به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان، از ساعت 16 امروز دومین مناظره تلویزیونی هشت کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری درخصوص مسائل فرهنگی برگزار شد در بخش اول این مناظره به قید قرعه در هشت مرحله هر کدام از کاندیداها در جایگاه مخصوص قرار می گیرند و پس از آنکه 4 دقیقه به ارایه رئوس برنامه های خود در حوزه مسائل فرهنگی می پردازند و 12 دقیقه شنونده نظرات رقبایشان هستند و سه دقیقه پایانی را نیز پاسخشان را جمع بندی می کنند.
محسن رضایی در چهار دقیقه اول سخنان خود گفت: رسول اکرم (ص) به فقر که منجر به کفر می‌شود، هشدار دادند؛ زمانی که از فرهنگ صحبت می‌کنیم باید به فقر و دغدغه‌های مردم فکر کنیم آیا بیکاری و فقر آنها را به فساد نمی‌کشد؟
وی ادامه داد:وقتی افتادن جوانی در خیابان را می‌بینم یا دختربچه‌ای که در سر چهارراه گدایی می‌کند به قلب من پتکی می‌زند، با چه زبانی باید گفت که به اقتصاد برسید، هزار تومانی سال گذشته برابر 300 تومان امروز است. از طرفی تحریم‌های اقتصادی و از طرفی مشکلات بجا مانده از گذشته نظام جمهوری اسلامی، دین و اقتصاد مردم را در خطر قرار داده است. اعتقاد و ایمان جوانان نباید تضعیف شود، اگر احساس خطر نبود و توانایی‌های امروز را نداشتم پا به عرصه نمی‌گذاشتم.
وی افزود: فقر و بیکاری یک بعد از اقتصاد است که اگر حل نشود مشکلات دامن‌گیر زیادی دارد، رفتار دولتمردان در مسایل فرهنگی بسیار مؤثر است، اگر علما در جامعه خوب عمل کنند جامعه خوب می‌شود، رفتار جناح‌ها و دولتمردان با فرهنگ نامناسب است، فرهنگ، هنر، سینما و ورزش را باید به خود فرهنگیان بدهیم. شورای انقلاب فرهنگی که میراث امام بوده است در حوزه علمی و فرهنگی باید اعتراف کرد که در حوزه علمی پیشرفت‌های خوبی داشته است اما در حوزه فرهنگی پیشرفتی نداشته است.
غرضی در نقد سخنان رضایی گفت: آیا تصور جنابعالی از فرهنگ موضوع مقطعی است که در زمان خاص اتفاق می‌افتد یا فرهنگ یک ملت در طول تاریخ حرکت می‌کند؟ آیا در مقطعی که فرهنگ مورد تهاجم قرار می‌گیرد می‌تواند از خود دفاع کند یا مورد تهاجم قرار می‌گیرد؟ رویکرد برخی بیکاری‌ها و فقر در فرهنگ مردم نفوذ می‌کند و فرهنگ را به شکلی که می‌خواهد تغییر می‌دهد یا فرهنگ موجود زنده‌ای است که در طول حرکت می‌کند یا در عرض؟
عارف در ادامه گفت: بهتر بود رویکرد و برنامه‌های خود را در مسایل فرهنگی مطرح می‌کردید که چه راهکارهایی برای رهایی از این مشکلات داریم؟
جلیلی تصریح کرد: بحثی که مطرح کردند سوال من این است که آیا مسایل اقتصادی مهم است اما سوال این است که از ظرفیت فرهنگ چگونه می‌خواهیم در حل مشکلات اقتصادی استفاده کنیم، اگر یک فضای فرهنگی در اقتصاد داشته باشیم می‌توانیم بسیاری از مسایلی را که شما را رنج می‌دهد، حل کنیم؛ شعار سال رهبری ناظر بر فرهنگ اقتصادی، اصلاح الگوی مصرف و انضباط اقتصادی است، اگر این فرهنگ حاکم شود بیشتر از قوانین می‌تواند کمک کند، نباید فراموش کنیم فرهنگ حاکم چگونه شکل می‌گیرد، ما از عنصر فرهنگ باید به خوبی استفاده کنیم، اگر بتوانیم با فرهنگ و اقتصاد در جامعه گفتمان کنیم به اندازه 100 کانون می‌توان در اقتصاد کمک کرد.
ولایتی در نقد سخنان رضایی گفت: باید عرض کنم شورای عالی انقلاب فرهنگی آن‌گونه که رضایی گفت، نیست؛ با توجه به عضویت بنده از سال 69 تاکنون شاهدم که تلاش‌های ارزشمندی در جهت احیای فرهنگ اسلامی در این شورا صورت گرفته و مصوبات شورا حکایت از نگاه عمیق به فرهنگ اسلامی دارد اما مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمانت اجرایی ندارد و به صورت سنتی رییس‌جمهور برای ریاست این شورا تعیین می‌شود و هر مقدار که بودجه دولت به این موضوع اختصاص داده شود شاهد اجرای مصوبات هستیم.
حدادعادل افزود: رضایی بدون اینکه راجع به فرهنگ صحبت شود یکسره وارد مسایل اقتصادی شد، این شک نیست که وضع معیشتی بر فرهنگ اثر دارد و این مثال که هزار تومان به 300 تومان تغییر یافته است آیا ما در طی سال اخیر مشکل فرهنگی نداشته‌ایم که شما این مثال را می‌زنید، پس اگر همه چیز در اقتصاد خلاصه می‌شود پس جای اخلاق کجاست، ما نتیجه می‌گیریم که مرفهین مشکل فرهنگ ندارند، کوخ‌نشینان نباید مشکل فرهنگی داشته باشند در حالی که بسیاری از مشکلات از ثروت‌های کلان است، بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از سبک زندگی است، سبک زندگی اقتصادی و اقتصاد مقاومتی بدون تغییر باقی مانده است، پس نمی‌توانیم به آن برسیم، انتظار داشتم جناب رضایی مقداری در مورد فرهنگ صحبت می‌کردند.
روحانی خاطرنشان کرد: ما امروز مشکلات زیادی در بخش فرهنگ داریم که باید به آنها بیشتر توجه کنیم، باید فضای فرهنگی برای فعالیت فرهنگی دارای امنیت باشد، ناامنی فضای فرهنگی و اینکه اصحاب فرهنگ و کسانی که می‌توانند فعالیت فرهنگی داشته باشند، مهم است اما اگر قرار است دغدغه داشته باشند و نگران سانسوری باشند که ضرورت ندارد چگونه می‌توانند کار کنند، قوانین باید به صورت شفاف تدوین شود تا اصحاب رسانه هنر خلاقیت داشته باشند، اگر فضا ناامن باشد خلاقیت کشته می‌شود و هنرمند ایده‌ای ندارد و ایده‌ای هم نمی‌تواند به هنر و کالای فرهنگی تبدیل و آن را به جامعه عرضه کند، بحث فضای فرهنگی برای ما بسیار مهم است اما مسئله دیگر صیانت از باورهای دینی است که مورد هجمه وسیع قرار گرفته است، برخی مسئولان به جای اینکه باورها را تقویت کنند باورها را تضعیف کردند، هر مدیریت ناکارآمدی را به معصومین و امام دوازدهم نسبت می‌دهند، خرافه‌گرایی را رواج داده‌اند، به نام دین خرافه‌گرایی ترویج می‌شود، تا کی باید این مسیر را ادامه داد باید عقلانیت را در ترویج دین تقویت کنیم، ما باید رفتار دینی را ترویج کنیم و به سراغ باورها برویم و به بایدها تکیه نکنیم، اگر باورها تقویت شوند مردم خود فرهنگ‌شان را تقویت می‌کنند. در زمینه باورهای دینی باید به مسئله صیانت بپردازیم، راه واقعی برای تقویت فرهنگ جامعه ملی و دینی ما تقویت باورهاست.
قالیباف در نقد سخنان رضایی گفت: از توضیح شما این برداشت را کردم که نگاه اقتصادی و اقتصادمحوری نسبت به فرهنگ اولویت بیشتری دارد، اگر چنین نگاهی باشد این سوال را دارم که به هر حال فلسفه یک نظام اسلامی چیست، چه فرقی میان نظام اسلامی و سایر نظام‌هاست که به دنبال روند تعالی انسان‌ها حرکت می‌کند، نگاه فرهنگی و تربیتی یک اولویت نیست، استقلال فقط اولویت نیست، برخی از اشکالات عمده به خاطر این است که دولت‌های گذشته کارنامه قابل قبولی را در عرصه فرهنگ نداشته‌اند، باید اقتصاد و سیاست تحت تأثیر فرهنگ باشند وگرنه فلسفه حکومت ما زیر سوال میرود.
