اسماعیل آذرضمن تبریک به مناسبت روز بزرگداشت خیام به خبرنگار شبستان،گفت: رباعیات خیام نخستین بار توسط فیتز جرالد به گونه‌ای بلیغ و فخیم به زبان انگلیسی ترجمه شد و این مسئله سبب آوازه و شهرت خیام گردید، در واقع خیام شهرت خود را مدیون جراد و جراد نیز شهرت خود را مدیون خیام است.
وی در ادامه با بیان اینکه می‌توانیم با قاطعیت بگوییم نام خیام با این ترجمه در جهان طنین‌افکن شد، افزود: همه می‌دانیم که خیام ریاضی‌دانی است که احتمالا پاره‌ای از فرمول‌های جبر و هندسه را بنیاد نهاده است و آثار او تا قرن هفدهم میلادی در اروپا تدریس می‌شد.
آذر سپس ادامه داد: خیام فیلسوف روزگار خود و بعد از خود است، او ریاضیدان، منجم و فقیهی است که ید طولایی در شعر داشته و از این رو به شاعر دم و اغتنام فرصت شهرت یافته است و در ذهن و زبان شاعران پس از خود به طوری ملموس تأثیرگذار بوده است، حتی حافظ نیز در پاره‌ای از شعرهای خود زیر سلطه خیام است.
وی در ادامه اضافه کرد: خیام در روزگاری بالیده که اختلافات دینی و فرقه‌ای بیداد می‌کند و در هر صنفی در روزگار او اتهام زندیقی، کافری و بدکیشی در بین کارگزاران مختلف موج می‌زند و خیام در این دوره به عنوان مصلح اجتماعی جامعه را به سوی آرامش سوق می‌دهد و چون توانایی این کار از او ساخته نیست چنین می‌سراید: «انگار که نیستی چو هستی خوش باش».
آذرسپس اظهار کرد: براساس تحلیل صادق هدایت رباعیات خیام به 60 رباعی می رسد، اما عدد رباعی‌های او را به 210 مورد تحقیق نیز رسانیده اند.
وی با بیان اینکه برخی از ماجراهایی که درباره زندگی خیام عنوان شده، سندیت تاریخی ندارد، گفت: از جمله ماجرای سه یار دبستانی خواجه نظام‌الملک، خیام و حسن صبا از جمله ماجراهایی است که در مورد زندگی خیام گفته شده است که سندیت و اصالت تاریخی ندارد.
وی درباره شراب درشعرخیام نیزعنوان کرد: می‌دانیم که شراب در شعر فارسی به شکل مجاز به کار برده می‌شود و موجز عقل و مانع پرواز و گسترش خیال است، این است که به طور نمادین آن را در پرده می‌نشاند، حتی بسیاری از غم‌های روزگار محصول عقل دنیا بین است و اینکه حافظ می‌گوید: شراب نوش که غم دل برد ز یاد، این به آن معنا نیست که فعلی حرام را انجام دهیم بلکه مایه نگرانی شاعرعقل دنیابین است و این عقل است که مانع نشاط می‌گردد.
وی در ادامه اظهار کرد: اگر به این رباعی خیام «آمد سحر ندا ز میخانه ی ما / که ای رند خراباتی دیوانه ما /برخیز که پر کنیم پیمانه ز می/ زان پیش که پر کنند پیمانه ما» مشخص می شود که مقصود خیام از میخانه چیست، در کجای دنیا هنگام سحر در میخانه‌ای باز است که در زمان خیام باز باشد؟
آذر در ادامه سحرگاه را وقت منزلت انسان دانست و اظهار کرد:زندگی را باید با جام معرفت و تجلی نور حق پر کرد و نوشید و این تجلی در صبحدم اتفاق می افتد یعنی همان سحری که خیام از آن سخن می گوید و جام خود را از شراب معرفت پر می کند و اگر با این دیدگاه به اشعار خیام بنگریم، شراب در شعر خیام تجلی و مفهوم دیگری می یابد.
وی در پایان گفت: در واقع شعرخیام به ما می گوید قبل از اینکه جام عمر ما پر شود باید جام معرفت خود را از شراب و نور الهی پر کنیم و بنوشیم و آنگاه است که شنگی و مستی به فکر و زندگی ما ارتقا می‌بخشد.
پایان پیام/
نظر شما