به گزارش خبرنگار شبستان، اوقات صحیح فراغت ،اوقاتی است که فرد نهتنها مجبور نیست آن را به اجبار انجام دهد بلکه از انجام آن لذت برده و موجب رشد و ارتقای شخصیتی افراد میشود، بنابراین در پرکردن اوقات فراغت صحیح باید هر دو جنبه یعنی رضایت بخشی و رشد و ارتقای شخصیتی افراد را در نظر داشته باشیم. این شیوه پرکردن اوقات فراغت، اوقات فراغت صحیح است.
زندگی و سرمایه عمر برای انسان نعمتی بی بدیل و فرصتی بی نظیر است که اگر از دست برود هرگز قابل بازگشت نیست. ما باید برای ثانیه های عمرمان حساس باشیم و آن را مفت و رایگان از دست ندهیم. بخش هایی از این سرمایه ارزشمند و خدادادی، مثل جوانی و دوران تحصیل، اهمیت بیشتری دارد. زیرا آمادگی و فراغت انسان برای بهره برداری مناسب و سودمند بیش از مواقع دیگر است.
اولین قدم برای استفاده بهینه از فرصت و اوقات فراغت، داشتن یک برنامه کارآمد و درست است. زیرا از یک سو به ما شیوه صحیح به کار گرفتن فرصتها را مى آموزد و از سوی دیگر با نیل به هدفی کوتاهمدت و میانمدت، رضایت خاطرمان را فراهم مىسازد.
ولی با همه این تفاصیر باید گفت تا زمانی که مسولان و دستگاهای مربوطه یک فکر اساسی برای اوقات فراغت جوانان نکنند و آنها را از این بی برنامه گیی که آسیب های جبران ناپذیری نیز به دنیال دارد نجات ندهند راه به جایی نخواهیم برد. این در حالی است که تمام کشورهای توسعه یافته از همان ابتدا به اهمیت این موضوع و غنی سازی اوقات فراغت جوانان پی برده و سرمایه گذاری های کلان بلند مدت نیز در این راستا انجام می دهند ولی در کشور ما مسولان در دقیقه نود آنهم چند روز مانده به فصل تابستان تازه به فکر اوقات فراغت جوانان می افتند غافل از این که این بی توجهی آنها آسیب های زیادی در پی دارد.
در این خصوص با وحید موسی زاده، مدیرکل طرحهای ملی جوانان وزارت ورزش گفتگویی انجام دادیم که آنچه در پی می خوانید چکیده ای از آن است. وی گفت: در سالهای گذشته هم سازمان ملی جوانان به این سمت حرکت کرد که برای جمع آوری اطلاعات و سامان دادن به امور اوقات فراغت جوانان سامانه ای را از طریق خود دستگاهها و نمایندگی استانی راه اندازی کردند که این امر بعد از مدتی با توجه به تغییراتی که در آن داده شد تبدیل به یک پرتال جامع اوقات فراغت شد که آماده سازی این پرتال از سال گذشته آغاز شد و اطلاعات دستگاهها به شکل محدود در آن وارد شد.
وی تصریح کرد: همانطور که از نام اوقات فراغت پیداست، بسیاری از دستگاهها به آن می پردازند و وزارت ورزش و جوانان نیز از بعد برنامه های ورزشی که بر عهده دارد عملاً در آنجا عملیاتی ورود پیدا می کند .اما درخصوص بخش جوانان فقط بحث برنامه ریزی ، امور ستادی و هماهنگی را بر عهده داریم.
وزارت ورزش و جوانان به صورت کلان در اوقات فراغت ورود پیدا می کند
مدیرکل طرحهای ملی جوانان وزارت ورزش در ادامه با بیان اینکه وزارت ورزش و جوانان برنامه ریزی نمی کند بلکه به صورت کلان برنامه های مربوط به اوقات فراغت را انجام می دهد تصریح کرد: وزارت ورزش و جوانان در بحث اوقات فراغت سیاستگذار و برنامه ریز در سطح کلان است در سال گذشته وزارت ورزش و جوانان به این سمت حرکت کرد که پرتال اوقات فراغت جوانان راه اندازی کند و امسال هم به دنبال استقرار آن است به این معنا که مشکلات آن حل شود و بتوانیم با همکاری دستگاههایی که اجرا در اختیار آنهاست (هلال احمر، کمیته امداد، آموزش و پرورش ...) اطلاعات را جمع آوری کنیم.
