خبرگزاری شبستان: مسجد در فرهنگ اسلامى از ارزش و قداست والایى برخوردار است، جایگاه رفیع و ارزشمند این مکان الهى مىطلبد که آراسته از آلودگیها و ناپاکیها باشد تا مؤمنان واقعى خداوند در این فضاى روحانى و عرفانى مهیّا شده و به تعبّد و تهجّد به درگاه حق بارىتعالى بپردازند.حال که مسجد از چنین نقش ارزندهاى در زندگى اجتماعى و اعمال عبادى برخوردار است شایسته است بیش از پیش چون گذشته در تنظیف و بهداشت آن تلاش مضاعف و کوشش وافر به عمل آید.
در ارتباط با تعظیم، تنظیف و بهداشت مساجد آیات و روایات زیادى از نبىمکرم(ص) و ائمه هدى(ع) وجود دارد که همه حاکى از اهمیت رعایت نکات بهداشتى چه قبل از ورود و چه در زمان حضور در مسجد است.به همین خاطر در این گزارش به ذکر بایستههاى ضرورى و نکات مهم بهداشتى مساجد اشاراتی می شود.
بهداشت شبستان و محراب مساجد
1- غبارروبى مسجد به طور مستمر و براساس میزان نیاز جهت انجام آن (روزانه، چند روز یکبار یا هفتگى) با استفاده از پارچههاى متقالى و بهداشتى (درب - پنجره - شیشهها - پنکه و...).
2- جارو کردن شبستان مسجد و نیز محراب آن براساس میزان نیاز براى انجام این کار حداقل هفتهاى یکبار سعى شود از جاروهاى برقى باتوجه به اندازهى مکش آنها که مىتواند به راحتى خاک و آشغال را از درون فرشها بیرون بکشد، استفاده گردد.
3- معمولاً در محراب مساجد از کاشىکارى استفاده مىشود. حتىالامکان سعى گردد از آنان گَردگیرى گردد.
4- امام جماعت محترم مساجد هر چند گاه در خصوص رعایت بهداشت فردى و نیز فیزیکى مساجد با استفاده از آیات و روایات اسلامى تأکید کند، تا نمازگزاران به آن عمل نمایند (مثلاً روایاتى که در اهمیت نظافت مساجد وجود دارد بیان کند).
5- فضاى شبستان عطرافشانى و گلاب پاشى گردد. بخصوص در ایام برگزارى مراسم و اجراى برنامهها که تعداد جمعیت زیاد در مسجد حضور پیدا مىکنند. این عمل باعث از بین رفتن بوى نامطبوع شبستان مىشود. (با استفاده از بخور مواد خوشبو کننده مثل مرّ، عود هندى، کندر، قسط)
6- هر چند گاه باتوجه به نیاز فرشها و سجاده نماز شبستان شستشو گردد.
7- در مکان هاى مناسب در شبستان مسجد سطلهاى آشغال قرار داده شود تا از ریختن بقایاى میوههاى پذیرایى یا هسته خرما و... به داخل شبستان جلوگیرى گردد و نمازگزاران بتوانند آشغال را در درون این سطلها بریزند. شایسته است این سطلها بلافاصله بعد از پایان مراسم یا برنامه از آشغال خالى شود.
8- باتوجه به رفت و آمد زیاد به مسجد شکل ظاهرى فرشها رنگ اصلى خود را از دست مىدهند و چرکآلود مىشوند. شایسته است در چنین مواقعى از شامپوهاى مخصوص فرش استفاده شود.
9- درزها و شکاف ها و نیز کنارههاى شبستان و جاهایى که قفسه کتاب، شوفاژ یا بخارى قرار دارند معمولاً زودتر آلوده مىشوند. شایسته است براى چنین مکانهایى در هر فصل عمل سمپاشى یا گَردافشانى براى از بین بردن باکتریها و جانوران موذى صورت گیرد.
10- قرار دادن نوارهاى پارچهاى بر روى فرشها در هنگام اقامه نماز علاوه بر اینکه به نظم و ترتیب نمازگزاران کمک مىکند. خود عاملى است تا نمازگزاران در هنگام سجده سرشان مستقیماً به فرش برخورد نکند زیرا ممکن است فرشها دیر به دیر نظافت شوند و به همین خاطر در هنگام سجده براى آنان مشکلاتى را بوجود آورد ولى اگر نوار پارچهاى باشد چون به راحتى قابل شستشو مىباشند مىتوان آنها را به صورت هفتگى شست و در این راستا به بهداشت مساجد کمک کرد.
11- تعمیر و بازسازى فضاى داخل شبستان یا محراب گاهى اوقات مشاهده مىشود که دیوار و سقف داخل شبستان دچار ریزش گچ یا تَرَکهاى بزرگ یا تراوش آب باران شده است.آثار این موارد داخل شبستان مسجد را نازیبا و غیربهداشتى مىکند. ضرورى است در چنین مواقعى به محض مشاهده چنین مشکلاتى سریعاً به تعمیر و بازسازى آن اقدام نمایند.