رضایی در جمع‌بندی موضوع اینگونه گفت: خوشحال شدم که سوال من قدری این جلسه را خشکی خارج کرد و جلوی تلف‌شدن وقت مردم را گرفت، بنده از حدود 250 شهرستان بازدید کردم و گفتم که اگر وضعیت فقر و بیکاری اینگونه باشد دشمنان همچنان ما را محاصره می‌کنند و مشکل سیاست تشدید می‌شود، من هنوز وارد برنامه‌های فرهنگی‌ام نشده‌ام و خواهم گفت برنامه فرهنگی چه تأثیری بر روی اقتصاد دارد، باید بگوییم از ظرفیت فرهنگی چه استفاده‌ای می‌کنیم، بنده عرض می‌کنم به آقایانی که از شورای عالی انقلاب فرهنگی دفاع می‌کنند شما امروز چه چیزی تحویل ما داده‌اید، آیا فرهنگی را که ما در زمان دفاع مقدس احیا کردیم کجا می‌توانیم امروز ببینیم، این معماری‌هایی که امروز در اکثر شهرها دیده می‌شود با کدام فرهنگ اسلامی ما تطابق دارد، کدام بخشنامه شورای فرهنگی به شوراها و شهرها ابلاغ شد، چهارچوب انقلابی ما کجاست، شورای انقلاب فرهنگی تا امروز چه کاری برای ما انجام داده است که قابل دفاع نیست.
******
حسن روحانی در 4 دقیقه ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه فرهنگ یکی از مهم‌ترین مسایل اجتماعی و ملی ماست، گفت: انقلاب ما انقلاب فرهنگی بود اما امروز متأسفانه بعد از 35 سال در زمینه فرهنگ آنچه مردم باید شاهد باشند را نمی‌بینند.
وی ادامه داد: انقلاب ما انقلاب نور و اخلاق بود اما آیا امروز در جامعه ما اخلاقی وجود دارد، در جامعه ما متأسفانه افرادی هستند که از رسانه‌ها استفاده می‌کنند و اغراق می‌گویند، افرادی از مسئولان از رسانه‌ها استفاده کرده و افترا می‌بندند، وقتی افرادی که مسئولیت سنگین دارند اخلاق را زیر پا می‌گذارند دیگر چه انتظاری از سایرین می‌توان داشت.
وی با اشاره به اینکه زمانی که اخلاق از بین رفت اعتماد عمومی نیز از بین میرود، گفت: نتیجه همه این عوامل این است که شاهد آسیب‌های اجتماعی بسیاری در جامعه هستیم، آمار زیاد اعتیاد، چک‌های بی‌محل، حاشیه‌نشین‌ها و طلاق‌هایی که بر طبق آمار در سال گذشته هفت درصد رشد داشته است.
وی در تشریح راه‌حل رفع مشکلات فرهنگی گفت: راهکار این است که تمرکززدایی کنیم تا زمانی که فرهنگ ما دولتی است مسایل ما حل و فصل نمی‌شود، تا زمانی که به جای تعمیق به ترویج بپردازیم مسایل ما حل نمی‌شود، تا زمانی که به جای کیفیت به دنبال کمیت باشیم مسایل حل نمی‌شود چرا همه مسایل دست دولت است، درست است که دولت باید در زمینه فرهنگ سیاست‌گذار و حمایت‌کننده باشد اما باید در حوزه فرهنگ کار را به دست صاحبان اصلی آن که اصحاب هنر هستند، بسپاریم.
قالیباف در نقد سخنان روحانی گفت: نکته‌ای که اشاره کردید بحث درستی است اما سوالم این است که در دولت ایشان با چه رویکردی به مسایل فرهنگی نگاه خواهد شد، آیا اگر تمرکز را در فرهنگ از بین بردیم این آسیب‌ها اصلاح می‌شوند؟
محسن رضایی در نقد سخنان روحانی گفت: یکی از عواملی که من در سخنانم به آن اشاره کردم را شما توضیح دادید البته دامنه رفتار غلط دولتمردان وسیع‌تر از آن چیزی است که شما گفتید، باید رابطه دولت و مردم را به نحوی بازسازی کنیم که یک تحول فرهنگی به وجود آید.
سیدمحمد غرضی از روحانی این سوال را کرد که آیا فرهنگ جامعه اکتسابی است یا تزریقی، آیا دولت‌ها می‌توانند با حرکت فرهنگی خودشان فرهنگ جامعه را تغییر دهند؟
محمدرضا عارف در ادامه گفت: آقای روحانی به نکته کلیدی اشاره کردند اما اگر این ناگهان تمرکززدایی رفع شود نگاه قیم‌مآبانانه دولت به فرهنگ نیز از بین میرود، سوال دیگرم این است که شما فعالیت را در بخش‌های فرهنگی حق می‌دانید یا امتیاز، چرا که تا الان دولت به این عرصه به عنوان امتیاز نگاه کرده و هر زمان اختلاف سلیقه ایجاد می‌شد آن امتیاز را لغو می‌کرد.
جلیلی در نقد سخنان روحانی گفت: نگاه به مقوله فرهنگ باید روی دو محور تهدید و فرصت باشد، شما به تهدیدها اشاره کردید، تأکید دارم که اگر به فرصت‌ها توجه نشود تهدیدها حل نمی‌شود، نباید به فرهنگ به صورت گزینشی نگاه کرد، نکته اینجاست که اگر به مجموعه آسیب‌ها نگاه کنیم و تاثیر دولت در جلوگیری از ایجاد آسیب‌ها را در نظر بگیریم می‌توانیم شاهد آثار مثبتی هم باشیم.
ولایتی در ادامه مناظره خطاب به روحانی گفت: توقع‌ام این بود که شما به راه‌حل‌های رفع مشکلات فرهنگی اشاره کنید در حالی که تنها بخشی از آسیب‌های فرهنگی را مورد بررسی قرار دادید.
حدادعادل تصریح کرد: آقای روحانی نگران باورها و اعتقادات فرهنگی هستند و درباره سانسور اظهار نگرانی کردند من مدافع سانسور نیستم اما اگر در یک اثر هنری به باورهای دینی اهانت شود آیا آقای روحانی به عنوان صاحب منصب دولت اجازه انتشار آن اثر را می‌دهد، مطلب دیگر اینکه شما اشاره کردید امروز در جامعه ما اخلاق وجود ندارد اما آیا این حرف شما منحصر به یک یا 2 نفری است که نسبت به رفتار آنها انتقاد دارید یعنی در جامعه ما هیچ‌کس وجود ندارد که اخلاق و رفتارش مطابق با اخلاق اسلامی باشد؟
روحانی در 3 دقیقه پایانی سخنان‌اش گفت: تأکید دارم که وقتی سیاست‌ها به طور شفاف مشخص شود می‌توان کارهای فرهنگی را به دست انجمن‌ها و نظام‌های صنفی واگذار کرد. منظور من از اخلاق، اخلاق مطلوب است وگرنه که همه از قبل از انقلاب تاکنون واجد ویژگی‌های اخلاقی در جامعه بوده‌اند اما انتظار ما این بود که اخلاق در جامعه ما اینچنین باشد؟
وی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود فرهنگ اشراف‌گری نباید وجود داشته باشد کاملا درست است اما آنهایی که دم از ساده‌زیستی زدند پایان کارشان به کجا رسید، آنهایی که دم از عدم وجود فساد زدند پس این فساد سه هزار میلیاردی از کجا آمد، تأکید دارم فرهنگ، فرهنگ تزریقی نیست فرهنگ همان چشمه‌های جوشانی است که در نهاد مردم است، باید شرایطی فراهم کنیم تا همه از فرهنگ درست استفاده کنند، ما قیم نمی‌خواهیم قوام می‌خواهیم.