70 درصد هزینه های فراغتی توسط خانواده ها پرداخت می شود
وی اظهار کرد: براساس تحقیقات صورت گرفته حدود 70 درصد هزینه های فراغتی جوانان و نوجوانان توسط خانواده ها پرداخت می شود. بنابراین حق مسلم خانواده ها و جوانان است که بتوانند از برنامه های مناسب و مطمئنی برخوردار باشند این نخستین هدف ما در راه اندازی پرتال اوقات فراغت می باشد.
وی با بیان اینکه ایجاد اطمینان برای مخاطبان از دیگر اهداف مهم ما در راه اندازی پرتال اوقات فراغت است افزود: براساس هماهنگی های صورت گرفته ،ما کدهایی به نام کد فراغتی از طریق ادارات کل استانها در سطح کشور در اختیار دستگاههای متولی اوقات فراغت قرار دادیم تا اطمینان کامل از ارایه خدمات این مراکز و پایگاهها برای مخاطبان حاصل شود.
مدیرکل طرح های ملی جوانان در وزارت ورزش یادآور شد: مثلاً زمانی که جوانان به پرتال اوقات فراغت رجوع می کنند ،می توانند با مشاهده برنامه های مختلف، برنامه موردنظر خود را انتخاب و برای ثبت نام اقدام کنند در چنین صورتی جوانان هم می توانند به اعداد و ارقام و هم اطلاعات دقیق تری دست یابند و همچنین در صورت مشاهده خللی در پایگاهها و مراکز مربوطه شکایت خود را اعلام کنند و پایگاه مربوطه نیز موظف به پاسخگویی است در غیر اینصورت وزارت ورزش موضوع را پی گیری خواهد کرد.
در غنی سازی اوقات فراغت به سمت مخاطب محوری حرکت کنیم
مدیرکل طرحهای ملی جوانان وزارت ورزش با اشاره به اینکه در غنی سازی اوقات فراغت باید به سمت مخاطب محوری حرکت کنیم خاطر نشان کرد: در غنی سازی اوقات فراغت، دستگاهها نباید اینگونه عمل کنند و بگویند که ما براساس توانایی های فعلی و امکاناتی که داریم می توانیم در زمینه اوقات فراغت ارایه خدمات کنیم بلکه باید سعی کنیم به سمت مخاطب محوری در شرایط ،ضوابط، نظر کارشناسی و چارچوب هایی که داریم حرکت کنیم زیرا ممکن است برخی از برنامه های اوقات فراغت منافع جوانان را تامین نکند.
موسی زاده خاطر نشان کرد: اساساً بودجههای فراغتی در دستگاهها تعریف شده است و از آن جهت که بخشی از وزارت جوانان بحث ورزش را در اختیار دارد در این راستا بودجهای در سالهای گذشته داشته است که امسال هم وجود دارد و بقیه موارد در اختیار دستگاهها است و وزارت ورزش بحث هماهنگی را در پیش دارد.
محمدرضا آشتیانی عراقی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص بودجه اوقات فراغت دستگاهها گفت: تا جایی که بنده اطلاع دارم بودجهای با عنوان بودجه اوقات فراغت دستگاهها وجود ندارد و در لایحه بودجه دستگاهها به صورت ریز به تمام موارد اشاره نمیشود.
وی ادامه داد: بودجهای در رابطه با اوقات فراغت وجود دارد که دستگاههایی که در ارتباط با این موضوع هستند مانند اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزی و یا کانونهای فرهنگی و هنری مساجد و دستگاههای مشابه ردیفهایی را دارند که برای اوقات فراغت میتوانند از این ردیفها استفاده کنند.
آشتیانی عراقی خاطرنشان کرد: بحث اوقات فراغت نیاز به آسیب شناسی دارد و با توجه به اهمیت خانواده و آداب فرهنگی حاکم بر خانوادهها، آسیبهایی که در این حوزه وجود دارد باید توسط دستگاهها مورد بررسی قرار گیرد و برای رفع آن آسیبها برنامه ریزی شود که شاهد انحراف از مسیر اصلی نباشیم.