12- برای رعایت بهتر بهداشت شبستان و محراب مساجد لازم است حداقل یک متر از کف شبستان به سمت سقف سنگکارى شود. تا به راحتى قابل نظافت و شستشو باشد.
13- فضاى عمومى داخل شبستان مسجد روشن و از نور کافى برخوردار باشند.
14- براى درب و پنجرههاى شبستان باید از تورى استفاده کرد تا از ورود پشه و مگس و دیگر موجودات موذى به داخل شبستان مسجد جلوگیرى به عمل آید.
15- در هنگام ورود به داخل مسجد همچنان که به بهداشت ظاهرى توجه مىکنیم باید به بهداشت روانى نیز که همانا داشتن آرامش و طمأنینه مىباشد توجه کنیم.
16- صداى بلندگوى داخل شبستان طورى تنظیم گردد تا موجبات آلودگى صوتى و ناهنجارى براى گوش فراهم نیاورد و باعث اذیّت و آزار نمازگزاران نشود.
17 - چون ارتفاع شبستانهاى مساجد معمولاً زیاد مىباشد و نظافت روزانه یا هفتگى سقف به نردبان مخصوص نیاز دارد لذا نظافت آن مشکل است ضرورى است حداقل به طور ماهانه سقف و ارتفاعات بالاى دیوار شبستان گَردگیرى گردد تا تارهاى عنکبوت زدوده شود.
18 - یکى از جاهایى که به طور معمول روزانه تعداد بىشمارى از افراد با آن تماس پیدا مىکنند دستگیره درب مساجد است. که باید ضدعفونى گردد تا از سرایت امراض جلوگیرى به عمل آید روش کار ضدعفونى بدین صورت است: با یک قاشق غذاخورى دتول را در یک لیوان بزرگ آب مىریزیم و بعد آن را به هم مىزنیم سپس دستمال یا اسفنج را به این محلول آغشته مىکنیم و با استفاده از دستکش پلاستیکى بر روى دستگیرهها مىکشیم).
19 - برای جلوگیرى از پراکندگى و پخش شدن مهر در سطح شبستان مسجد ضرورى است یک قفسه مخصوص جامهرى در مکان مناسب در داخل مساجد تعبیه گردد.
20 - مهرهاى مساجد بعد از مدتى کثیف مىشوند شایسته است در کنار جامهرى سمباده یا سوهان قرار گیرد تا چرک از مهرها دور شود.
21 - برای جلوگیرى از پراکندگى کتابهاى قرآن کریم و ادعیه در سطح مسجد قفسه مخصوص کتاب تعبیه گردد و کتابها به طور منظم در آن چیده شود.
22 - نصب جعبه کمک هاى اولیه بهداشتى و امدادى در داخل مسجد ضرورى به نظر مىرسد تا سریعاً در عندالزوم مورد استفاده قرار گیرد.
23 در مساجد باتوجه به وسعت آن حتماً باید کپسولهاى آتشنشانى جاسازى گردد تا در مواقع ضرورى سریعاً به آن دسترسى پیدا کنیم.
24 - دستورالعمل بهداشتى ویژه نمازگزاران و نیز نکات برجسته بهداشتى مساجد با خط زیبا نوشته شود و ضمن قرار دادن در داخل تابلوهاى زیبا در جاهاى ورودى به شبستان یا نقاطى که در معرض دید است نصب گردد و اهل مسجد به این نکات توجه نموده و سعى نمایند با تشویق هیأت امناء و ائمه جماعات آنها را رعایت کنند.
25- سعى گردد در طراحى داخل شبستان مسجد و نیز نصب وسایل و تجهیزات تزیینى و وسایل ضرورى طورى تنظیم گردد تا به بهداشت روانى اهل مسجد صدمهاى وارد نشود و کسانى که داخل مسجد مىشوند با مشاهده این تجهیزات و ظاهر داخلى شبستان احساس آرامش و راحتى کنند.
26- تنظیم درجه گرما و سرماى شبستان یکى از موارد ضرورى است که باید به آن توجه شود. تناسب درجه حرارت شبستان باتوجه به فصل سرما و گرما نقش مهمى در سلامت اهالى مسجد دارد. اگر این نکته مهم رعایت نشود باعث گریزان شدن افراد مىشود.
27- نصب دماسنج در شبستان براى کنترل و تنظیم حرارت بسیار ضرورى است زیرا از طریق آن مىتوان میزان حرارت شوفاژ یا بخارى و نیز ورودى هواى خنک کولر را متناسب کرد.
28- نصب چند دستگاه تهویه در شبستان جهت دلپذیر کردن هواى داخلى آن ضرورى بهنظر مىرسد.
29. از آوردن میّت به داخل شبستان مسجد براى اقامه نماز میّت جداً خوددارى شود.
برگرفته از کتاب بهداشت مساجد محمدعلی موظف رستمی
پایان پیام/
نظر شما