******
در ادامه مناظره انتخاباتی، محمدرضا عارف در طرح دیدگاه‌های کلان دولت آینده در حوزه فرهنگ گفت: انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی و مردمی بود و حوزه فرهنگی و اجتماعی جزء اولویت‌های پیشرفت کشور است و این موضوع با تغییر نگاه و نگرش در حوزه فرهنگ با توجه به چشم‌انداز 20 ساله تنظیم شده است.
وی تصریح کرد: دخالت دولت در حوزه فرهنگ باید به حداقل برسد و نگاه ما مبتنی بر اعتماد است و باید امور فرهنگی را به نخبگان فرهنگی بسپاریم و فکر نکنیم که با ریاست یک نفر مشکل حل می‌شود.
عارف اظهار کرد: توجه کنیم فعالان حوزه فرهنگی کارمندان دولت نیستند و نباید آنها را به صورت دستوری به تولید واداشت.
وی گفت: می‌دانیم در تولید فیلم رتبه اول را داریم اما زیربناهای ما وضعیت خوبی ندارد. با توجه به ارتباط پیشرفت و توسعه باید برنامه‌های فرهنگی در توسعه اجتماعی جایگاه خوبی داشته باشد.
عارف اظهار کرد: نگاه ما در حوزه فرهنگ یک حق است نه امتیاز و چون با نگاه امتیاز نگاه می‌کنیم هر وقت بخواهیم آن را می‌گیریم، از اکران یک فیلم و نمایش آن جلوگیری می‌کنیم یا از انتشار یک کتاب جلوگیری می‌کنیم که این موضوع باید اصلاح شود، تعطیلی خانه سینما نیز اینگونه بود.
وی اظهار کرد: به جای کنار گذاشتن نخبگان و برجستگان فرهنگی ما می‌توانیم از این هنرمندان به عنوان سفیران فرهنگی در دنیا استفاده کنیم.
جلیلی در ادامه این مناظره اظهار کرد: به نظر من موضوع فرهنگ از یک امتیاز و یک فرصت بالاتر است و ویژگی‌های آن موجب قوام در عرصه‌های مختلف می‌شود، اگر به بهانه موضوعات مختلف یک حق و فرصت را در آن هر چیزی را مخلوط کنیم به ضد آن تبدیل می‌شود.
ولایتی در ادامه این بحث اظهار کرد: ما محوریت فرهنگ را بر فرهنگ خودی و در مغایرت آن فرهنگ مقاومتی را مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و ملی شکل می‌دهیم.
حدادعادل در ادامه اظهار کرد: کار فرهنگی باید به دست مردم سپرده شود و در این موضوع شکی نیست اما دولت‌ها نیز وظایف فرهنگی زیادی بر عهده دارند، امروز دولت‌ها در دنیا آثار شاخص زیادی را می‌آفرینند، من سوالم از آقای عارف این است که چه وظایف حاکمیتی در حوزه فرهنگ در نظر گرفته‌اند و مرز وظایف دولت که باید بر عهده بگیرند، کجاست، همه چیز از دولت گرفته می‌شود و وظیفه‌ای برای دولت قایل نشده‌ایم.
روحانی در ادامه این بحث گفت: من همان‌گونه که جناب عارف اشاره کردند به این موضوع معتقدم که دخالت دولت در موضوع فرهنگی به حداقل برسد و حوزه فرهنگ به نظام صنفی و انجمن‌ها سپرده شود.
روحانی اظهار کرد: ما می‌بینیم 13بدر، عاشورا و مراسم دینی را مردم برگزار می‌کنند و به بهترین شکل آن را اجرا می‌کنند، بگذارید دست مردم باز باشد و مداخله در زندگی خصوصی مردم نکنیم، اولویت چیست، آیا آن چیزی است که جوان‌های ما در خیابان‌ها تفکر کوچکی کردند به آنها خرده بگیریم و فسادهای بزرگ را کنار بگذاریم، پلیس آخرین مرحله ورود در مسایل فرهنگی را دارد، هنر بهترین سفیر ما در جهان است، از حافظ سفیری بهتر سراغ دارید، از هنر میرخوانی و احصایی فراتر چیزی سراغ دارید، از صدای شجریان، خط خوشنویسی، بناهای شیراز و اصفهان سفیری بهتر داریم، تمام اینها سفیران ما در جهان هستند که می‌توانند افکار عمومی را جذب کنند.
قالیباف در ادامه اظهار کرد: توقع داشتم عارف در 4 دقیقه رئوس رویکردهای فرهنگی و نگاه فرهنگی خود را اعلام کند و ما بشنویم، بحث‌ها در حوزه انتقادی است و دوستان بیشتر وارد بحث‌های موردی می‌شوند، به هر حال ما در حوزه فرهنگ نباید به گونه‌ای صحبت کنیم که صحبت ما وابسته به رأی باشد بلکه باید متکی به اصلاح وضع موجود صحبت کنیم، از درد و فقر تا بی‌اعتمادی و دروغگویی.
قالیباف اظهار کرد: دروغگویی در هر جامعه و حتی جامعه غیرمسلمان بدتر از فقر است. حالا کسی دروغ گفت چه کنیم که تکرار نشود، سخنان ما معطوف به اصلاح باشد تا معطوف به رأی مردم.
محسن رضایی در ادامه این مناظره با بیان اینکه می‌خواهم از وقت خود بیشتر استفاده کنم، اظهار کرد: در دولت اصلاحات طرح خوبی به نام طرح جامع ورزش تصویب شد چرا این موضوع عملیاتی نشد؟
غرضی در ادامه این مناظره اظهار کرد: دولت‌های گذشته با اعمال نظریات خود توانستند در فرهنگ جامعه تغییراتی را ایجاد کنند، آیا این تغییرات درست بوده است؟
عارف در ادامه و در جمع‌بندی موضوع اظهار کرد: نگاه ما این است که دولت‌ها تعیین‌کننده زیربناها باشند، اگر فرهنگ را به مردم واگذار کنیم بهتر عمل می‌کنند. جناب رضایی در مورد بحث جامع ورزش سوال کردند، در سال 82 گام‌های اولیه این موضوع برداشته شد اما در دولت‌های بعدی کاری برای آن انجام نشد.
وی با اشاره به تصویب نقشه فرهنگی کشور اظهار کرد: این نقشه در دولت‌های آینده اجرا می‌شود و هر دولتی که بیاید آن را انجام می‌دهد اما باید دید نقش مردم و محوریت مردم کجاست؟
وی ادامه داد: اگر برای اجرای فیلم و انتشار یک کتاب مجوز و پروانه‌ای داده‌ایم باید اجازه خلق آثار نیز داده باشیم، به چه دلیلی باید از انتشار عناوین کتاب جلوگیری شود، چرا تعداد انتشارات در حد کشور نیست، در حالی که کارگردان و فیلمساز بسیار زیاد است، این موضوع باید در قالب نظام صنفی رسیدگی شود.
وی گفت: وقتی پزشکی خطا می‌کند نظام پزشکی به آن رسیدگی می‌کند و بیمار نیز می‌تواند از طریق مراجع پزشکی به حق خود برسد، امروز پیشخوان فرهنگی تولیدات فرهنگی چه سهمی دارند، به خاطر اختلاف سلیقه‌ها و اختلاف نظرها اجازه پخش فیلم را نمی‌دهیم و به خاطر برخی محدودیت‌های صدا و سیما شبکه‌های خارجی از اولویت‌های بیشتری برخوردارند.
******
علی اکبر ولایتی در 4 دقیقه ابتدایی سخنانش با اشاره به اینکه فرهنگ تجلی باورها و رفتار یک جامعه است، گفت: انقلاب ما انقلاب فرهنگی بود، این دولتی که در آینده تشکیل می‌شود باید دولتی باشد که همه مسئولان‌اش اسوه فرهنگ اسلامی ایرانی باشند.
وی ادامه داد: آسیبی که در حال حاضر در عرصه فرهنگی وجود دارد بحث رشوه‌خواری، مسایل اخلاقی، تبعیض‌ها و پارتی‌بازی‌ها است، به اعتقاد بنده راه‌حل این موضوع توجه به هویت اسلامی ایرانی است، موضوعی که در کل تاریخ به واسطه آن ایران همواره سربلند بوده است.