80 درصد اوقات فراغت دانش آموزان هدر می رود
همچنین مجید ابهری ،آسیب شناس اجتماعی و متخصص علوم رفتاری و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره وضعیت نابسامان اوقات فراغت در کشور گفت: هر سال با شروع تابستان و پایان امتحانات ترجیح بند نخ نما شده اوقات فراغت تیتر روزنامه ها و رسانه ها می شود و بودجه های هنگفتی که در این زمینه اختصاص می یابد به هدر می رود.
وی با تاکید بر اینکه در پایان تابستان آسیب های اجتماعی 10 تا 20 درصد افزایش می یابد اظهار کرد: اوقات فراغت سهم اختصاصی و حق راحتی هر فرد است که پس از کار یا تحصیل در آن زمانها باید استراحت، تفریح، و از نگاه رفتارشناسی تجدیدقوا کند.
وی ادامه داد: برنامه های یکنواخت اوقات فراغت مثل کلاسهای تابستانی و پایگاههای آموزشی آنقدر کسل کننده و یکنواخت است که دانش آموزان رغبتی به آن ندارند.
این آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه تنها 20 درصد نوجوانان تحت پوشش برنامه های اوقات فراغت هستند تصریح کرد: در طول تابستان فرزندان این جامعه را در کوچه، خیابان و پارکها می بینیم که سرگردان به دنبال یک توپ پلاستیکی می دوند و روز را شب می کنند در حالیکه در معرض انواع آسیب های جسمانی و رفتاری قرار دارند.
وی با طرح سوالاتی چون متولی اوقات فراغت کیست؟ کدام سازمان باید جوابگوی مطالبات فرزندان این کشور باشند آموزش و پرورش؟ وزارت ورزش و جوانان؟ بسیج یا سایر نهادهای آموزشی مثل تربیت بدنی؟ گفت: پس از مطالعه سی ساله این نتیجه به دست آمد که متاسفانه هیچ سازمان و فردی اندک توجهی به این موضوع نداشته است.
وی با تاکید بر اینکه مشکل اساسی در این زمینه بودجه و برنامه نیست افزود: اصلی ترین معضل در زمینه اوقات فراغت مدیریت و کارشناسی آن است ما باید در 30 سال گذشته مدیر و کارشناس تربیت می کردیم تا در هر محله و منطقه شهر و خیابان برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان برنامه ریزی می کردیم.
ابهری خاطرنشان کرد: کارشناسان برنامه ریزی، مدیریت و نظارت بر اوقات فراغت باید با توجه به امکانات مادی طیف سنی، شرایط جغرافیایی، نیازهای جسمی و روحی فرزندان ما برنامه های اوقات فراغت را تنظیم کند.امسال باز هم می گوییم کمبود بودجه نداریم. کمبود مدیر و کارشناس داریم سالهای دیگر هم این را خواهیم گفت اما گوش شنوایی آن را نخواهد شنید.
عدم میل نوجوانان به جمع گرایی علت تغییر سبک زندگی
این آسیب شناس اجتماعی در ادامه درخصوص میل نوجوانان به انزوا نیز اظهار کرد: علت تغییر سبک زندگی در نوجوانان،جوانان و گرایش آنها به انزوا و بازیهای فردی اعم از سرگرمی های رایانه ای، گشت و گذار اینترنتی، وب گردی این است که فرهنگ بازیهای جمعی و جمع گرایی به فرزندان ما آموزش داده نشده است.
وی با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، یکی از نتایج این تحقیقات را چنین عنوان کرد: در یک مدرسه راهنمایی 400 نفره تنها 70 نفر بازیهای سنتی مان را بلد هستند؛ قایم باشک، هفت سنگ، الک دولک و غیره که پایه و اساس آن جمع گرایی و جامعه محوری بوده است.علت فردگرایی جامعه ما این است که تنها بودن و عادت کردن و عدم توانایی برقراری ارتباط با همسن و سالان ندارد. مقصر اصلی آموزش و پرورش و خانواده ها هستند.
