خبرگزاری شبستان - قم: چند سالی است که ماه رجب حال و هوای اعتکاف را نیز با خود همراه دارد و این سنت حسنه در ایام البیض در مساجد جامع کشور برگزار می شود و خیل کثیری از جوانان، مشتاق حضور در این مراسم معنوی و روحانی هستند. با نزدیک شدن به زمان برپایی این مراسم، با حجت الاسلام احمد شیخ بهایی، معاون تربیتی جامعه الزهرا(س) در این رابطه گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می آید:
1. با توجه به نزدیک شدن به نیمه ماه رجب و برپایی مراسم اعتکاف در سراسر کشور، به نظر شما فلسفه وجودی اعتکاف چیست؟
یکی از چیزهایی که نشان از بندگی در برابر خداوند متعال دارد، عبادت است. عبادت 2 جنبه دارد: یکی به معنای تسلیم و بنده خدا بودن و دیگری ابراز این بندگی در عمل است. این بندگی نیز با 2 چیز تکمیل می شود؛ یکی با اظهار خضوع و خشوع در برابر حق تعالی و دیگری گذشت از تمایلات و نفسانیات و امور دنیوی. در عبادات اسلام که شارع مقدس طراحی کرده، بعضی عبادات همه جنبه ها را شامل می شود و برخی نیز به جنبه های خاص می پردازد. به عنوان مثال نماز همه جنبه ها را دارد. جنبه های ظاهری و مادی و هم معنوی و روحی در آن دخیل است.
عبادتی مانند روزه شامل جنبه های خاصی است. گاهی عبادت، گذشت از لذات بدنی و مادیات است مانند فریضه حج. انسان در ایام حج، محرم می شود و این اعمال همراه با سختی های زیادی است اما همه آنها برای اظهار بندگی در برابر خداست. یکی از عباداتی که همه این امور در آن جمع است و عبادتی جامع به شمار می رود، اعتکاف است. هم در آن نماز و روزه هست و هم به حج شباهت دارد. یعنی دارای زمان و مکان معینی است. به طور مثال اعتکاف باید در مسجد جامع باشد.
اعتکاف زمانی برای نماز و روزه و دعا و تلاوت قرآن و بندگی خداست. اشتغال به هر اموری که انسان را از عبادت معنوی دور کند در این عبادت ممنوع است.
می توان گفت اعتکاف، حج کوچکی است برای همه ایام سال و همه محیط ها. بنابر این همه می توانند آن را انجام دهند. الان که در کشور ما سنت حسنه اعتکاف همه گیر شده و با اقبال جوانان روبرو شده است، غالبا با کمبود جا روبرو هستیم و امکان اسکان همه متقاضیان وجود ندارد. به همین منظور باید در زمان ها و مناسبت های دیگری چون سه روز اول و سه روز وسط ماه شعبان و یا 25 و 26 و 27 رجب که مصادف با مبعث رسول نبی مکرم اسلام(ص) است نیز این مراسم عبادی را برگزار کرد تا کسانی که در ایام البیض ماه رجب امکان شرکت در اعتکاف را ندارند در این ایام از این عبادت معنوی بهره مند شوند.
همچنین در روایات تاکید بسیاری بر اعتکاف دهه آخر ماه رمضان شده است. پیشنهاد می شود ستاد اعتکاف به گونه ای برنامه ریزی کنند که انحصار اعتکاف را از ایام البیض در آورند تا موج فراوان متقاضیان را در ایام دیگر پوشش دهند.
2. با توجه به معنویت این عبادت، دستاوردهای اعتکاف برای فرد معتکف چه چیزهایی می تواند باشد؟
دوری از محیط زندگی و مشغول عبادت خدا شدن، دوری از دنیا و پاکی مستمر رهاوردی است که فرد معتکف برایش حاصل می شود.
اعتکاف حداقل سه روز است و می تواند زمان آن بیشتر هم باشد. امکان برپایی آن در مساجد جامع سراسر کشور با توجه به محدودیت هایی که در این زمینه وجود دارد، خوشبختانه فراهم شده که باید غنیمت بدانیم. بازگشت از اعتکاف مثل بازگشت از یک معراج روحانی و عرفانی و مانند بازگشت از حج است. این اثر سازندگی در وجود معتکفین گذاشته شده است تا با معنویتی که برایشان حاصل شده زندگی ایمانی و دینی داشته باشند.
