به گزارش خبرنگار شبستان، نشست "گفتمان تمدن‌سازی امیرالمؤمنین علی (ع)" عصر روز دوشنبه، 26 فروردین در سالن غدیر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
بر پایه این گزارش، دکتر محمدعلی آذرشب، استاد دانشگاه تهران طی سخنانی با گریز به مفهوم (تذکر در آموزه‌های اسلام و فرهنگ جاری در میان مردم و جامعه) اظهار کرد: واژه تذکر در فارسی جنبه منفی دارد، گویا فردی اشتباهی کرده و ما به او گوشزد کرده‌ایم در صورتی که بزرگ‌ترین واژه قرآن تذکر است.
وی ادامه داد: ما متأسفانه به مجالس علمی اهمیت زیادی می‌دهیم اما روش بزرگان ما آن بود که همواره همراه طرح مطالب علمی مطالب و مسایل آگاه‌کننده‌ای ارایه می‌کردند که همانا ذکر یا همان تذکر محسوب می‌شود.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: بسیاری از مسایل حیاتی انسان نیاز به یادآوری و تذکر دارد، حال سؤال آن است که مهم‌ترین مسئله‌ای که باید در محافل ما ذکر و یادآوری شود، چیست؛ قطعا پاسخ این سؤال تمدن‌سازی خواهد بود چرا که کل اسلام تمدن‌سازی است، به این علت که این مؤلفه احیاگر است و موجود زنده می‌تواند تمدن را بسازد.
وی با بیان اینکه انسان "حی" تمدن‌ساز است، تصریح کرد: هرگز نمی‌توان انتظار داشت که انسان مرده بیاید و تمدنی را بسازد، بنابراین با توجه به آنچه که عنوان کردم می‌توان گفت کل طرح اسلام تمدن‌سازی است و این مؤلفه بالاترین برنامه دین مبین اسلام به حساب می‌آید و چقدر مهم است که در رابطه با این موضوع به تفکر بپردازیم.
آذرشب ادامه داد: متأسفانه ما نسبت به مقوله تفکر چنان اهمیتی را که باید قایل نمی‌شویم به ویژه در آموزش‌های دانشگاهی‌مان یعنی به دانشجویان خود یاد بدهیم که چگونه فکر کنند، این مسئله مهمی است که امروزه در کشورهای اروپایی یکی از آموزه‌های ویژه‌ای که به دانشجویان ارایه می‌دهند این است که در مورد هر مسئله چگونه فکر می‌کنند و به فکر بپردازند.
وی ابراز کرد: وقتی فکر کردن به حداقل برسد نوآوری و ابتکار نیز کم می‌شود، حال مهم‌ترین مسئله که باید ذهن ما را مشغول کند تمدن‌سازی به حساب می‌آید؛ همه می‌دانیم که در اکثر دانشگاه‌های ما رشته‌های فرهنگ و تمدن را تدریس می‌کنند، این رشته‌ها غالبا از تاریخ تمدن صحبت می‌کنند که اسلام در طول تاریخ خود در بغداد، آندولس و ... چه دستاوردهایی داشت، پس چه فرقی است میان تمدن اسلامی و تمدن بابلی و فینیقی؟
آذرشب گفت: امروز که داعیه‌دار پیاده‌کردن اسلام هستیم اگر در چهارچوب تمدن مطلبی عنوان نکنیم جایگاهی در جهان نخواهیم داشت.
وی بیان کرد: برخی از دانشجویان مقیم اروپا همواره عنوان می‌کنند که ما با چالش بزرگی مواجه هستیم که یکی از آنها آتش‌زدن، تکثیر و سر بریدن و ... است که چهره‌ای نامناسب از اسلام را در جوامع اروپایی ارایه کرده است و ما نمی‌دانیم چه جوابی بدهیم؛ قطعا پاسخ این سؤال آن است که در جهان اسلام جریان‌های متعددی وجود دارد که دو جریان در این میان از دیگری مهم‌تر است، یکی جریان تمدن‌سازی و دیگری جریان خشونت و عقب‌ماندگی، ما باید ببینیم که تمدن‌سازی را باید چگونه و کجا پیاده کنیم.