اوقات فراغت ،دغدغه مسولان دقیقه نودی کشور
حمید یعقوبی، روانشناس و استاد دانشگاه نیز در گفتوگو با خبرنگار شبستان با اشاره به اوقات فراغت جوانان و نوجوانان گفت: یکی از مشکلاتی که دامنگیر جامعه ما ایرانیان می باشد این است که صبر میکنیم وقتی یک معضل و مسئلهای برایمان پیش میآید به فکر حل و چارهاندیشی آن میافتیم. گفته میشود ما ایرانیان دقیقه نودی هستیم و باید تحت فشار قرار بگیریم تا برای امری مهم تصمیمگیری کنیم. متأسفانه این امر تبدیل به یک خصلت ملی برای ما ایرانیان شده است که اوقات فراغت نیز یکی از آنهاست.
مسولان تصمیمات لازم جهت اوقات فراغت جوانان را اتخاذ کنند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه عدم برنامهریزی صحیح برای اوقات فراغت از سوی خانوادهها و دستگاههای متولی موجبات بروز آسیبهای اجتماعی را فراهم میکند. ابراز امیدواری کرد تا برنامهریزیها و تصمیمات لازم توسط مسولان مربوطه در این زمینه اتخاذ شده باشد.
وی با اشاره به پرکردن اوقات فراغت به شیوه صحیح خاطرنشان کرد: اوقات صحیح فراغت ،اوقاتی است که فرد نهتنها مجبور نیست آن را به اجبار انجام دهد بلکه از انجام آن لذت برده و موجب رشد و ارتقای شخصیتی افراد میشود، بنابراین در پرکردن اوقات فراغت صحیح باید هر دو جنبه یعنی رضایت بخشی و رشد و ارتقای شخصیتی افراد را در نظر داشته باشیم. این شیوه پرکردن اوقات فراغت، اوقات فراغت صحیح میباشد.
تاثیر بهینهسازی اوقات فراغت در کاهش آسیبهای اجتماعی
این استاد دانشگاه، بهینهسازی اوقات فراغت در کاهش آسیبهای اجتماعی را موثر خواند و خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه اوقات فراغت هم باید رضایت شخصی، لذت و هم مسیر رشد و اعتلای فکری و شخصیتی به دنبال داشته باشد اگر به طرز درست و صحیح مدیریت نشود آسیبهای اجتماعی فراوانی را ایجاد می کند. چون اوقات فراغت پر میشود و انسان ذاتا نمیتواند وقت آزاد داشته باشد و در طول روز کاری انجام ندهد، شاید برای دو یا سه ساعت کاری نکنند ولی برای سه یا چهار ماه چنین چیزی امکانپذیر نیست.
این روانشناس ادامه داد: اگر نظام تربیتی و فرهنگی کشور ما در این زمینه اقدامات لازم را انجام ندهد قطعا این بیتوجهی مسئولان زمینهساز آسیبهای اجتماعی از قبیل اعتیاد، بزهکاری، خشونت، طلاق و هزاران مشکل دیگر که نهتنها باعث تغییر مسیر زندگی فرد بلکه اطرافیان آن نیز میشود.
وی با اشاره به عواقب گشت و گذارهای جوانان و نوجوانان در محیطهای وب و فضای مجازی اظهار کرد: گشت و گذار جوانان و نوجوانان در این محیطها ضرورتا منفی نیست، زیرا این موضوع مقتضیات قرن بیست و یکم است و بخشی از ارتباطات، تعاملات، هماندیشیها و زمینههای رشد و ارتقای شخصی، فکری و فرهنگی افراد از طریق فضاهای مجازی صورت میگیرد. این امر اشکالی ندارد. مشکل زمانی پیش میآید که افراط در استفاده از فضاهای مجازی اینترنتی صورت گیرد زیرا در این حالت تعاملات اجتماعی چهره به چهره و رفت و آمدها که بر اساس تحقیقات صورتگرفته آرامشبخشی بیشتری دارند، کاهش یافته و اثرات منفی زیادی بر جای میگذارد.
