به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، نخستین نشست از مجموعه سلسله نشست های "شب های ایرانشهر" با محوریت علامه طباطبایی عصر جمعه، 10 خرداد، در محل خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
بر پایه این گزارش، کلیپ دیدار اعضای معاونت پژوهشی و آموزشی خانه هنرمندان ایران با آیت الله جوادی آملی در قم که دوشنبه، 6 خردادماه صورت گرفته بود، پخش شد، در این کلیپ نظرات آیت الله جوادی آملی پیرامون علامه طباطبایی ارائه شد که به بخش هایی از آن اشاره می شود:
آیت الله جوادی آملی با بیان این که مرحوم علامه طباطبایی عناصر سه گانه هنر را که شامل "هنردانی"، "هنرداری"، "هنرآرایی"، می شود را به خوبی ارائه کرد، گفت: وی این سه عنصر را در کنار "جهان دانی"، "جهان داری"، "جهان آرایی" حفظ کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به مفهوم هنر اشاره کرد و تصریح کرد: اگر کسی بخواهد در مورد هنر سخن بگوید باید معرفت شناسی را تجربه کند، اگر معرفت شناسی کسی فقط منوط به حس و تجربه باشد، در این صورت معرفت شناسی او فقط در قلمرو تجربه و حس بوده و صفا و مروه اش تنها "وهم و خیال" است، گاهی از مدار "وهم" به مدار خیال می گردد و گاهی از مدار خیال به مدار "وهم" و پایگاهی بالاتر از آن ندارد.
آیت الله جوادی آملی اظهار کرد: خیال تحت رهبری عقل است؛ که اگر عقل در فضای اندیشه نباشد، در این صورت سرگردانی پدید می آید و وهمِ سرگردان جز سردرگمی محصولی ندارد، بنابراین اگر معرفت شناسی کسی محدود به حس و تجربه باشد در صفا و مروه خود باید به بین وهم و خیال دور بزند.
وی ادامه داد: حال اگر گذشته از تجربه و حس، یک معرفت عقلی تجریدی نیز باشد، متفاوت می شود، چراکه در این حالت از محور عقل عملی به مدار عقل نظری تلاش می کند، در نتیجه کسی که عقلانیت دارد، گذشته از تجربه حسی، صفا و مروه اش از عقل و نظر شکل می گیرد.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: معرفت شناسی علامه طباطبایی گذشته از حس و تجربه و تجرید عقلی، به شهود و مشاهده نیز می رسد، کلا سه راه برای رسیدن به حقیقت است، یکی در محدوده محسوسات و تجربه وحس، دیگری در مجردات و از ملکوت بالاتر و نهایتا مباحث عقلانی که هر سه آنها برای وصول به حقیقت راهگشا است.
وی تصریح کرد: علامه طباطبایی از علم الیقین به عین الیقین رسید، علامه طباطبایی جامع شهود، معقول و منقول بود، و جزو نوادر حکمایی بود که بین منقول و معقول و مشهود جمع کرد.
این گزارش می افزاید: در ابتدای این نشست، مجید سرسنگی، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران طی سخنانی با اشاره به تقارن این نشست به عنوان اولین نشست از سلسله نشست های شب های ایران شهر، با مناظرات انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: البته ما اهالی فرهنگ کار خود را انجام می دهیم هر چند که مرتب عنوان می کنیم که فرهنگ و سیاست باید از یکدیگر جدا باشند و هر کدام جداگانه به امور خود بپردازند که این تعبیر به معنای بی تفاوتی اهالی فرهنگ نیست و می دانیم که اثر کارهای فرهنگی اگر بیشتر از سیاست نباشد، کمتر نیست.
وی با ابراز تاسف از این موضوع که در طی سالیان اخیر آنچنان که شایسته بوده است نتوانسته ایم به آرمان های فرهنگی خود دست یابیم، تصریح کرد: این سخن من یک اعتراف نیست بلکه گفتارِ حقیقت و مهم است و اساسا یکی از تفاوت های بارز کشورهای توسعه یافته با ممالک در حال توسعه آن است که کشورهای پیشرفته، همواره توجهی عمیق و مضاعف به اندیشمندان خود دارند، در حالی که این امر در بسیاری از ممالک در حال توسعه دیده نمی شود، به بیان دیگر شاید یک کشور توسعه یافته به لحاظ تمدنی، سابقه ای بیش از چند قرن نداشته باشد اما به علت انتشار و معرفی آثار اندیشمندان اش به جهانیان شناخته شود.
