خبرگزاری شبستان اخلاق اقتصاد اسلامی بر اساس جود است نه سود. ما باید به دیگران برسیم. دولت باید به فکر مردم باشد و مردم به فکر همنوعان، همسایه ها و همشهریان باشند و هر کس به فکر خود نبوده و مواسات کرده زندگی یکدیگر را در یک سطح ببینند. اینها بخش هایی است از سخنان حجت الاسلام صمصام الدین قوامی، رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی قم، مدیر مسوول فصلنامه مدیریت در اسلام (نخل شهداد) و استاد حوزه و دانشگاه پیرامون اقتصاد مقاومتی که مشروح آن از نظرتان می گذرد:
بنابر مضامین آیات و روایات اقصاد مقاومتی به چه معنا است؟
قبل از ورود به این بحث، لازم است به نکته ای اشاره کنم و آن این است که ماه رمضان در خود اقتصاد مقاومتی را نهفته دارد، به دلیل اینکه اساس این نوع خاص از اقتصاد بر صبر است و روزه هم نوعی صبر است؛ از سحر تا افطار شاهد یک نوع مقاومت اقتصادی هستیم که یکی از ابعاد اقتصاد در مصرف برنامه ریزی می شود. پس از آن اخلاق اقتصادی رکن دوم مقاومت اقتصادی است. در این ماه مسلمانان انفاق می کنند، از حرام خواری و روزه خواری پرهیز می کنند، به ایتام و اقشار آسیب پذیر کمک می رسانند و افراد بی بضاعت را حامی می شوند. اینها فرصت خوبی است برای اقتصاد مقاومتی.
اما مقاومت از ماده قیام است و قتی دو نفر قیام می کنند در برابر یکدیگر می گویند مقاومت. لذا اگراین دو قیام با هم جمع شود مانند معاونت، اسم این را مقاوت مثبت می گذارند که هر دو قیام جمع در مقابل دشمن و مثبت است. گاه قیام یک طرف در برابر دیگری است. این هم مقاومت است اما منفی. ما هر دو نوع مقاومت را در اقتصاد مقاومتی داریم در مقاومت مثبت همه داشته ها با هم متحد شوند در مقابل دشمن. در مقاومت منفی دشمن استکبار در برابر ما با تحریم و ابزار دیگر قیام کرده اما ما در برابر آن ایستادگی می کنیم. ماده اصلی مقاومت از قیام است اگر منفی باشد می گویند منازله یعنی دو طرف می خواهند همدیگر را زمین بزند اگر مثبت باشد هر دو به هم یاری می رسانند.
در اقتصاد مقاومتی باید تک تک قیام کرده، عزم کنیم برای بهبود اقتصاد. طمع کار، محتکر، تجمل طلب و افزون خواه نباشیم، این می شود قیام که باید به رفتار و اخلاق اقتصادی اسلام خودش را مزین کند. مجموع اینها می شود قیام سپس این قیام ها مانند قطراتی در دریا جمع شده و ملت مقاوم می شود.
اخلاق اقتصادی اسلام بر چه اساسی استوار است و اقتصاد مقاوتی به چه مقصدی می انجامد؟
اخلاق اقتصاد اسلامی بر اساس جود است نه سود. ما باید به دیگران برسیم. دولت باید به فکر مردم باشد و مردم به فکر همنوعان، همسایه ها و همشهریان باشند و هر کس به فکر خود نبوده و مواسات کرده زندگی یکدیگر را در یک سطح ببینند. اگر قیام مردم جمع شود محکم می شویم و می توانیم در مقابل قیام دشمن که کمر به نابودی ما بسته و تحریم ها را هر لحظه تنگ تر می کند بایستیم و نیرویی شویم در مقابل آن. دولت هم باید قیام کند. مردم باید اخلاق اقتصادی داشته باشند. اما دولت باید اقتصاد اسلامی را مراعات کند؛ از مردم توسط بانک ها سود نگیرد. اصل 44 قانون اساسی را مراعات کرده مالکیت مردم را احترام کند. عدالت اجتماعی را برقرار کند. این موارد به اضافه قیام مردم می شود مقاومت اقتصادی دولت و ملت. قیام اقتصادی دولت به معنای ساماندهی نظارت برنامه ریزی و احترام به مالکیت ها و واگذاری اقتصاد به مردم است. این قیام ها مقاومت می سازد.