3. بانیان مسجد چه وظیفه ای در برپایی هرچه بهتر اعتکاف در مساجد دارند؟
بانیان و هیئت امنای مساجدی که برای برپایی اعتکاف مشخص شده اند، باید همکاری و تلاش مضاعفی برای فراهم کردن امکانات مورد نیاز معتکفین داشته باشند. همچنین پذیرش افراد به اندازه ای باشد که امکان اسکان و مهیا کردن امکانات و سرویس بهداشتی و آب و غذا و رفت و آمد وغیره را داشته باشند.
شخصیت هایی که برای سخنرانی و برگزاری مراسم دعوت می شوند باید جوان پسند و جذاب باشند تا هم معنویت بیشتری را برای معتکفین داشته باشند و هم قشر جوان با خاطره ای شیرین مسجد را ترک کنند.
اعتکاف فرصت بسیار مناسبی برای مبلغین و اهل علم است که در حلقه جوانان باشند و به سوالات اعتقادی آنها پاسخ دهند، آیات و رویات را بیان کنند تا معتکفین حداکثراستفاده را از این فرصت ببرند.
4. چه چیزهای می تواند اعتکاف افراد را به هم زند و مزاحمت ایجاد کند؟
باید مراقب بود تا عواملی، مانع تاثیر معنوی اعتکاف نشود. اول اینکه خود فرد معتکف باید متوجه باشد که اعتکاف برای رفع خستگی و کناره گیری نیست. بلکه فرصتی برای تلاوت قرآن و تدبر در معانی آن است. در دعاهای مفاتیح و صحیفه سجادیه تمرکزی کنند و سوالات خود را از کارشناسان دینی بپرسند. بسیاری از مشکلات اعتقادی و معنوی در دعاها حل شده است.
به هم ریختگی و بی انضباطی مزاحمت ایجاد می کند. باید به حداقل وسایل اکتفا کنند و از آشفتگی بپرهیزند.
مسائل شرعی اعتکاف را بدانند که برای فرد معتکف چه اعمالی حرام است و چه چیزی ثواب آن را کم می کند و یا به هم می زند.
نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که افرادی که مسئولیتی از امور مردم به عهده شان است اگر کار مردم را راه بیاندازند و دغدغه ای از برادر دینی خود را رفع کنند ثوابش از چند ماه اعتکاف بیشتر است.
اگر به مطالعه علاقه مند هستند با تلاوت قرآن و تامل در ترجمه آن و دعاها و زیارات، تفکر در حالات خود و آینده و گذشته شان داشته باشند. برنامه ریزی داشته باشند اینکه در چه ساعتی نماز بخوانند و ساعاتی که قرآن می خواهند بخوانند و یا صحیفه سجادیه را مطالعه کنند و زمان استراحت خود را مشخص کنند تا بهترین بهره را از این فرصت ببرند. یکی از چیزهایی که در اعتکاف مکروه است پرهیز از جدال و بحث های بی نتیجه و غیر ضروری است.
5. در رابطه با تلفن همراه که ظاهرا سال های گذشته مشکل ساز شده بود چه پیشنهادی دارید؟
در رابطه با تلفن همراه که می تواند موجبات مزاحمت برای اطرافیان را فراهم کند، بهتر است که صدای آن را قطع کنند و فقط به صورت پیامک آن هم در حد ضرورت پاسخگو باشند.
نمی توان مانع آوردن تلفن همراه شد؛ اما هر کس به آشنایان و خانواده اش بسپارد که کارشان را به صورت پیامک بیان کنند تا صدای صحبت کردن آنها با تلفن، مزاحمتی برای دیگران در پی نداشته باشد. همچنین صداهای ناهنجار و نامناسب را حذف کنند. همراه بردن تبلت ونوت بوک و سرگرم شدن به برنامه های اینترنتی و بازی، با روح اعتکاف منافات دارد. یکی از آداب اعتکاف این است که فرد معتکف نباید مشغول خرید و فروش و کار دنیا و هرچه که انسان را از معنویات دور می کند، شود.
پایان پیام/
نظر شما