وی با اشاره به اینکه 70 درصد هویت افراد در خانواده شکل می‌گیرد، گفت: برای جلوگیری از ایجاد مشکلات فرهنگی باید در خانواده‌ها مصونیت ایجاد کنیم. ایجاد آرامش در خانواده نیازمند در نظر گرفتن مواردی چون تسهیل در امر ازدواج، ایجاد اشتغال است. به اعتقاد بنده خانواده و آموزش و پرورش دو رکنی است که توجه به آنها می‌تواند مشکلات فرهنگی موجود در جامعه را حل کند.
حدادعادل در نقد سخنان ولایتی گفت: نظر خاصی نسبت به مواضع فرهنگی آقای ولایتی ندارم.
حسن روحانی با اشاره به اینکه دکتر ولایتی به هویت ایرانی و اسلامی اشاره کردند، گفت: مهم‌ترین کار این است که چگونه باید از این هویت اسلامی و ایرانی پاسداری کنیم. به اعتقاد بنده باید کالاهای فرهنگی فاخر و درخور برای مردم ایجاد کرد. هویت ایرانی سلیقه چند نفر نیست، باید به همه سلایق توجه شود که البته همه این سلایق زیر یک چتر واحد "ایرانیت و اسلامیت" قرار دارد.
وی تاکید کرد: باید به ذائقه همه توجه شود چرا امروز کالاهای فرهنگی ما مصرفی ندارند؟ جواب این است که یا گران هستند یا بر مبنای برنامه ذائقه مردم برنامه‌ریزی نشده‌اند. در بحث ایرانیت هم باید به این نکته توجه کرد که ما مفاخر و مشاهیر بسیاری داریم که باید به نحوی آنها را معرفی کنیم که متأسفانه امروز از این حوزه کمتر استفاده می‌شود البته در بحث فرهنگ باید به فرهنگ جهانی نیز توجه کرد، ما باید بر اساس توجه به جهان و با تأکید به هویت خودمان برنامه‌ریزی فرهنگی انجام دهیم.
قالیباف با اشاره به اینکه نکته خاصی نسبت به دیدگاه‌های آقای ولایتی ندارد تریبون را برای نقد سخنان ولایتی به محسن رضایی سپرد که وی در این زمینه گفت: آقای ولایتی به بحث خانواده و آموزش اشاره کردند اما ایشان پاسخ دهند چرا در خانواده‌های ما امروز آرامش وجود ندارد؟ چرا معلمی که بعد از 25 سال سابقه تنها 600 هزار تومان حقوق می‌گیرد وقتی پای تخته میرود علاوه بر نوشتن معادله فیزیک نام پسر خود را نیز می‌نویسد چون ذهن‌اش درگیر مسایل اقتصادی است، سوال من از ایشان این است در دیدگاه شما اقتصاد چه تأثیری در فرهنگ دارد؟
غرضی از ولایتی این سوال را کرد که آیا تهاجم فرهنگی توانسته در فرهنگ ایران نفوذ کند؟
عارف در نقد سخنان ولایتی گفت: آقای ولایتی موضوع ارتقای فرهنگی را مورد نظر قرار دادند که به اعتقاد بنده هیچ راهی جز تولید برای ارتقای فرهنگی وجود ندارد، منظور از تولید، تولید آثار فاخر فرهنگی است. متاسفانه تا الان صورت‌مسئله را پاک کردیم، جمع‌کردن آنتن‌های ماهواره، کاهش پهنای باند، اینها یکی از موارد است.
وی ادامه داد: ما راهی جز اعتماد به اهالی فرهنگ نداریم، باید به آنها اجازه خلق اثر بدهیم برای مثال موضوعی را مطرح می‌کنم ربنای شجریان که بسیاری از خانواده‌ها دوست دارند روزه خود را با شنیدن آن افطار کنند، اثر سازنده یکچنین اثری است، تأکید دارم نگاه ما باید تقویت پیشخوان فرهنگی باشد.
جلیلی در نقد سخنان ولایتی با انتقاد از سخنان آقای عارف گفت: این ظلم به عرصه فرهنگ است که آن را در موضوعات کوچکی مثل پهنای باند خلاصه کنیم، ما ظرفیت‌های فرهنگی بسیاری داریم که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم، مشکلی که الان وجود دارد این است که مشکلات فرهنگی را در سلایق خاص خلاصه می‌کنیم.
ولایتی در سه دقیقه پایانی سخنان‌اش گفت: دوستان خوشبختانه مطالبی را بیان کردند که باید در ادامه سخنان‌ام به آن اشاره می‌کردم که به واسطه آن سخنانم تکمیل شد، فرهنگ باید اخلاق‌محور باشد، ما باید در عمل مردم را به فرهنگ اسلامی دعوت کنیم، اگر دولت برای فرهنگ اولویت قایل شود مسایل و مشکلات بسیاری حل می‌شود، تأکید دارم تهاجم فرهنگی وجود دارد اما راه مقابله با آن تحکیم بنیان خانواده است.
******
در ادامه مناظره این هفته کاندیدای یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری، محمد باقر قالیباف در معرفی برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی دولت آینده خود گفت: هر ملت و کشوری مهم‌ترین موضوع برایش استقلال و عزت است، اگر استقلال مهم‌ترین موضوع است مانند انقلاب ما که با یک حرکت آن را بدست آورد این سوال را طرح می‌کنیم که آیا فقط استقلال و قدرت سیاسی مقدور است، باید گفت خیر.
وی افزود: کشوری می‌تواند استقلال خود را حفظ کند که مولد باشد کشور نیازمند تولید قدرت، ثروت، معرفت و منزلت است، اگر این تولید ابعاد همه‌جانبه‌نگر داشته باشد استقلال کشور حفظ می‌شود.
قالیباف اظهار کرد: باید بدانیم انقلاب در کشور ما حفظ و تعالی انسان‌هاست و اقتصاد ما با اقتصاد سرمایه‌داری متفاوت است که تعدادی را غنی و عده‌ای را فقیر می‌کند.
وی با بیان اینکه دولت‌های گذشته با عناوین دولت توسعه اقتصادی و دولت توسعه سیاسی یک‌جانبه‌نگری کردند، افزود: دولت باید نگاه همه‌جانبه‌نگر داشته باشد، در حوزه اقتصاد همه‌جانبه بنگرد و در حوزه فرهنگ اولویت را در معنویت و اخلاق بگذارد.
وی ادامه داد: فرهنگ در کشور ما مظلوم واقع شده است و حق فرهنگ ادا نشده است، نقش فرهنگ در اقتصاد مسایل اجتماعی، هنجارها و ناهنجاریها مهم است.
وی افزود: دولت در کنار حق فرهنگی وظیفه کمی دارد، اگر ملاک در نظام اسلامی انسان‌ها هستند پس باید دید تربیت آنها کجاست، آموزش و پرورش، معلمان، اساتید، حوزه‌ها و طلاب تولید فرهنگ می‌کنند، هنرمندان و تولیدکنندگان هر چه تولید کنند همان لباس فاخر هنر است که در تاریخ ماندگار و اثرگذار است.
رضایی در ادامه این مناظره اظهار کرد: قالیباف بر منزلت اجتماعی هنرمندان، ورزشکاران، روحانیون و تمام اسباب تولید فرهنگ تاکید کرد، ایشان باید بگویند که چگونه می‌توانند این منزلت را تقویت کنند.
غرضی در ادامه این گفت‌وگو اظهار کرد: من سوالم از آقای قالیباف این است که آیا فرهنگ بر سیاست تأثیر دارد یا سیاست بر فرهنگ تأثیر دارد.
عارف اظهار کرد: فرهنگ اساس کار دولت است، آیا شهرداری نیز با این اولویت در امور خود پیش رفته است، آیا مجوزهای شهرسازی و برج‌های مطابق با معماری اسلامی است، آیا رویکردی که آقای قالیباف گفتند همان عملکردی است که در شهرداری انجام می‌دهند و با آن عملکرد یکی است البته اساس کار شما و شهرداری‌های گذشته نیز اینگونه نبوده است.
جلیلی در ادامه این مناظره صحبتی نکرد و پس از آن ولایتی گفت: از قبل این مشکلات در شهرداری شروع شده بود و باید بگوییم شما برای آینده چه طرحی برای احیای معماری اسلامی ایرانی داده‌اید.