افراط در فضای مجازی، موجب انزواجویی جوانان و نوجوانان می شود
یعقوبی در ادامه افزود: بنابراین افراط در پناهبردن به اینترنت، موجب انزواجویی و محدودشدن جوانان و نوجوانان به سرگرمیها و افراد خاصی میشود که از گسترش تعاملات اجتماعی و رشد شخصیتی افراد جلوگیری میکند.
وی با بیان اینکه خانوادهها باید برای پرکردن اوقات فراغت فرزندان در کنار خودشان آنها را به تفریحات و سفرهای کوتاهمدت ببرند تا از عواقب ناشی از گشت و گذار در محیطهای مجازی بکاهند، گفت: ممکن است جوانان و نوجوانان تمام سلایق و علایق ما را برای تفریحات و گذران اوقات فراغت خود نپذیرند ولی ایرادی ندارد چون این امر به دلیل شکاف نسلی است و فقط خانوادهها باید هوشمندی لازم را داشته باشند تا بتوانند میان سلایق و علایق خود و فرزندانشان آشتی ایجاد کنند.
وی با اشاره به اینکه جوانان در گذشته با اتکاء به خانواده نیازهای اساسی خود را تأمین میکردند که با آغاز دورهی صنعتی، نهاد خانواده متحول و بخشی از کارکردهای آن به سایر نهادهای اجتماعی واگذار شد خاطر نشان کرد: به طوری که امروزه جوانان، دوره ی نوجوانی و جوانی خود را در دامان نهادهای مکمل و یا جایگزین فضاهای مجازی می گذرانند.
همچنین حجت الاسلام روح الله گلزاری، محقق ،پژوهشگر و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به نبود متولی مشخص برای اوقات فراغت در کشورمان گفت: اوقات فراغت یک نوع درس خواندن کلاسیک است اما تربیت و تحصیل تعطیل بردار نیست زیرا دانش آموزان و نوجوانانی که در سن یادگیری هستند،فراغت در مورد آنها معنایی ندارد چون دانش آموزی که در طول سال مشغول به تحصیل بوده و به یکباره 4 ماه از سال را در تابستان از تحصیل، تعلیم و تربیت باز می ماند در آغاز سال تحصیلی ،یک سردی در آنها ایجاد می شود که ایام قابل توجهی طول می کشد تا موتور آنها به حرکت درآید بنابراین اوقات فراغت، درس خواندن رسمی کلاسیک است ولی تعلیم و تربیت تعطیل بردار نیست.
وی با طرح این سوال که آیا در کشور ما به موضوع اوقات فراغت توجه می شود اظهار کرد: آنقدر توجه می شود که ارگانهای مختلفی خود را درگیر این مساله کرده اند اما آیا نتیجه بخش بوده یا نه باید گفت: متاسفانه خیر.
سازمانها از موازی کاری در حوزه اوقات فراغت بپرهیزند
حجت الاسلام گلزاری در ادامه تصریح کرد: یکی از آسیب های اصلی که در طرح اوقات فراغت وجود دارد این است که متاسفانه ارگانهای متعددی مانند سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات، آموزش و پرورش، وزارت ارشاد، سازمان بهزیستی، سپاه، بسیج، کانون های فرهنگی مساجد، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، وزارت ورزش و ... به صورت موازی درگیر این موضوع هستند. کار هم انجام می دهند ولی مشخص نیست کدام سازمان متولی آن در کشور است. نمی دانیم اگر زمانی مشکل یا مساله ای در این زمینه پیش آمد ما به کجا باید مراجعه کنیم و از چه کسانی باید سوال کنیم.کدام نهاد ردیف بودجه اوقات فراغت را می گیرد و چون متولی مشخصی ندارد هر کسی به صورت سلیقه ای در این موضوع ورود پیدا کرده و در نهایت نتیجه اش همان می شود که می بینیم.