آیه 200 سوره آل عمران را می شود به عنوان آیه مقاومت به دستور چهار ماده ای تقسیم کرد. این آیه نقشه جامع اقتصاد مقاومتی را نشان می دهد: "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ... اى کسانى که ایمان آورده اید، بر ناگوارى ها و بر پرهیز از گناهان و اطاعت از خدا شکیبایى کنید و با اتکا به صبر و پایدارى یکدیگر بر مقاومت خویش بیفزایید و در امور دین و دنیا با یکدیگر همبستگى داشته باشید، و از عذاب خدا پروا کنید، باشد که نیکبخت شوید."
"اصبروا" صبر در این آیه همان قیام تک تک مردم است به این معنا که در برابر محدودیت ها، تحریم ها، نداری ها و ... صبر پیشه کنند. "صابروا" به معنای اینکه در مقابل دشمن این صبرها را جمع کنید و در برابر او بایستید. " رابطوا" یعنی ارتباط و هماهنگی بین مردم و دولت، دولت برای مردم باشد و ارتباط هماهنگ سازمان بافت یافته ای داشته باشد. و"تقوا" یعنی اینکه تقوا داشته باشید. مراقبت از عمل، قیام مقاومت است و حاصل روزه تقوا است. بنابراین طبق این آیه استنتاج می شود ای مردم! تک تک قیام کنید وقتی نیرو جمع شد، در مقابل دشمن بایستید و ارتباط چتری از تقوا داشته باشید که باعث شود کنترل شوید. عاملی که می تواند اصبروا و سه مرحله بعد را ضمانت کند، تقواست که با توجه به آیات قرآن که می فرماید تقوا پیشه کنید لعلکم تفلحون، شاید به فلاح برسید، نتیجه تقوا فلاح و رستگاری است یعنی پیروزی در برابر دشمن و رها شدن. تنها راه فلاح هم رونق، تمدن، و رفاه اقتصادی است که در این چهار مرحله نهفته. این روح اقتصاد مقاومتی است که با صبر محقق می شود. حضرت یوسف (ع) وقتی به اوج جاه رسید گفت دو چیز را رعایت کردم تا به این مقام رسیدم: صبر و تقوا؛ صبر بر معصیت، صبر بر عبادت، صبر بر مصیبت و تقوا ورزیدن.
اقتصاد مقاومتی که نظریه رهبر معظم انقلاب است جایگاه والایی دارد. رییس جمهور اندوزی سال گذشته در نشست جنبش عدم تعهد در برابر نظریه رهبری برای اقتصاد مقاومتی گفت: من اقتصاد دان هستم اما نظریه شما نظریه جدیدی است!
اقتصاد مقاومتی چه تفاوت هایی با اقتصاد ریاضتی که غرب مطرح می کند، دارد؟
اقتصاد ریاضتی در برابر فقر و نداری است. سیستم دولت در اقتصاد ریاضتی از درون دچار مشکل است و ضعیف، ناتوان، روبه زوال، پیر، فرتوت و فرسوده شده. توانش را از دست داده و به ریاضت می افتد. در اقتصاد مقاومتی ثروت و دارایی در درون کشور وجود دارد، سیستم رو به رشد است و زنده است اما دشمن از بیرون مشکلات ایجاد می کند. مانند کشور ایران دریاهای جنوب، دریاچه شمال، دشت ها، معادن، جوان ها و رهبری از ثروت های کشور هستند اما خصم زخم می زند و مساله درست می کند. اما در اقتصاد ریاضتی اروپا با اینکه می تواند آقای خودش باشد، به دیگران تجاوز می کند. جنگ در کشورهای دیگر به راه می اندازد شکست می خورد و نتیجه آن می شود بیکاری، فقر و فساد و ... در یونان و پرتغال و قبرس و ...