حدادعادل در ادامه این مناظره اظهار کرد: در صحبت‌های قالیباف بر این موضوع تاکید شده است که اهل فرهنگ و هنر از نظر زندگی تأمین باشند و این نکته را بنده نیز مهم می‌دانم، اگر می‌خواهیم در زندگی ما فرهنگ رشد و پیشرفت داشته باشد باید کاری کنیم که فرهنگ و هنر بتوانند از تمام وقت خود و وجود خود در این عرصه استفاده کنند و بدانند که زندگی‌شان تأمین است.
حدادعادل اظهار کرد: باید کسانی که نویسنده، مترجم، نقاش و در سایر عرصه‌های هنری فعالیت می‌کنند از این نظر که از نظر زندگی تأمین هستند دغدغه‌ای نداشته باشند و این موضوع در عرصه هنر و فرهنگ جدی گرفته نشده است.
حداد تأکید کرد: در زندگی ما فرهنگ شبیه سبزی‌خوردن در زندگی است که اگر بود تنوع ایجاد می‌کند و اگر نبود هم کسی از گرسنگی نمی‌میرد. عده‌ای بیکارند که می‌روند سراغ کار فرهنگی.
روحانی در ادامه این مناظره اظهار کرد: این گونه که شما می‌گویید باید در تمام طرح‌ها یک پیوست فرهنگی ببینید. فرهنگ را باید بالاتر دید، ما سیاستی نداریم که در دل آن فرهنگ نباشد، اقتصادی نداریم که در دل آن فرهنگ نباشد.
روحانی اظهار کرد: فرهنگ‌ها، رفتارها و باورها است که همه‌جانبه باید آن را دید و سایه زیبای آن را در همه جا در نظر گرفت.
وی تاکید کرد: امروز در جامعه کمبودی وجود دارد که کسبه، دانشجو، فرهنگی و هنرمند همه منزلت می‌خواهند؛ مشکل ما این است که به جای اینکه فضای فرهنگی را حاکم کنیم فضای امنیتی حاکم کرده‌ایم.
روحانی خاطرنشان کرد: رهبری به کرسی‌های آزاداندیشی تأکید کردند ما امروز نمی‌بینیم فضای آزاد کرسی‌های آزاداندیشی را که دانشجویان بتوانند در آن صحبت کنند.
قالیباف در جمع‌بندی اظهار کرد: بحث مربوط به منزلت اجتماعی بر این مبناست که فرهنگ مهم‌ترین منبع قدرت است و منابع انسانی مهم‌تر از نفت و گاز است و به نیروی انسانی در دولت آینده توجه دارند، نیروی انسانی ما در مساجد، آموزش و پرورش و در میان هنرمندان است.
قالیباف تاکید کرد: مظلومیت فرهنگ این است که تا کشور بودجه‌ای کم می‌آورد از فرهنگ کم می‌کنیم، باید رویکردها را اصلاح کنیم.
وی گفت: دولت باید بداند که دست و بال خود را آنقدر در فرهنگ بزرگ نکند که وارد زندگی مردم شود، دولت بداند اگر نگاه امنیتی در فرهنگ حاکم شد فرهنگ از بین میرود.
قالیباف اظهار کرد: ممکن است خطایی در فرهنگ باشد اما این موضوع نباید موجب نگاه قهری ما شود.
وی ادامه داد: در مورد بحث معماری نیز شهرداری هیچ مسئولیتی در ساخت معماری‌های اسلامی و ایرانی ندارد و شورای انقلاب فرهنگی هیچ قانونی را به شهرداری ابلاغ نکرده است.
******
سیدمحمد غرضی در 4 دقیقه زمان قانونی‌اش برای تشریح برنامه‌های فرهنگی گفت: آنچه شاکله انسان است دستاوردهای خویش است. فرهنگ آنچنانی که تعریف می‌شود انعکاس زندگی مردم در دستاوردهای خودشان است نه تزریقی است نه تحمیلی نه تحت تأثیر سیستم‌های دیگر.
وی ادامه داد: ایران فرهنگ خودش را ساخته است، در کشور ما در سال‌هایی که حکومت به دست روسیه و انگلیس افتاد صاحبان امتیاز به سمت فرهنگ غرب رفته‌اند ولی مردم در جایگاه خودشان ماندند. فرهنگ اکتساب ملی مردم است، اینکه تصور می‌شود فرهنگ می‌تواند با دولت‌ها تغییر کند و دستاویز قدرت‌های سیاسی قرار گیرد، ایران و تاریخ‌اش آن را نفی کرده است.
وی با اشاره به اینکه مردم مقابل دولت ایستادند تا مشروطه را به وجود آورند، گفت: همین فرهنگ بود که ملی‌شدن صنعت نفت را ایجاد کرد، همین فرهنگ بود که 22 بهمن را ایجاد کرد، مردم توانایی این را دارند که مقابل مهاجم بایستند، مردم با فرهنگ خودشان زندگی می‌کنند، مردم هرگز از فرهنگ خودشان دور نمی‌شوند.
عارف با بیان اینکه نظر خاصی در خصوص دیدگاه‌های فرهنگی آقای ضرغی ندارم تریبون را به دست سعید جلیلی سپرد که وی گفت: در بحث فرهنگ آقای غرضی اشارات خوبی داشتند اما تاکید دارم اگر توجه دقیقی به موانع فرهنگی نداشته باشیم دچار خطا می‌شویم، مثال آقای روحانی مثال خوبی بود، رهبری در سال 80 روی بحث ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی و مناظرات تاکید داشتند، آقای روحانی که در آن زمان مسئول بودند بگویند که چرا در آن 4 سال این اتفاق نیفتاد. منظور این است که اگر آسیبشناسی غلط داشته باشیم از اصل موضوع خارج می‌شویم.
ولایتی با بیان اینکه نظر خاصی ندارم، تریبون را به دست حدادعادل سپرد و وی با اشاره به اینکه فرهنگ به مردم تعلق دارد، گفت: مردم سرچشمه فرهنگ هستند، اگر حکومت برخاسته از مردم نباشد و راه فرهنگی مغایری با مردم در پیش بگیرد راه به جایی نمی‌برد، انقلاب اسلامی فرهنگ‌های مردمی محفوظ‌مانده را به خیابان‌ها و جامعه آورد، دولت بر اساس فرهنگ مردم پدید آمد و در جایی که حکومت و دولت برآمده از اراده مردم باشد مغایرتی بین فرهنگی که دولتی مردمی می‌خواهد ترویج کند با فرهنگ مردم وجود ندارد.
حسن روحانی با اشاره به اینکه نظر خاصی نسبت به سخنان آقای غرضی نداشتم اما آقای جلیلی نکته‌ای گفتند که مجبور به توضیح هستم، گفت: مقایسه فضای دانشگاه‌های امسال با سال 82 صحیح نیست، در آن سال‌ها فضای سختی برای مردم به وجود آمد، تمام اقدامات انجام‌شده در دبیرخانه شورای عالی امنیت در سال‌های 82 و 83 که خود آقای جلیلی نیز در جریان هستند برای رفاه حال دانشجویان بود. موضوع ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی وظیفه همگان است و همه باید در ایجاد آن در دانشگاه‌ها تلاش کنند.
قالیباف گفت: صحبت خاصی در مورد دیدگاه‌های آقای غرضی ندارم.
رضایی نیز تاکید کرد: خوب بود آقای ضرغی به بحث هنر و ورزش هم توجه می‌کردند.
غرضی در سه دقیقه پایانی سخنان‌اش گفت: هر دولتی که بخواهد فرهنگ خود را به جامعه تحمیل کند، محکوم به شکست است. در حوزه رسانه، ورزش و سینما می‌گویم که باید صاحبان این مراکز در سیستم خود یک NGO ایجاد کنند که تعامل‌شان با دولت و مردم در آن مشخص باشد، هنر وقتی موفق می‌شود که بتواند ارتقای فرهنگی داشته باشد.
وی ادامه داد: ما باید ببینیم چه چیزی در کشور خواهان دارد، اگر آثار فرهنگی به ذم خودمان در جامعه تولید کنیم اما این آثار خواهانی نداشته باشد ماجرای حکومت مشروطه و رضاخان ایجاد می‌شود که حکومت‌شان شکست خورد، وقتی حکومت از مردم شکل می‌گیرد باید تابع نظر مردم باشد، هیچ دولتی از مشروطه تا الان توان استقامت در مقابله با فرهنگ مردم را نداشته، دولت‌ها رفته‌اند اما فرهنگ مردم باقی مانده است.
