خبرگزاری شبستان: نخستین روز از تیر ماه به دلیل حکم تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر تاسیس سازمان تبلیغات اسلامی در تقویم رسمی کشور به نام روز اطلاع رسانی دینی نامگذاری شده است. در این زمینه با حجت الاسلام والمسلمین محمد سادات منصوری، رییس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی گفتگویی انجام داده ایم که در ذیل می آید:
اطلاع رسانی دینی اثرگذار باید مبتنی بر چه مبانی زیربنایی باشد؟
در این زمینه دو مقوله سخت افزار و نرم افزار مطرح می شود، به این صورت که در بخش سخت افزار باید آسان ترین و سهل الوصول ترین وسایل را به ساده ترین شکل ممکن در اختیار افراد جامعه قرار دهیم تا مفاهیم دینی برای همه قابل درک باشد. بسترهایی همچون اینترنت و فضای مجازی، یا امکانات مخابراتی می تواند در این زمینه راهگشا باشد؛ به طور مثال استفاده از سامانه پیام کوتاه، برای تبلیغ و ارسال متن های دینی مهم و عمیق یا استفاده از تلفن 09650 که هم اکنون به صورت رایگان برای پاسخ گویی به سوالات دینی دراختیار کاربران قرار دارد، از جمله مسائل و مواردی است که می تواند ما را به هدف نزدیک کند. به طور کلی باید برای انتقال و اطلاع رسانی متون و مفاهیم دینی ابزارها را رایگان یا ارزان در اختیار مردم قرار دهیم.
به لحاظ سخت افزاری چطور؟
از نظر محتوایی یا همان نرم افزاری نیز نخستین کار مخاطب شناسی و شناسایی روحیات، تفکرات و اعتقادات وی است و پس از آن استفاده صحیح از ابزارهایی که در دست داریم. مثلا وقتی ابزاری مانند تلویزیون را در اختیار داریم نباید از آن همچون رادیو استفاده کرد. امروز در مباحث دینی از تلویزیون مانند رادیو استفاده می شود و برنامه ها صرفا حالت گفتگویی پیدا کرده به طوری که اگر صفحه تلویزیون خاموش باشد، هیچ فرقی با رادیو ندارد و همان کارآیی را دارد. یعنی مخاطب بدون دیدن تصویر هم همان نتیجه را می گیرد. برای برنامه های دینی باید از هنر و تنوع استفاده کنیم یعنی صرفا میزگرد و گفتگو در تلویزیون نباشد بلکه از جاذبه های بصری نیز بهره گرفته شود تا برنامه دینی برای مخاطب جذاب و دیدنی باشد و مفاهیم به خوبی به او القا شود.
از سوی دیگر مطالبی که مربوط به یک مخاطب است، به مخاطب دیگر القا نکنیم یا مطالب به صورت نصیحت برای افراد بازگو نشود. انسان از شنیدن نصیحت گریزان است چرا که برای او این ژانر تلخ و ناخوشایند است. اگر نگاهی به بطن و متن قرآن بیندازیم متوجه می شویم زبان قرآن، زبان داستان گویی است. یعنی مستقیم افراد را نصیحت نمی کند بلکه با بیان داستان هایی واقعی افراد را هوشیار کرده و به آنها اخطار می دهد. پس به گونه ای باید مفاهیم را بیان کنیم که فرد احساس نصیحت نکند و گریزان شود بلکه خود انتخاب کند و از داستان گفته شده پند بگیرد. بنابراین برای اطلاع رسانی دینی باید از هنر و تمامی ابزارها به صورت دقیق و صحیح استفاده کنیم.
پیش از این اقدامات به لحاظ فکری چه زیر ساخت هایی باید در این راستا فراهم شود؟
امروز مبانی فکری در مقوله اطلاع رسانی دینی کاملا آماده است و تا اندازه ای محتوای فرهنگی و فکری داریم که تا زمانی طولانی در این زمینه غنی هستیم. اما تبدیل این مواد خام به خوراکی قابل هضم برای افراد جامعه جای کار دارد. برای تهیه یک غذا ممکن است مواد غذایی فراهم باشد اما به وجود آشپزی نیاز است تا این مواد خام را با هم ترکیب کرده و با ادویه های خاص و پخت مناسب و مطابق با ذائقه های مختلف، غذایی مطبوع را ارائه دهد. در زمینه دین هم ما مواد خام و مبانی فکری فراوانی داریم اما به کارشناسان و افراد باتجربه و خوش ذوقی نیازمندیم که بتواند این مواد را به خوراکی مناسب برای افراد تبدیل کند.
چه ارتباطی میان پژوهش های مساله محور دینی با اطلاع رسانی دینی وجود دارد؟
ارتباط مقوله کارشناسی دقیقی است که نیاز به فعالیت های عمیق پژوهش دارد. این مهم کار ساده ای نیست در واقع ارتباط برقرار کردن با انسان ها کار آسانی نیست. تبلیغ دین مربوط به بحث ارتباطات است. در جهان امروز با توجه به تجدید ابزارها، باید شیوه های تبلیغ هم سمت و سوی نوین به خود بگیرد. البته بدون از دست دادن جنبه های سنتی. پژوهش های آکادمیک شده باید در اشکال مناسب همچون فیلم، کتاب یا مقاله در مجله و روزنامه در اختیار افراد جامعه اعم از مردم عادی و پژوهشگران و محققان و کارشناسان قرار گیرد. هر چند استفاده از این پژوهش ها در کتاب های درسی دانش آموزان خالی از لطف نیست.
تا چه اندازه این پژوهش ها می تواند بستر ساز اطلاع رسانی مفاهیم دینی باشد؟
ببینید دراین زمینه باید پازلی را در نظر بگیرید. اینطور نیست که یک کار پژوهشی در جامعه صورت بگیرد و به خودی خود بتواند زمینه ساز این مطلب شود. مجموعه ابزارها در کنار یکدیگر پاسخگو می تواند باشد. بنابراین پژوهش ها و سایر ابزارها و فعالیت هایی که در این زمینه وجود دارند همچون پازلی در کنار یکدیگر قرار گرفته تا بتواند نتیجه مطلوب را ارائه کند.
پایان پیام/
نظر شما