خبرگزاری شبستا/ خرم آباد
دیار پربار لرستان که در آغوش اقلیم سازگار محدوده میانی جبال زاگرس غنوده است، به دلیل طبیعت ناهموار، کوهستانی و صعب العبور همواره یکی از گاهواره های پناهگاهی نیز بشمار می آمده است.
از این روی تجلیات گونه گون فرهنگی مردمان این خطه برخاسته هایی از این دیرینگی بشمار آمده و بگونه ای ترجمان سننی فطری و آباء و اجدادی اند.
مهمترین مراسم در لرستان، آداب و سنن مربوط به عروسی (سور) و عزا (سوگ یا پُرس) است و بسیاری از سنت های برجسته و عمیقاً معنادار مردمان دیار لرستان در این مراسم تجلی می یابد.
مراسم عروسی (سور):
مراسم عروسی در میام مردمان لرزبان بعد از مقدماتی شامل: نشان کردن، سنجش (سِرژَ)، خواستگاری (کیخائی)، نامزدی (دیاری، دسگیرونی) و حنابندان در میان نوای شور انگیز سرنا (ساز) و دهل، یا کمانچه (تال) و تنبک برپا می شود.
رقص چوب (چوبازی) از بازی های نمایشی است که در مراسم لرهای بختیاری اجرا می شود.
همسرایی آواهای زنگ زنگه، بالابرز، بِزِرّان به گویش لکی، هیوله، کُچکِله شیرازی، دوواتونه و سیت بیارم به گویش لری بر نشاط مراسم می افزاید.
مراسم عزا (سوگ یا پُرس):
این مراسم سراسر غم باشیون زنان و آوای حزن انگیز سُرنا و دُهل آغاز می شود.
لرهای بختیاری در کنار مزرعه یا خانه متوفی سکویی سنگ چین (کوشک) برپا کرده و مراسم (تازِ) را برگزار می کنند.
توشمال ها (نوازندگان بومی) در کنار یا بالای (کوشک)، مقام چپی و دنگ دال می نوازند و زنان سوگوار در حسرت عزیز از دست رفته (سِرو) می خوانند.
همسرایی پرسوز و گداز زنان با آوای غم انگیز مویه (مور) در دیگر جاهای لرستان، سیمایی از زنان سوگوار شاهنامه را تداعی می کند.
کُتَل کردن اسب (تزیین اسب) در مرگ بزرگان، قربانی نمودن گوسفند پیشاپیش جنازه، رقص دسته جمعی را رّا و همسرایی ابیاتی شیوا و آهنگین توسط مردان، از جمله مراسمی بود که در گذشته، در میان بیشتر طویف لر اجرا می شد، این مراسم امروزه نیز در سوگ جوانان برگزار می شود.
نگاهی به دیگر مراسم مردم لرستان:
بزم، در لرستان با سردادن الحان قطار، اَریسانه (علیدوستی)، میرنوروزی، ساری خوانی بر پا می شود و ترنم تنبور یا کمانچه، و بلور یا نی، بر گیرایی نی می افزاید.
رزم پیش از این با آهنگ جنگ (جنگ رّا) شروع می شد، و آهنگ (سوار هووه) برای پایمردی و بازگشت مجدد سوارکاران در حین جنگ و گریز نواخته می شده است.
عطا حسن پور، کارشناس میراث فرهنگی استان لرستان به خبرنگار شبستان گفت: ادبیات شفاهی قبایل لر چون دیگر سنن آنان با موسیقی همزاد است و در کار و زندگی روزمرۀ آنان حضوری پایدار، زنده و نیرومند دارد.
وی افزود:تاکنون آیین های ویژه چمر، بازی قیقاچ، عروسی ˈداوتˈ و مقام های آوازی لرستان در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
این کارشناس با اشاره به اینکه لاوَه لاوَه (لایی لایی) ملایم ترین و محبت آمیزترین لحنی است که خواب شیرین را بر چشم نوباوگانجاری می سازد، افزود:بسیاری از کارهای دیگر مردمان دیار لرستان با رعایت (مِقوم یا رّا) که آهنگ مناسب آن کار است انجام می شود.
حسن پور اظهار داشت: در استان لرستان برزیگری (شخم زنی، بذرپاشی، درو) و مخصوصا خرمن کوبی (هوله)، سوار کاری، شیردوشی، مشک زنی، برنج کوبی، کوچ و ... هر یک با نوایی دلچسب و با ابیاتی دل انگیز که سرودۀ دلسوختگان گمنام است همراه است.
غریب نوازی قوم لر زبانزد خاص و عام است
این کارشناس با بیان اینکه مهمان نوازی ساکنین دیرپای زاگرس شهرۀ آفاق است، اذعان است: به پیروی از این آموزه های تاریخی، غریب نوازی قوم لر در طول تاریخ زندگی زبانزد خاص و عام است.
وی با اشاره به اینکه پذیرایی گرم از مهمان از سنت های ستودنی و بسیار پسندیده قبایل لر است، گفت: برخورد دوستانه و بی آلایش با هر تازه وارد، نزد این مردم از ارزش های پروردنی و پایدار زندگی شمرده می شود.
در فرهنگ مردم دیار لرستان میهمان برکت خانه است و جایگاهی ارزشمند نزد میزبان دارد.
سرزمین لرستان در جنوب غربی ایران از اواخر دوره پلاستوسن (دوران چهارم زمین شناسی) دارای شرایط اقلیمی سازگاری بوده است.
پایان پیام/
نظر شما