******
در ادامه مناظره هشت کاندیدای ریاست‌جمهوری غلامعلی حدادعادل در معرفی رئوس برنامه‌های فرهنگی دولت آینده خود گفت: نمی‌شود به جای صحبت از فرهنگ یکسره از اقتصاد یا سیاست صحبت کرد، فرهنگ در جامعه به معنای روح در بدن است، فرهنگ به معنی شخصیت یک جامعه است، فرهنگ ما اسلامی است و مردم ایران از دیرباز و تا قبل از ظهور اسلام خداپرست بودند.
وی تأکید کرد: باید زندگی و جامعه خود را قرآنی کنیم و بر اصلاحات فرهنگ اسلامی ایرانی تاکید کنیم. بنده در دولت آینده تلاش خواهم کرد که نسل جوان فرهنگ خود را بشناسند و احساس هویت کنند و در برابر دنیا سر خود را بلند کنند و به ایرانی و مسلمان بودن خود افتخار کنند.
حدادعادل اظهار کرد: اگر در فرهنگ استقلال نداشته باشیم در هیچ امری استقلال نخواهیم داشت، فرهنگ در جامعه از بالا به پایین سرازیر می‌شود و در همه جا نشاط ایجاد می‌کند، فرهنگ مانند جان است که همه چیز را می‌گیرد، داشتن فرهنگ مستقل ما را در دنیا از سایر فرهنگ‌ها جدا می‌کند اما باید برای دادوستد سرمایه داشته باشیم و اگر سرمایه نباشد نمی‌توانیم با آنها دادوستد کنیم.
در ادامه این مناظره، حسن روحانی و قالیباف صحبتی نکردند و غرضی در ادامه با طرح این سوال که آیا فرهنگ ایران نسبت به منطقه و همسایگان فرهنگ معرفتی، ذلیلانه یا تاثیرگذار بوده است صحبت خود را پایان داد.
در ادامه این مناظره، عارف اظهار کرد: من در ادامه صحبت‌های جناب حداد این سوال را طرح می‌کنم که شما قانون برنامه چهارم را در عرصه فرهنگی در سال 83 ابلاغ کردیم که بخشی از آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که بندی از آن بر این موضوع تاکید داشت که اصحاب فرهنگ در صورت منفعل‌شدن از کار تا سه سال تحت پوشش بیمه باشند چرا این موضوع اجرا نشد؟
در ادامه، جلیلی گفت: از صحبت‌های جناب ولایتی استفاده کردم و در پاسخ به آقای روحانی باید بگویم در فضای فرهنگی و کرسی‌های آزاداندیشی شکل گرفت و این موضوع نباید ما را دچار اشتباه کند.
ولایتی در ادامه گفت: از جناب تاکید می‌خواهم که پیشنهادات خود را در جهت توسعه فرهنگستان‌ها از جمله در عرصه ادب و هنر و همچنین توسعه فرهنگستان‌های علوم پزشکی ارایه دهند و پیشنهادات خود را در دولت آینده و آثار مثبت فرهنگستان‌ها عنوان کنند.
حدادعادل در ادامه این مناظره در پاسخ به سوال غرضی اظهار کرد: فرهنگ ایرانی و اسلامی در منطقه تاثیرگذار بوده است و این فرهنگ حاوی مفاهیم بالایی است و توانسته است در منطقه اثرگذار باشد.
حدادعادل در پاسخ به سوال عارف راجع به قانون برنامه چهارم اظهار کرد: برخی از قوانین این برنامه اصلاح شد و برخی نیازمند اصلاح اساسی بود تا آنجا که آشپز به شوربودن آن نیز پی برد و سپس آن را جمع کرد.
وی در پاسخ به سوال ولایتی اظهار کرد: فرهنگستان‌ها وظیفه‌شان در عرصه ادب و علوم فارسی و علوم پزشکی جنبه راهبردی دارد، در این حوزه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز دست‌اندرکارانی را در حوزه علوم فارسی و علوم پزشکی دارد که باید برای پزشکان و متقاضیان فرهنگستان ادب فارسی محصولاتی را در عرصه ادب و علوم پزشکی عرضه کند.
******
سعید جلیلی در 4 دقیقه وقتش برای تشریح برنامه‌های فرهنگی‌اش گفت: قدرت و عزتی که ایران دارد مبتنی بر فرهنگ بوده است. امام از ظرفیت فرهنگی کشور ایجاد کرد تا انقلابی به بزرگی انقلاب اسلامی ایران پدید آمد. فرهنگ یک موضوع در کنار سایر موضوعات نیست بلکه یک فضای تنفسی است که بر همه موضوعات احاطه دارد.
وی با اشاره به اینکه در جنگ تحمیلی این فرهنگ بسیجی بود که پیروزی‌ها را رقم زد، گفت: فرهنگ در بخش‌های مختلف جامعه تاثیرات بسیاری داشته است، همین فرهنگ استکبارستیزی بود که در موضوعات هسته‌ای ما را پیش برد، تأکید می‌کنم اگر بخواهیم از فرهنگ استفاده کنیم باید مبانی آن را به خوبی بشناسند.
وی ادامه داد: یکی از بحث‌های اساسی این است که دولت باید این فهم را داشته باشد یعنی اینکه مبانی فرهنگی را بشناسد و از ظرفیت‌های فرهنگی به درستی استفاده کند. اینکه گفته می‌شود فرهنگ از سیاست جداست یک بازی سیاسی است و موضوع غلطی است.
وی تصریح کرد: به اعتقاد بنده رییس‌جمهور باید از ظرفیت‌های فرهنگی به‌درستی استفاده کند و بر این اساس شورای عالی انقلاب فرهنگی جایگاهی بالاتر از شورای عالی امنیت ملی دارد. نکته مهم در بحث فرهنگ توجه به عدالت و اقتصاد فرهنگی است.
ولایتی با اشاره به اینکه آقای جلیلی نکات خوبی را بیان کردند، گفت: وقتی موضوع فرهنگ و سیاست مطرح می‌شود منظور این نیست که فرهنگ ما از سیاست جداست، منظور استفاده ابزاری از فرهنگ در سیاست است.
حدادعادل با اشاره به اینکه قرار بود این مناظره یک مناظره فرهنگی اجتماعی باشد در حالی که نامزدها به بحث‌های اجتماعی نپرداختند، گفت: در اینجا بخش‌هایی از دغدغه‌های خود در حوزه اجتماعی را بیان می‌کنم، معتقدم مهم‌ترین دستاوردی که امروز در جامعه داریم پیوند دولت و مردم است که در اثر وحدت اعتقادی ایجاد شده است، مردم اطمینان دارند نظام به اعتقادات آنها احترام می‌گذارد.
وی با تأکید بر اینکه مهم‌ترین رکنی که در جامعه ایرانی باید حفظ شود، خانواده است، خطاب به عارف گفت: آقای عارف موضوع برداشتن آنتن‌های ماهواره را مطرح کردند البته من دیدگاه‌های ایشان را می‌دانم و مطمئن‌ام خود ایشان هم حاضر نیستند برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای در خانواده‌شان تماشا شود. این سریال‌ها هدفی جز نابودی بنیان خانواده ایرانی ندارند، نکته اینجاست که دوستان همه بر این امر اتفاق نظر دارند اما باید بگویم برای رفع این مشکل چه باید بکنیم.
حسن روحانی گفت: از آقای جلیلی می‌خواهم بپرسم که اعتقاد ایشان چیست، نگاه ایشان در حوزه تنگ‌نظری‌ها چگونه است چون در حال حاضر برخی وجود دارند که دایره خودی را آنچنان تنگ می‌کنند که گروه خاصی که مانند آنها فکر نکند را محکوم می‌کنند.
وی ادامه داد: ما باید در امور فرهنگی زمینه را برای فعالیت باز کنیم چرا شرایط طوری است که فرار مغزها رخ می‌دهد چون شرایط در دانشگاه‌ها به صورت یک جاده یکطرفه است. تأکید دارم آقای جلیلی در حوزه تنگ‌نظری‌ها نظرات خودشان را بیان کنند.