در اقتصاد مقاومتی حرکت برای جهش است و آینده دارد و دولت به نفع مردم عمل می کند، اما اقتصاد ریاضتی برای زنده ماندن دست و پا می زند و در سی سی یو است و در آن دولت به ضرر مردم کار می کند.
آیا ایران به مرحله اجرای اقتصاد مقاومتی رسیده است؟
اگر بنا است منویات رهبری پیاده شود، باید دولت به فکر مردم باشد جلوی مفاسد گرفته شود، بانک ها سود نگیرند ما هنوز اقتصاد مقاومتی نداریم. این ماه فرصت خوبی است که ملت و دولت تصمیم بگیرند از این فرصت طلایی و اعلایی استفاده کرد، دستورات قرآن را گوش فرا دهند چرا که اقتصاد قرآن اقتصاد مقاومت است. بنابراین اقتصاد مقاومتی ما هنوز شکل نگرفته. اگر قرار است شکل گیرد و به حماسه تبدیل شود ماه رمضان می توانند اقتصاد مقاومتی را شکل دهد و عید فطر آن به حماسه تبدیل شود. رسانه ها بسیج شوند اقتصاد مقاومتی را با مهندسی کامل ارائه دهند. در این صورت مردم می توانند از بزرگراه اقتصاد مقاومتی ماه رمضان عبور کرده و به میدان حماسه اقتصادی فطر برسند. با نشستن قیامی صورت نمی گیرد. وقتی قیامی نیست مقاومتی هم نیست. ماه مبارک می تواند این فرصت را ایجاد کند و به اقتصاد فطری قناعت و زهد و مصرف درست اقتصاد رمضانی برسیم. اگر این ماه را خوب طی کنیم در نیمه دوم سال، حماسه اقتصادی اتفاق می افتد. با مردم دوست باشیم. همان طور که مردم اعتماد کردند و پای صندوق آمدند، در صحنه اقتصاد هم می آیند. در مزرعه، کارخانه و صنعت وارد کار می شوند به دولت کمک می کنند. امید است دولت جدید که تفال به نیک زده می شود با دولت قبل دوست باشد و اختلاف ها را کنار بگذارند. مردم را امیدوار کرده تا آنها از بزرگراه اقتصاد به میدان حماسه اقتصادی رسند و کام دشمن را تلخ کنند.
باید توجه داشت اقتصاد مقاومتی بر پایه مقاومت اقتصادی است، مقاومت اقتصادی بر پایه قیام اقتصادی است قیام بر پایه اقتصاد اسلامی است و اقتصاد اسلامی بر پایه اخلاق اسلامی دولت و ملت. این فرمول هر یک حساب شده است و آخرین حرف را، اخلاق می زند. اگر اخلاق گرگ ها تبدیل به اخلاق مورچه ها و زنبور عسل ها شود که از شهد گل عسل تولید می کند به اخلاق اسلامی دست یافته ایم. نه اینکه به جان یکدیگر بیفتیم اینها اخلاق قارونی است.
صدا و سیما تا چه اندازه می تواند در ترویج فرهنگ مقاموت اقتصادی موثر باشد؟
بسیار زیاد. به طور مثال سریال مادرانه پیام اقتصاد مقاومتی را در دل دارد. آنجا که مردی که خانه اش را وقف پرورشگاه می کند یا مادری به فرزندش می گوید به اندازه نیازت پول بخواه نه توقعت! این ها ادبیات خوبی است که صدا و سیما در پی گرفته و به تازگی به سمتی می رود که دانشگاه اسلامی است.
پایان پیام/
نظر شما