مدیرگروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام در گفتگو با خبرنگار معارف خبرگزاری شبستان، پیرامون صلوات خاصه ماه شعبان و سایر ادعیه مطرح شده در این ماه گفت: صلوات خاص ماه شعبان که در جامعه و در میان مردم به صلوات شعبانیه معروف و مشهور است، دارای آموزه ها و مضامین والایی است که با درود بر پیامبرخدا و اهل بیت حضرت علیهم صلوات الله آغاز شده است.
حجت الاسلام مهدی اسماعیلی تصریح کرد: این صلوات از امام سجادعلیه السلام نقل شده و با توجه به مضامین و مفاهیم بسیار آموزنده آن، محتوای این ذکر صلوات می بایست بیشتر مورد توجه و عنایت قرار بگیرد. آنگونه که از مضامین این صلوات بر می آید بخشی از اوصاف پیامبر اعظم اسلام صل الله علیه و آله در آن ذکر شده است. چرا که ماه شعبان، ماه رسول خدا صل الله علیه وآله است و طبعا باید توجه به وجود مبارک نبی اکرم و خاندان حضرت در این ایام بیش از پیش باشد.
وی یادآور شد: نکته جالب توجه در مضامین این ادعیه و صلوات ها، ذکر و یاد کردن خاندان پیامبر و پرداختن به اهل بیت عصمت است. سر این مسئله نیز در آن است که توجه و تمرکز بر وجود رسول خدا صل الله علیه وآله ناخود آگاه ما را متمایل به خاندان آن حضرت نیز می کند و این توجه و تمرکز به ما کمک می کند تا نسبت به مقام پیامبر و خاندان حضرت شناخت بیشتری کسب کنیم.
حجت الاسلام اسماعیلی با تشریح متن صلوات شعبانیه گفت: سطر چهارم این صلوات ازخاندان پیامبر به عنوان «کشتی نجات» یاد می کند (الْفُلْکِ الْجارِیَةِ، فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ ...) نکته قابل دقت در این مطلب آنست که دعای معصوم، همواره و همیشه با مضامین قرآنی و مجموعه سخنان و فرمایشات پیامبر هماهنگ است و امام این تعبیر را از سخنان جد بزرگوارشان دریافت کرده و تشبیه و تعبیر کشتی را بکار می برند. کشتی ای روان درگردابهای فراوان و بی پایان!
این کارشناس علوم حدیث افزود: این تعبیر، درس بسیار بزرگی را یادآوری می کند. این که زندگی آدمی همواره با حوادث تلخ و شیرین فراوان همراه است و گاه این حوادث به قدری کوبنده و تلخ است که تحمل آن برای انسان سخت و غیرقابل باور می شود. اما امام علیه السلام درقالب این متن، فردی را که به این اذکار پناهنده شده و ازخدا طلب هدایت می کند، راهنمایی می فرماید که باید خود را به محلی امن و تکیه گاهی محکم برسانی و بسپاری و آن مامن و تکیه گاه مطمئن جایی و کسی جزء اهل بیت نیستند. خاندان رسالت بهترین پناهگاه در رویایی با حوادث روزگار هستند.
مدیر گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام افزود: دو نکته در زندگی ائمه علیهم السلام به شکل بارز خود را نشان می دهد. نخست مسئله بندگی خدا و اطاعت پروردگار که در تمام طول تاریخ انسانی از نظر ادب بندگی، بهتر و برتر از پیامبر و اهل بیت حضرت صلوات الله علیهم دیده نشده است. دیگر این که براساس مستندات و شواهد تاریخی زندگی این بزرگواران همواره پر از مصائب و سختی بوده است اما آنچه در عمل از جانب این بزرگواران دیده می شود، مقاومت و صبر است که آنها را تا روز قیامت بعنوان انسانهای صبور و الگو معرفی می کند.
