال برای باز کردن افطاری به منزل بزرگتران می روند و سپس آنان را به افطارهای دیگری دعوت می‌کنند، همچنین افراد متمول نیز در مساجد و منازل با برپای سفره های افطاری هر چند ساده افراد شناس، ناشناس و رهگذران روزه دار را پذیرایی می کنند که متأسفانه این عمل نیک که هدف آن صله ارحام، افزایش محبت و دوستی در بین افراد فامیل یا پذیرایی از محرومان و نیازمندان است آرام آرام جای خود را به چشم و هم چشمی ها و ریخت و پاش های آنچنانی در تالار های پذیرایی با صرف هزینه های هنگفت نه برای افراد نیازمند بلکه برای ثروتمندان، خانواده های اعیان نشین و... می دهد که این کار هم در سالیان اخیر مورد اعتراض ائمه جماعات در تریبون های مختلف قرار گرفته است.
به گفته ی دباغ عبداللهی ، تردد شبانه و پس از افطار شهروندان در خیابان های شهر در ایام ماه رمضان، حتی در برخی موارد از آمار روزانه هم بیشتر بوده و تا موقع سحر ادامه می یابد.
مساجد استان اردبیل در ایام ولیالی ماه مبارک رمضان پذیرای روزه داران هستند
کارشناس فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان اردبیل تصریح کرد: در ماه رمضان بسیاری از مساجد شاهد حضور مردم بویژه جوانان و نوجوانان است، در این ماه روزه داران اغلب برای قرآن خوانی و ادای نماز جماعت در مسجد محلات جمع می شوند و در کنار این امور، کلاس های درس و قرائت قرآن هم توسط هیات امنای مسجد دایر می شود؛در شبهای قدر خانواده ها با حضور در مصلی اردبیل به شب زنده داری می پردازند حضور پرشور مردم در این ایام به حدی است که علاوه بر مصلی خیابان های اطراف آن نیز مملو از جمعیت می شود در این شبها زن و مرد ، پیر و جوان پس از افطار شب زنده داری می کنند چرا که لیله القدر، شب ولایت، شب نزول قرآن، شب نزول ملائکه بر امام زمان است.
برگزاری مراسم یادبود اموات در دومین روز ماه مبارک رمضان
وی متذکر شد:یکی از رسوم قدیمی اردبیلی ها در اعیاد، یاد کردن امواتی است که اخیراً از دنیا رفته اند که در ماه مبارک رمضان نیز که به عقیده مردم اردبیل، عید محسوب می‌شود، برای درگذشتگانی که طی یک سال اخیر فوت کرده‌اند، در تکایا، مساجد و یا منازل بستگان آنان مجلس ترحیم برگزار می‌شود؛طبق سنت دیرین مردم این منطقه، هر سال در دومین شب از ماه مبارک رمضان، این قبیل مراسم یادبود برگزار شده و مؤمنان با برگزاری مجلس ختم، جای خالی درگذشتگان را در نخستین رمضان بعد از درگذشت آنان، با قرائت قرآن کریم و فاتحه‌خوانی، پر می‌کنند.
دوختن «کیسه برکت» در مشگین شهر
علیرضا دباغ عبداللهی توصیف کرد: از دیگر رسوم استان اردبیل و شهرهای اطراف اردبیل دوختن «کیسه برکت» است که همزمان با آخرین جمعه ماه رمضان در مساجد شهرستان مشگین‌شهر برگزار می‌شود ؛ دوخت این کیسه‌ها که در آخرین روز ماه مبارک رمضان و معمولاً با ختم 30جزء قرآن کریم تمام می‌شود، براساس یک باور دینی و مذهبی توسط زنان و دختران مشگین شهری انجام می‌شود؛این کیسه‌ها که بین مردم به برکت توربافی معروف است، از پارچه نذری تهیه می‌شود و پس از آماده شدن، مقداری نمک و وجه نقد در آن قرار داده می‌شود؛به طوری که خانواده‌ها پس‌انداز خود را در طول سال داخل این کیسه قرار داده و در سفرهای زیارتی و کارهای عام‌المنفعه مورد استفاده قرار می‌دهند.
برپائی نماز عید فطر ودید وبازدید خانواده ها آئین پایانی ماه مبارک رمضان است
معاون فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان اردبیل درپایان سخنان خود با تأکید براینکه درروز عید فطرهم ابتدا روزه داران برای اقامه نماز عید فطر به مساجد می روند، یادآورشد: دید و بازدید عید فطر مخصوص بزرگان فامیل و مصیبت زدگان است و در آن روز کوچکترهای فامیل برای تبریک عید فطر به خانه بزرگترها ی فامیل می روند؛در اردبیل کسانی که قبل از این عید (در فاصله عید فطر و یکی از اعیاد رسمی قبل از آن) یکی از افراد خانواده خود را از دست داده اند در آن روز در خانه می مانند و دوستان و آشنایان برای همدردی نزد آنها می روند؛ این مراسم صبح روز عید در مساجد مخصوص برادران و در بعد از ظهر آن روز در منزل شخصی متوفی مخصوص بانوان برگزار می شود، معمولاً از میهمانان با چای و حلوا و خرما پذیرایی می شود.
گفتنی است: رمضان موسم غفران و غوغای عفو است؛ مباد از کاروان نیایش گران و نمازگزاران جدا افتیم.
پایان پیام/
نظر شما