قالیباف با اشاره به اینکه اگر یک نگاه یکجانبه‌گر داشته باشیم طبیعتا نمی‌توانیم پیشرفت همه‌جانبه داشته باشیم، گفت: جامعه ما یک موجود زنده، بالغ و رشید است که اگر کرامت او حفظ شود عکس‌العمل مثبت نشان می‌دهد. ما در حیطه جامعه می‌بینیم از یک همبستگی ملی برخوردار نیستیم، موضوعات اقتصادی، فقر، فساد، تبعیض و سوءمدیریت باعث شده نتوانیم یک همدلی داشته باشیم، دولت آینده باید به این موضوعات اجتماعی نگاه دقیقی داشته باشد.
وی ادامه داد: برای پیشرفت نیازمند همدلی هستیم، همدلی با تبعیض، فقر و ناهنجاری‌های اجتماعی ایجاد نمی‌شود، اگر به اینها توجه کنیم آن انرژی بزرگی که با آن انقلاب و دفاع مقدس شکل گرفت را به منصه ظهور می‌رسانیم و دولت کارآمد خواهیم داشت.
رضایی با اشاره به اینکه من به سه موضوع فقر، رفتار دولتمردان و ناتوانی مراکز تصمیم‌گیری برای استفاده از پتانسیل‌های فرهنگی اشاره کرده‌ام، گفت: خوشبختانه موضوعات به سمت این سه محور که مورد نظر من بود، کشیده شد. خوب است آقای جلیلی به بحث سلامت هم اشاره کنند.
غرضی این سوال را از جلیلی پرسید که آیا انقلاب اسلامی توانسته به فرهنگ غرب هجوم ببرد.
عارف در جواب صحبت‌های حدادعادل با اشاره به اینکه راه مقابله با شبکه‌های غیراخلاقی حذف آنها نیست، گفت: ما باید با خلق و تولید آثار خوب به مقابله با این شبکه‌ها بپردازیم، در حقیقت با خلق آثار خوب باید جامعه را واکسینه کنیم.
وی ادامه داد: نگاه ما به فرهنگ دولتی است که این نگاه باعث سیاسی و امنیتی شدن فرهنگ شده است. دولت باید خود را خادم فرهنگ بداند نه مسئول آن. تاکید می‌کنم راه مقابله با تهاجم فرهنگی بستن و حذف نیست بلکه تولید آثار فاخر فرهنگی است.
جلیلی در سه دقیقه پایانی سخنان‌اش گفت: یکی از بحث‌های اساسی من نیز همین است که فشارها و زنجیرها باز شود تا از ظرفیت‌ها استفاده شود. انقلاب اسلامی هجوم به فرهنگ غرب بود به خاطر همین است که اکنون 100 شبکه فارسی زبان برای مقابله با آن ایجاد شده است.
وی در پاسخ به روحانی گفت: حرف شما درست است، عده‌ای می‌خواهند انحصار ایجاد کنند و هر کس خلاف آنها حرف زد در خفقان میرود. باید ظرفیتی ایجاد کنیم که از نظرات همه استفاده کنیم، ما اگر می‌گوییم مزیت نسبی ما فرهنگ است باید برنامه داشته باشیم، باید به تولید آثار فرهنگی بها بدهیم.
******
در بخش پایانی مناظره امروز هشت کاندیدای امروز ریاست‌جمهوری در جمع‌بندی این گفت‌وگو حجت‌الاسلام روحانی گفت: معتقدم در بحث سلامت مردم مشکلات زیادی دارند و برای راه‌حل آن بحث بیمه و پوشش آن باید همگانی شود.
وی با بیان اینکه 5 میلیون نفر پوشش بیمه ندارند، اظهار کرد: بیمه‌ها را رقابتی کنیم و دولت کمک کند که سهم مردم در پرداخت بیمه از 70 درصد کاهش یافته و به نرم جهانی برسد.
وی اظهار کرد: پنج درصد از جمعیت کشور معلولان هستند و طبق قانون سه درصد آنها باید استخدام شوند و قانون در این مورد اجرا نمی‌شود و مقررات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که دیده نمی‌شود.
ولایتی در ادامه این بحث با بیان اینکه نکته‌ای که در این گفت‌وگوها فراموش شد موضوع نقش مردم در حفظ فرهنگ ایران و اسلام است. نمونه بارز آن در موضوع سربداران است. سربداران مردمی ایرانی و مسلمان بودند که پیرو اهل بیت بوده و با رهبری علما ایلخانان را شکست دادند، مردم ایران توانستند در دوره‌ای از تاریخ ایران 15 تکیه شده را به یکدیگر متصل کنند.
وی با اشاره به نقش مردم در حفظ کشور اسلامی و با اشاره به قضیه تبعید آشتیانی و نکشیدن قلیان و تحریم آن از سوی علما اظهار کرد: در استبداد صغیر نیز جوانمردانی همچون ستارخان و باقرخان به همراه ملت توانستند کشور را حفظ کنند. در زمان اشغال ایران توسط متفقین نیز این مردم بودند که با اعتقاد به فرهنگ اسلامی و شیعی و ایرانی توانستند جامعه را سر پا نگاه دارند اما می‌بینیم که در حاشیه کشور ما دولت عثمانی به محض اشغال از هم پاشید.
ولایتی اظهار کرد: در قضیه انقلاب نیز که ستون آن 15 خرداد است انقلاب توسط هیئت‌های مذهبی و افرادی چون طیب حاج‌رضایی بود که به ثمر رسید. وی بزرگ‌ترین هیئت مذهبی را از میدان اتابک تا دانشگاه تهران راه انداخت و پایه انقلاب توسط هیئت‌های مذهبی گذاشته شد.
ولایتی اظهار کرد: هیئت‌های مذهبی بیشترین نقش را در پیروزی انقلاب داشتند و در دفاع مقدس نیز همواره مداحانی چون آهنگران با تولید شعارهای حماسی برگرفته از عاشورا و دفاع از میهن توانستند مردم را برای حضور در جبهه‌ها تحریک کنند.
ولایتی اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب در جریان فتنه 78 و 88 نیز هیئت‌های مذهبی نقش مهمی ایفا کردند و در تحقق راهبردهای رهبری و ایستادگی در برابر توطئه‌های دشمنان نقش مهمی ایفا کردند.
وی با بیان اینکه هیئت‌های مذهبی کمترین هزینه‌ای را دریافت نکرده‌اند و حتی در جایی که لازم باشد خود هزینه می‌کنند در حوادث غیرمترقبه پیشتاز هستند، تصریح کرد: مردم ما در مقایسه با دولت‌ها بیشترین فعالیت را کردند و می‌خواهیم بگوییم این مردم بیشترین نقش را در حفظ ایران اسلامی داشتند و هیئت‌های مذهبی در این زمینه پیشرو بودند.
در ادامه این مناظره، محمدرضا عارف اظهار کرد: متاسفانه فضای امنیتی بی‌سابقه‌ای در دانشگاه‌ها حاکم شده است و نتیجه آن بی‌رغبتی دانشجویان است، اجازه فعالیت‌های صنفی داده نمی‌شود و با چماق کمیته انضباطی دانشجو را در کانال خاصی قرار دادند، بحث ستاره‌دارشدن دانشجویان نیز یکی از مواردی بود که در این دوره بسیار پررنگ شد و برخی تشکل‌ها تعطیل شدند.
عارف اظهار کرد: نمی‌دانم چرا ترم دوم دانشگاه فشرده شد و در زمانی که قرار بود دانشجویان حماسه اقتصادی و سیاسی بیافرینند کلاس‌ها تا پایان اردیبهشت تعطیل شد، دقیقا همان زمانی که قرار بود دانشجویان حماسه بیافرینند و الان زمان امتحان آنها مقرر شد. کرسی‌های آزاداندیشی که مورد تأیید رهبری بود محقق نشد و گزارشی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد دلایل عملی‌نشدن آن را بازگو کرد.
وی اظهار کرد: امید داریم این فضا اصلاح شود و نگاه امنیتی از دانشگاه‌ها برداشته شود.
وی با بیان اینکه یکی از نگرانی‌های امروز جوانان اعتیاد است، گفت: راجع به این موضوع حتما باید با نگاه فرهنگی چاره‌اندیشی شود و راهکار جلوگیری از افزایش آن مورد بررسی قرار گیرد، مهم‌ترین بحث اقتصاد بیکاری است، بسیاری از جوانان به دنبال شغل هستند و جواب منفی می‌گیرند و به همین جهت به دنبال ناهنجاریها می‌روند.