وی تاکید کرد: نکته دیگر در این صلوات درخواست خواننده این دعا از خداوند است که از خدا درخواست می کند خدایا ما را یاری فرما تا در این ماه از نظر رفتار، کردار و گفتار به پیامبر نزدیک شویم. روش پیامبر را در زندگی پیاده کنیم (اَللّهُمَّ فَاَعِنَّاعَلَى الْأِسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ، وَ نَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ...) خدایا پس ما را کمک ده تا روش او را در این ماه پیروى کنیم و به شفاعتى که نزد او است برسیم. اماباید توجه داشت که کسی جز با عنایت خدا نمی تواند به این مقام و جایگاه دست یابد.
حجت الاسلام اسماعیلی موضوع مهم دیگر در این مضامین را درخواست مقام شفاعت پیامبر ازخدا عنوان کرد و گفت: در ادامه این صلوات آمده است «اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً و َطَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاً» از تو درخواست می کنم پیامبر را در این ماه شفیع من قرار دهی.
وی در ادامه با اشاره به مناجات منقول دیگر در ماه شعبان خاطرنشان کرد: مناجات دیگری علاوه بر صلوات خاصه شعبانیه، در این ماه از امیرالمومنین علیه السلام نقل شده که اصل آن جزء مناجاتهای حضرت علی علیه السلام در ماه شعبان بوده است و علاوه بر شخص حضرت، فرزندان ایشان نیز این مناجات را در ماه شعبان قرائت می کردند و اکنون نیز به مناجات شعبانیه شناخته می شود. این مناجات نیز با صلوات آغاز می شود و مضامین آن راز و نیاز با خدای سبحان بوده و مانند سایر مناجاتهای حضرت، سرشار از مضامین والا و بلند است.
این محقق و پژوهشگر دینی با بیان فرازهایی از این مناجات عرفانی افزود: تاکنون کسی جز حضرت علی علیه السلام تا این حد سوزناک و با شوق با پروردگار سخن نگفته و این مناجات، دنیایی است از معرفت نسبت به حضرت حق. تا آنجا که فرازی از آن حتی بزرگان از علما و عرفا را محو خود می کرد و از غیر امیرالمومنین علیه السلام اینگونه سخن گفتن از کسی ساخته نیست. آنجا که حضرت می فرمایند: «ربنا هب لی کمال الانقطاع الیک ..» خدایا در این ماه کمال انقطاع بسوی خودت را بر من روزی کن. اما منظور از انقطاع بسوی خدا چیست؟
وی افزود: کمال انقطاع یعنی فردی که از همه تعلقات دنیا و آنچه اور ا به خود مشغول می کند، جدا می شود. این مرحله ومقام بلند و مرتبه ظریفی است که براحتی قابل دسترس نیست. انسان حتی به راحتی نمی تواند از خانواده و همسر خود دل بکند و بنظر می رسد هیچ کس جز شخص امیرالمونین علیه السلام نمی تواند به این مرحله برسد مگر افراد بسیار اندک که تنها به این مرحله نزدیک می شوند. حضرت در جمله دیگری در این مناجات می فرماید: «و انر ابصار قلوبنا بضیا نظرها الیک حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور ...» چشم دل مارا با نور خود بینا و روشن فرما. اگر دل نوارانی شده و از تعلقات جدا گردد، آنگاه پرده هایی که در مقابل حقیقت وجود دارد، برطرف شده و انسان به سوی حقیقت رهنومن می شود. اگر خدا در این ماه به دل انسان نظر کند و نور معنویت به قلب او بتابد و موانع را کنار بزند، می تواند به سرچشمه همه بزرگی ها و کانون عظمت و عزت که غیر از خدا نیست، دست بیابد.
حجت الاسلام اسماعیلی یادآورشد: از دیگر آموزه ها و متون سفارش شده در این ماه دعاهایی است که به مناسبت ولادتهای خاص در این ماه مانند سوم شعبان روز میلاد حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام وارد شده است. این زیارت نامه از امام عسگری علیه السلام صادر شده و امام برای وکیل خود نوشته و توصیه کرده اند که این مناجات و زیارت را داشته باشد. به عبارت دیگر این دعا، نوعی توسل به شخصیت سیدالشهدا علیه السلام بعنوان اسوه همه انسانهای پاک شناخته می شود.
پایان پیام/
نظر شما