خبرگزاری شبستان- سرویس فرهنگ و ادب: بیست‌وششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران امسال هفتمین سال حضورش را در مصلی امام خمینی (ره) با وجود کاستی‌ها، ضعف‌ها و نقاط مثبت همیشگی تجربه کرد. این نمایشگاه امسال در حالی آغاز به کار کرد که «علی اسماعیلی» سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اولین بار عهده دار سکان ریاست نمایشگاه کتاب را یدک می‌کشید.
یکی از سنت‌های همیشگی در نمایشگاه کتاب این است که در مراسم افتتاحیه این بزرگترین رویداد فرهنگی در کشور، ریاست جمهوری نیز حضور داشته باشد، همچنان که در مراسم اختتامیه نیز یکی از روسای قوه‌های قضاییه یا مقننه حضور یا معاون اول رییس جمهور حاضر می‌شوند. آیین افتتاحیه این دوره نمایشگاه کتاب روز دوشنبه دهم اردیبهشت ماه با حضور محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور، در مکانی جدید و در ضلع جنوبی مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد، اما در مراسم اختتامیه با وجود اینکه قرار بود معاون اول رییس جمهور حضور داشته باشد، این امر محقق نشد.
در نمایشگاه کتاب بیست و ششم، 457 هزار عنوان کتاب در نمایشگاه به معرض فروش رفت که سهم ناشران داخلی که تعدادشان 2545 واحد صنفی بود، 207 هزار عنوان و سهم ناشران خارجی که تعدادشان 1600 واحد صنفی بود و از 77 کشور جهان آمده‌اند، 250 هزار عنوان کتاب بود.
وجه تمایز نمایشگاه 26 از بقیه نمایشگاه‌های کتاب
با وجود اینکه بخش‌های مختلف ناشران در نمایشگاه کتاب از یکدیگر جدا قرار می‌گیرند، اما امسال در نمایشگاه کتاب شاهد مجزا شدن بخش بین الملل از سایر بخش‌های دیگر نمایشگاه بودیم که البته همگی در ضلع شمالی مصلی قرار داشتند. در واقع، یکی از تفاوت‌های امسال نمایشگاه کتاب، مجزا شدن بخش بین الملل نمایشگاه کتاب بود که به خارج محوطه اصلی مصلی و ضلع جنوبی مصلی امام خمینی انتقال پیدا کرد.
بخش‌های ناشران دانشگاهی، کودک و نوجوان، کمک آموزشی، ناشران عمومی و حتی ناشران الکترونیک که امسال برای اولین بار در نمایشگاه کتاب حضور داشتند، همگی در ضلع شمالی مصلی مستقر بودند و ازدحام مردمی که برای بازدید از نمایشگاه کتاب آمده بوند، در این بخش‌ها بیشتر بود. البته ناگفته نماند که امسال به دلایل مختلف چون عدم اطلاع رسانی صحیح و موانع بر سر راه خرید مردم، جمعیت کمتری از نمایشگاه بازدید و کتاب خریداری کردند.
در بخش بین‌الملل، ناشران در دو بخش «سالن ریالی فروش کتب لاتین» و «سالن ریالی فروش کتب عرب» فعالیت کردند و البته در حضور در این قسمت از مصلی ابراز نارضایتی داشتند. این نارضایتی از این جهت بود که اولاً به دلیل بالا رفتن نرخ ارز در کشور، توان خرید مردم کاسته شده و نکته‌ای که مزید بر علت می‌شد تا مردم از خرید کتب لاتین و عربی صرفنظر کنند، جدا شدن بخش بین الملل از بخش‌های اصلی نمایشگاه کتاب بود.
یکی دیگر از تفاوت‌های امسال در نمایشگاه کتاب، حضور خبرنگاران و اهالی رسانه در جمع ناشران عمومی و مردم بود که در نیم طبقه دوم شبستان و در جایگاهی مجزا که بودجه بسیاری هم صرف آن شده بود، مستقر بودند. البته علاوه بر گرمای بیش از حد ظرفیت و هوای نا مطبوع موجود در شبستان اصلی نمایشگاه کتاب، این بار خبرنگاران برای به دست آوردن دستگاه‌های رایانه که اینترنت آنها نیز به راه باشد، بحث و جدل‌های بسیاری داشتند.
با وجود اینکه مدت برگزاری نمایشگاه کتاب، 10 روز مقرر شده است، اما بسیاری هستند که بازدید و خرید کتاب‌شان را به روزهای پایانی و عموماً روزهای تعطیل موکول می‌کنند. نمایشگاه کتاب امسال، دو پنج شنبه و جمعه داشت که در هر چهار روز، شاهد حضور جمعیتی بسیار بودیم، اما با این وجود باز هم رکورد سال گذشته شکسته نشد و به گفته ریاست نمایشگاه کتاب، امسال به صورت کلی حدود 5 میلیون نفر از نمایشگاه کتاب بازدید کردند.
تخلفات ناشران و غرفه داران در نمایشگاه کتاب یکی از ارکان همیشگی در نمایشگاه‌های بزرگی نظیر این است و در همین راستا نیز کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران داخلی و خارجی به ریاست همایون امیرزاده در نمایشگاه فعالیت می‌کرد و به گفته رییس آن، هر روز صبح جلسه به منظور رسیدگی به تخلفات برگزار می‌شد. البته به گفته رییس نمایشگاه کتاب، امسال کمترین تخلفات از سوی ناشران و غرفه داران در نمایشگاه کتاب سر زده است.
علیرغم فعالیت کمیته نظارت و ارزشیابی که به ویژه در بخش بین الملل هر روز تعداد زیادی کتب ورودی به نمایشگاه را نظارت می‌کرد، اما تعدادی از ناشران عرب بودند که باز هم کتاب‌ها، نقشه‌ها و سندهایی را که در آنها از واژه هایی چون «خلیج عربی» و «خلیج» به جای «خلیج فارس» استفاده شده بود، به نمایشگاه آورده بودند که با جمع آوری کتب و تذکر، از تخلف آنها گذر می‌شد.
همایون امیرزاده در آخرین روز نمایشگاه از محروم شدن چهار ناشر برای حضور در نمایشگاه بیست و هفتم خبر داد و گفت: اگر مقایسه‌ای با سال گذشته داشته باشیم می‌بینیم که سال گذشته 40 ناشر محروم از نمایشگاه بیست و ششم کتاب تهران داشتیم اما امسال تخلفات 90 درصد کاهش داشته و نشان از معدل خوب نمایشگاه کتاب دارد.
وضعیت اقتصادی این روزها، برگزاری نمایشگاه کتاب و توان خرید مردم عادی و خواص را تحت تاثیر قرار داد؛ به نحوی که بازدیدها کاهش یافت و آمار فروش نیز علیرغم اینکه تراکنش‌ها، رقم 30 میلیارد تومان را نشان می‌دهد که نسبت به سال گذشته افزایش دارد (23 میلیارد تومانی)، اما اگر قیمت‌ها به ویژه با احتساب قیمت کاغذ و دلار را با سال گذشته مقایسه کنیم، نسبت کمتری از فروش را شاهد بوده‌ایم.
گزارش: آزاده فضلی
نظر شما