آذرشب با بیان اینکه در تمدن‌سازی اسلام باید به آموزه‌های دینی و دستاوردهای اهل بیت (ع) تأمل و تدبر داشته باشیم، گفت: جریان تمدن‌سازی با پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) بود و ما باید با نمایش دستاوردهای تمدن‌سازی نشان دهیم که این مؤلفه در مکتب اهل بیت (ع) رواج پیدا کرد. به بیان دیگر تمدن‌سازی کشف واقعیت مکتب اهل بیت (ع) است.
وی ادامه داد: وقتی مکتب اهل بیت را ارایه می‌کنیم با یک مسئله خطرناک در جهان اسلام مواجه می‌شویم که عبارت است از اینکه برخی آنها را یک طایفه مقابل دیگر مسلمانان قرار می‌دهند در حالی که مکتب اهل بیت جریان فکر و اندیشه در مقابل جنود و تحجر است حال آنکه امروز گاهی گفتمان موجود در رابطه با مکتب اهل بیت سمت و سویی تفرقه‌افکنانه یافته است.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: به نظرم زمانی که به متون قرآن، نهج‌البلاغه و دیگر متون عرفانی با دید تمدن‌سازی نگاه کنیم نگرشی کاملا متفاوت خواهیم یافت تا آنکه به دور از این مفاهیم بخواهیم به این متون نگاه بیاندازیم و این مهم بدان معناست که توحید با نگرش تقوا، صبر و عقل معنای خاصی پیدا می‌کند.
آذرشب خاطرنشان کرد: گاهی به بزرگان ما چون مولانا، سعدی و حافظ طوری نگاه می‌کنند که گویی آنان دعوت‌کننده به خرابات و میخانه هستند در حالی که این نگاه به دور از تمدن‌سازی است و این بزرگان منشأ تمدن‌اند چرا که سخنان آنها از قرآن سرچشمه گرفته است.
وی با بیان اینکه مسئله تمدن‌سازی می‌تواند داعیه وحدت امت اسلام باشد، گفت: اگر چنانچه در جمهوری اسلامی ایران گفتمان تمدن‌سازی را به عنوان محور حرف‌های خود قرار دهیم می‌توانیم جهان اسلام را به سمت خودمان سوق دهیم چرا که اهمیت دارد که گفتمان ما فرادینی باشد چون گفتمان احیاگران همواره گفتمان جهانی است، بنابراین وحدت امت اسلامی باید در سایه تمدن‌سازی تحقق یابد.
وی ادامه داد: موجود حی اعضایش با یکدیگر پیوسته‌اند یعنی اگر جهان اسلام به حیات خود بازگشت اعضای پراکنده‌اش هم به هم می‌پیوندند.
وی با گریز به مسایلی که در چند سال اخیر در جهان اسلام رخ داد و به قول اعراب بهار عربی عنوان گرفت، اظهار کرد: در واقع این بیداری اسلامی در جهان اسلام صورتی از وحدت میان مسلمین بود اما در مقابل آن حمله‌ای سازمان‌یافته نیز جهت عقب‌ماندگی جهان اسلام و ایجاد تفرقه میان سنی و شیعه ایجاد شد.
وی در پایان گفت: مثلا انقلاب اسلامی ایران موج عظیمی از وحدت میان مردم جهان اسلام ایجاد کرد اما بسیاری از این حرکت احیاگرانه استفاده کردند تا میان مسلمین تفرقه بیندازند، ما باید توجه داشته باشیم که داعیان وحدت اسلامی داعیان تمدن‌سازی هستند و باید تلاش در جهت وحدت میان جهان اسلام صورت بگیرد.
پایان پیام/
نظر شما