وی گفت: با فراهم‌کردن فضای مناسب، تفریحات سالم، بالارفتن سرانه ورزش و سالن‌های ورزشی این مشکل خانمان‌سوز را سامان دهیم.
جلیلی اظهار کرد: اگر می‌خواهیم وارد مرحله جدید تمدن اسلام شویم باید برای آن برنامه داشته باشیم و تمدن‌سازی کنیم. علاوه بر بحث سخت‌افزاری در این زمینه باید در بحث سبک زندگی نیز که بر پایه الگوهای مطلوب است، توجه کنیم.
جلیلی اظهار کرد: دولت با ساماندهی فرهنگی باید در میان بحث‌های فرهنگی و سازمان‌ها و نهادها یک هماهنگی ایجاد کند و آنها را به سمت اهداف واحد هدایت کنم، آموزش و پرورش و وزارت ارشاد هماهنگ با یکدیگر و مکمل با هم باشند.
وی اظهار کرد: اگر در برخی عرصه‌ها هزینه و سرمایه‌گذاری کنیم موجب صرفه‌جویی در بحث‌های دیگر است.
وی با بیان اینکه مسجد را ظرفیت 24 ساعته بدهیم، اظهار کرد: معلم، مادر و مسجد سه رکنی هستند که بر آن تأکید می‌کنند که اگر بر وظایف اصلی خود بپردازند بسیاری از آسیب‌ها در جامعه به وجود نمی‌آید.
وی اظهار کرد: فرهنگ ما ظرفیت نشاط و شادی دارد، اصولا هدف انقلاب اسلامی این است که حیات طیبه شکل بگیرد و هر چقدر این موضوع در جامعه پررنگ‌تر شود جامعه بهتر شکل می‌گیرد. ما متناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی ظرفیت‌های خوبی داریم، هر قدر امکان استفاده از مواهب طبیعی در جامعه بیشتر شود ظرفیت بیشتری خواهیم داشت.
وی در پاسخ به گفت‌وگوی عارف اظهار کرد: مثال‌هایی را که ایشان می‌زنند بنده نمی‌دانم که در کجا هست، بنده در دانشگاه حضور داشتم و در فضای بسیار باز انتقادات بسیاری زیادی حتی نسبت به بنده صورت گرفت و نمی‌دانم این فضا را از کجا عنوان می‌کنند.
محسن رضایی در ادامه این گفت‌وگو اظهار کرد: رفتار دولتمردان با مقوله فرهنگ و اخلاق برخورد سیاسی و امنیتی است، به جرأت اعلام می‌کنم که حتی اپوزیسیون خارج از کشور در فضای اول انقلاب سیر می‌کنند.
رضایی اظهار کرد: شورای انقلاب فرهنگی اختیارات زیادی داشته است اما وضعیت فرهنگی ما نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌هایی که در این شورا شده است نقاط ضعف بسیاری داشته است، با این آسیبشناسی چه می‌خواهیم بکنیم؟
محسن رضایی اظهار کرد: بسیاری از مسایلی که امروز بیان شد در دولت‌های گذشته نیز عنوان شده بود اما چرا حل نشد، مشکل کجاست، ما در انقلاب اسلامی گام بلندی برداشته‌ایم و اسلام سیاسی را اعلام کرده‌ایم و موجب بازگشت قدرت به دست مردم شده‌ایم، این موضوع تحول بزرگی بود.
وی اظهار کرد: فرهنگ اسلامی ما از مرزها بیرون رفته است، مفهوم استبداد و ظلم‌ستیزی از مرزها گذشته است اما قرار نبود در اینجا بمانیم بلکه قرار بود اسلام اجتماعی و معرفت‌شناسی را آغاز کنیم. بدون اسلام اجتماعی نمی‌توان فرهنگ اجتماعی را توسعه داد.
وی ادامه داد: اصلاح جامعه از نماز و روزه واجب‌تر است، با نگاه سیاسی و امنیتی نمی‌توانیم سبک زندگی را تغییر دهیم، نگاه اسلام به سیاست نگاه توحیدی است اما ما هنوز نگاه اسلامی در زندگی و اقتصاد را نکرده‌ایم، اگر این نگاه شکل بگیرد تحول عظیمی رخ می‌دهد، در اسلام اجتماعی تنها سیاست وجود ندارد بلکه فرد و جامعه نیز حضور دارند، بنده در دولت آینده اول پای سیاست و امنیت را از مسایلی که مربوط به او نیست، بیرون می‌کشم.
وی ادامه داد: جایی که دین و فرهنگ باشد سیاست و دولت چه می‌خواهند بکنند، خلا دین را نباید با سیاست پر کرد.
وی اظهار کرد: چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی در اهانتی که به اقوام می‌شود هیچ کاری نمی‌کند، همان‌گونه که جناب قالیباف گفتند شورای انقلاب فرهنگی بخشنامه‌ای را در مورد معماری در تهران و سایر نقاط اعلام نکرده است.
رضایی تاکید کرد: اخلاق را به دولتمردان باز می‌گردانیم و اولین دولت اخلاقی را تشکیل می‌دهیم.
وی گفت: وزارت فرهنگ، هنر و ارشاد را با هم تأسیس می‌کنم، صندوق توسعه فرهنگی را به مجموعه صندوق توسعه ملی اضافه می‌کنم، شورای اقتصاد ملی را نیز شکل می‌دهم و با کمک شورای عالی حوزه‌های علمیه را تثبیت و تقویت می‌کنم، ورزش را به ورزشکاران و فرهنگ و هنر را به اهالی فرهنگ و هنر می‌سپارم، تبعیض و پارتی‌بازی را در جامعه پایان می‌دهم.
سیدمحمد غرضی در جمع‌بندی سخنان‌اش گفت: ایران در طول تاریخ یک مجموعه فرهنگی است، باید نگاه‌مان را از سمت نگاه سیاسی به سمت نگاه اجتماعی ببریم، ما در تاریخ توانایی‌های بسیاری داشتیم که همه ناشی از فرهنگ عمومی کشور است، این توانایی‌ها ناشی از حکومت‌ها و افراد نبوده است.
وی ادامه داد: اینکه تصور کنیم فرهنگ دینی و مذهبی ناشی از قدرت سیاسی است، خطاست، ما باید فرهنگ‌های گذشته را رها کنیم، لعنت به ما که به جای اینکه افراد را به سمت نرم‌افزار ببریم به سمت سخت‌افزار می‌بریم.
محمدباقر قالیباف در جمع‌بندی سخنان‌اش با اشاره به اینکه کارنامه ما در حوزه اقتصادی و فرهنگی کارنامه قابل قبولی نبوده است، گفت: ما نیازمند تغییرات اساسی در این ادبیات کارآمدی هستیم، ما از انقلاب و امام و آموزه های دینی‌مان یاد گرفتیم که باید به رویکرد اجتماعی به جای منابع مادی توجه کنیم.
وی ادامه داد: باید اساس کار توجه به نیروی انسانی و سرمایه‌های اجتماعی باشد که اگر اینگونه باشد هم بر فقر و هم بر تبعیض غلبه خواهیم کرد. متاسفانه در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سیاست این رویکرد را نداشتیم.
وی ادامه داد: در حوزه سرمایه اجتماعی آنقدر که بی‌اعتمادی به جامعه خسارت زده گرانی خسارت نزده است. دولت اجتماعی دولتی است که تبلور حضور اقشار مختلف در آن است. من در کارنامه خود با تاسی به فرهنگ دفاع مقدس همین رویکرد اجتماعی را مورد توجه قرار داده‌ام.
حدادعادل در جمع‌بندی سخنان‌اش گفت: نکته ای که آقای عارف در خصوص ماهواره بیان کردند مبنی بر اینکه باید به جامعه مصونیت بخشیم کامل نیست، ایشان اگر خودشان مسئول دولت شوند در حوزه مواد مخدر هم جلوی ورود مواد مخدر را می‌گیرند هم مصونیت در جامعه ایجاد می‌کنند. نکته دیگر اینکه مردمی که پای تلویزیون می‌نشینند از ما نامزدهای انتخابات انتظار دارند که مباحث دقیقی بیان شود، اگر قرار باشد موزاییک‌وار حرف بزنیم نمی‌توانیم در این مناظره‌ها نتیجه مناسبی بگیریم.
پایان پیام/
نظر شما