سرسنگی افزود: شاید اگر سابقه تمدنی نخبگان این کشورها که توسعه یافته عنوان دارند را جمع کنیم، به شمارگان نخبگان تمدن اسلامی ایرانی در فاصله زمانی خیلی کمتر از آن چه که پیشتر اشاره کردم نرسد، اما به علت توجه آنان به نخبگان شان و نشر اندیشه آنها، در جهان بیشتر شناخته شده و نظرات بزرگان آنها مطرح می شود و این امر به اندازه ای است که برای مثال در کشور ما مشاهده شده است که گاها حتی اساتید خودمان هم تصور می کنند باید از جای دیگری درس گرفت و کمبود در حوزه اندیشه را باید از دیگران کسب کرد.
مدیرعامل خانه هنرمندان ایران عنوان کرد: ما در سال های اخیر آنچنان که باید نتوانسته ایم مفاخرمان را به نسل جوان معرفی کنیم، حال آنکه ما آن قدر گنجینه های بزرگ در کشورمان داریم که می تواند سال های برای مملکت مان، خوراک فکری تولید کند.
وی در ادامه به تاثیر علامه طباطبایی در نشر اندیشه اسلامی اشاره کرد و یادآور شد: علامه طباطبایی شخصیتی است که در حوزه فقاهت و کتب دینی تاثیری ملموس بر جای نهاد.
همچنین،در ادامه این نشست، ساعد باقری، ادیب و شاعر طی سخنانی با اشاره به قصیده "کیش مهر" سروده علامه طباطبایی گفت: اگر به ظاهر این شعر نگاه کنیم به ظاهر گویی سبک خراسانی است، اما علامه در اشعار خود شاگرد مکتب لسان الغیب حافظ شیرازی است.
این شاعر با بیان اینکه سبک شناسی موضوعی است که آنچنان که باید در آثار بسیاری از بزرگانمان به آن توجه نکرده ایم، عنوان کرد: قصیده "کیش مهر" علامه طباطبایی از جمله این آثار محسوب می شود، اما این عدم توجه در مورد آثار دیگران نیز وجود دارد، افرادی که بنام و شناخته شده بودند اما به درستی در برخی موارد به آنان پرداخته نشد، مثل نیما یوشیج و شعر «"افسانه" او که گویی کسی به مقدمه آن توجهی نداشته است.
باقری تصریح کرد: سبک چیزی جز قالب و شکل است حتی برخی سبک را تا حد لحن فرو کاسته اند در حالی که سبک در شعر به شخصیت شناسی و هستی شناسی مربوط است؛ در این رابطه مناسب می دانم که به جریان و اصطلاحا زلزله ای که حدود سال 1369-1370 در فضای روشنفکری ایران رخ داد اشاره کنم که طی آن تکان شدید در جریان روشنفکری نسبت به نیما یوشیج رخ داد که جریان مربوط به چاپ کتاب نیما به نثر بود که ولوله ای در فضای روشنفکری ایجاد کرد، مطالب این کتاب مربوط به سال های 1305 تا 1328 می شود، او در مورد دیانت صحبت می کند و از آنچه که امروز وجود دارد انتقاد می کند و می گوید: سابق مردم دیانتی داشتند.
وی با اشاره به شیوه نگارش و نثر علامه طباطبایی یادآور شد: نثر علامه، نثری شسته رفته است و در آن وجه وصفی نادرست، ساخت مجهول از فعل معلوم و مواردی از این دست وجود ندارد، ما روحانیان شاعر زیادی را داریم که علامه از آن زمره نیست، او با وجود دیوان کم حجم خود، به علت پشتوانه عمیق اش، صرفا یک کار ذوقی را ارائه نکرده است.
پایان پیام/
نظر شما