خبرگزاری شبستان: با توجه به اهمیت و ضرورت پژوهش و نیاز به واکاوی الزامات و آسیب های آن، سلسله گفتگوهایی را با محققان و پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ترتیب داده شده است، که گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین اسماعیلی از محققان مرکز فرهنگ قرآن در ذیل می آید: انجام شده است.
اهمیت و ضرورت پژوهش و تحقیق در چیست؟
تردیدی نیست که رشد و بالندگی هر جامعه ای مرهون امر تحقیق و پژوهش است، هر مقدار که به امر تحقیق و پژوهش در جامعه اهمیت داده و سرمایه گذاری شود به همان میزان رشد و شکوفایی علمی در جامعه صورت می گیرد. جهان هستی مملو از اسرار است با پیشرفت علوم و تحقیقات برخی از رازهای نهفته هستی آشکار می شود. از این رو هر جامعه ای به دنبال گسترش تحقیقات و پژوهش های علمی خود است.
اهمیت تحقیق و پژوهش از منظر اسلام چگونه است؟
قرآن کریم همواره انسان را به تحقیق و تفکر وا می دارد:
« قُلِ انْظُرُوا مَاذَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَمَا تُغْنِی الْآیَاتُ وَالنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لَا یُؤْمِنُونَ»
ای پیامبر به آنان بگو به آنچه در آسمان ها و زمین است بنگرید، همه آنها نشانه هاى قدرت خدایند که شما را به ایمان فرامى خوانند، ولى نشانه ها و هشدارها در مردمى که نمى خواهند ایمان بیاورند چه سودى خواهد داشت؟ (یونس /101).
دین مبین اسلام به امر تحقیق و پژوهش اهمیت فراوان می دهد و مسلمانان را تشویق به دانش افزایی می نماید، در برهه هایی از زمان مسلمانان به این امر اهتمام ورزیدند، لذا گوی سبقت را از همگان ربودند و در موضوعات مختلف علمی سرآمد همگان شدند. اما متاسفانه این امر تداوم نیافت و کشورها و دولت های اسلامی بخاطر برخی غفلت ها و تن ندادن به رنج و زحمت تحقیقات از غافله علم فاصله گرفتند.
روند کنونی علمی کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در کشور ما امید دوباره ای ایجاد شده است. با دلسوزی و دغدغه ای که مسئولان و محققان کشورمان دارند، روند تحقیقات علمی در کشور روبه رشد است. گرچه دارای کاستی ها و مشکلاتی است که با همدلی و پشتیبانی همگان قابل اصلاح و تکمیل است.
یک پژوهش علمی و ایده آل چه مشخصات و ویژگی هایی دارد؟
1- پژوهش ایده آل باید مطابق با ضرورت ها و بایسته ها باشد، برخی موضوعات جزء ضروریات درجه اول به حساب نمی آیند و گرهی از جامعه نمی گشایند، لذا پرداختن به آن موضوعات چندان مفید نخواهد بود. پژوهش باید به دنبال پاسخ به یک پرسش یا شبهه مهم باشد، یعنی به صورت هدفمند بدنبال حل و فصل مشکلی باشد.
2- رعایت اخلاق پژوهش: از آنجا که گاهی موضوع یک پژوهش مرتبط به فرد یا گروهی است، باید رعایت حریم افراد و گروه ها مدنظر قرار گیرد و نیز در طی روند تحقیق در صورتی که مطالبی را از دیگران استفاده نموده، مستند آن را ذکر نماید و امانت داری در نقل قول را سرلوحه کار خود قرار دهد.
3- پرهیز از موازی کاری در تحقیق: متاسفانه به دلیل نداشتن اطلاع کافی مراکز پژوهشی از کارهای پژوهشی همدیگر، گاهی کارهای تحقیقی مشابه صورت می گیرد. لذا باید به این نکته توجه نمود و از موازی کاری و انجام پژوهش هایی که در مراکز دیگر در حال انجام است پرهیز نمود.
4- فرد محقق باید علاقه مند به موضوع و توانمند باشد و گرنه تحقیق موفق سامان نخواهد گرفت. از این رو فرد باید قبل از ورود به این عرصه اندوخته های علمی خود را افزایش دهد و بر آن علم مسلط شود، سپس به تحقیق و نگارش در آن عرصه مشغول شود.
منبع: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پایان پیام/
نظر شما