شورای اوقات فراغت تشکیل شود
این محقق بر لزوم تشکیل شورای اوقات فراغت تاکید کرد و افزود: وزارت ورزش و جوانان باید با همکاری تمامی سازمانهای مربوطه، شورایی تحت عنوان شورای اوقات فراغت تشکیل دهد تا از این طریق جلوی سلیقه ای عمل کردن ارگانها در این زمینه را بگیرد و همچنین در فصل تابستان نیز در کلیه استانها، استانداران مسئول تشکیل ستاد اوقات فراغت استان خود باشند و به عنوان یک محور در راستای غنی سازی اوقات فراغت به ایفای نقش بپردازند و با تقسیم بودجه ،کارها را نیز تقسیم کرده و اقدامات لازم را ارایه دهند به عنوان مثال مشخص شود که در حوزه دین در اوقات فراغت چه اقداماتی باید صورت پذیرد و چه کسانی باید متولی آن باشند.
با پرهیز از شعارزدگی اوقات فراغت را بهینه سازی کنیم
وی با بیان اینکه یکی از راههای بهینه سازی اوقات فراغت این است آن را از سبک و سیاق شعاری خارج کنیم اظهار کرد: اگر ما اوقات فراغت جوانان را به طرز صحیحی پر کنیم، دیگر وقتی برای هدر رفتن آن باقی نمی ماند زیرا وقت آزاد بچه ها زیاد است و در این مدت آنها هر کاری که دلشان بخواهد انجام می دهند بنابراین اگر ما برنامه ریزی درستی نداشته باشیم دیگران ،براساس اهداف خود برای انها برنامه ریزی می کنند که این امر نیز آسیب های فراوانی به دنبال دارد.
حجت الاسلام گلزاری در ادامه تصریح کرد: سبک زندگی ما در گذشته به گونه ای بود که تمام نیازهای جوانان و نوجوانان در محیط و اجتماع خانواده تامین می شد ولی امروزه جذابیت هایی خارج از محیط خانواده برای جوانان ایجاد شده است و اینگونه احساس می کنند که در این محیط ها بهتر می توانند نیازهای خود را ارضا کنند.
این استاد دانشگاه در ادامه خاطر نشان کرد: بنابراین اگر به جوانان و نوجوانان خود به واسطه تغییراتی که در سبک زندگی مان به وجود آمده بی توجه باشیم فرزندانمان مجبور هستند نیازهای خود را در جاهای دیگر مانند جمع همسالان، خارج از محیط خانه و در فضاهای مجازی که آُسیب های زیادی به دنبال دارند برطرف کنند.
حجت الاسلام روح الله گلزاری با بیان اینکه دست مساجد برای پر کردن اوقات فراغت جوانان از امکانات خالی است گفت: با توجه به اینکه اوقات فراغت جوانان، یکی از دغدغه های مهم مساجد نیز است، در فصل تابستان بسیاری از آنها به میدان آمده و ضمن پتانسیلی که برای جذب جوانان دارند برنامه های خوبی برای آنها طرح ریزی می کنند ولی به دلیل امکانات ضعیف و عدم وجود فضاهای کافی و مناسب در این راستا بسیاری از جوانان و نوجوانان یا در میانه راه پشیمان می شوند و یا تا پایان طرح ادامه نمی دهند.
با گذشت ۳۴ سال از انقلاب هنوز برنامه جامع برای اوقات فراغت نداریم
وی با بیان اینکه مساجد به دلیل پایگاه مردمی بودنش یکی از بهترین اماکن برای جذب جوانان است، اظهار کرد: دستگاهها و ارگانهای مربوط در طرح اوقات فراغت بدانند 30سال و اندی از انقلاب اسلامی گذشته و ما هنوز نتوانسته ایم یک برنامه جامع در این راستا داشته باشیم .از شما خواهشمندیم موضوع اوقات فراغت را از حالت شعاری خارج کنید و به مرحله عملیاتی و اجرایی برسانید زیرا دیگر وقتی نمانده و هروز بدتر از دیروز می شود.
حجت الاسلام گلزاری با خطاب به مسولان و با اشاره به اینکه بیش از این با عمر جوانان و نوجوانان که مهمترین سرمایه آنهاست بازی نکنید خاطر نشان کرد: از شما خواهشمندیم با پرهیز از موازی کاری و با یک برنامه ریزی جدی و عملیاتی، جوانان و نوجوانان را از آسیب هایی که از قصور در برنامه ریزی صحیح اوقات فراغت متوجه آنها می شود مصونشان بدارند.
پایان پیام/
نظر شما