شناساندن ریشه های غرب زدگی امروز، آل احمد دیگری می خواهد

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر محمدرضا آرام در نشست تخصصی راهکارهای افزایش و تقویت معرفت دینی در جامعه که صبح امروز (چهارشنبه 11 اسفند) در سالن جلسات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، عنوان کرد: معناشناسی معرفت دینی بحثی مهم است که برای درک بیشتر آن نیاز به شناخت ریشه های تاریخی آن نیز داریم.

وی عنوان کرد: شناخت ما از قرآن آغاز می شود و این بهترین راه شناخت معرفت دینی در جامعه است، بنابراین جدا از معنای لغوی این واژه، دین شامل حقایق و معانی عمیقی است که از طریق وحی به دست ما رسیده است که شامل احکام اعتقادات و مبانی دینی و ارزشی می شود.

این پژوهشگر ادامه داد: معرفت به ادراک مطلق و آگاهی های انسان گفته می شود، حال این معرفت شامل تعلقات حسی و یا غیرحسی باشد که در این زمینه کتابها و مقالات زیادی نیز نوشته شده است.

آرام ادامه داد: در بحث نظریه شناخت ابزار شناخت و اعتبار و اهمیت شناخت و میزان آن موردنظر ماست، اما سوال اینجاست که معرفت دینی چیست و به چه چیزهایی اطلاق می شود، در نگاه ما معرفت دینی به مجموعه شناخت هایی گفته می شود که درباره ادیان الهی تحریف نشده وجود دارد و مشتمل بر باید، نبایدهایی در فلسفه، حدیث کلام و فقه و ... می شود.

وی ادامه داد: بحث دیگر این است که آیا معرفت دینی خود دین است، یا مسائلی که ما در حوزه دین و پیرامون آنها به دست می آوریم و به عبارتی فهم دین غیر از دین است.

آرام ادامه داد: میزان ملاک های ما در بحث معرفت دینی چیست؟ و اگر فهم دینی ما کامل باشد، آیا با حرکت، به سمت دین نزدیکتر می شویم، با این وصف ملاک و اعتبار ما از دین به سه نظریه از مطهری، سروش و علامه جوادی آملی برمی گردد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در نظریه شهید مطهری، اساس و مبنای تغییر و تحولات عقل است و در نگاه جوادی آملی بحث بیشتر روی تحقیق است، بنابراین این دو شخصیت، استفاده از عقل را شرط لازم برای فهم می داند اما به استناد گفته های سروش این امر امکان پذیر نیست.

وی خاطرنشان کرد: ما زمانی که میزان اعتبار دین را مطرح می کنیم باید موانع این اعتبار را نیز درک کنیم، محدودیت توان انسان و ادراکات بشری و اختلاف نظریه های علما و اینکه معرفت بشری متفاوت از یکدیگر است و بحثهای دیگری درباره متشابهات در حوزه دین از جمله موانعی است که در این مسیر وجود دارد.

آرام، یکی از مبانی فهم دین را درک نادرست سنت خواند و ادامه داد: عوامل سیاسی و معیشتی نیز در این مورد موثر است که می تواند مانع دستیابی به حقیقت دین شود.

وی خاطر نشان کرد: بحث دیگر دیدگاه هایی است که در حوزه معرفت دینی داریم، عده ای بر این باورند که فهم دین امری ثابت و ضروری است و فراعصری و فرامرزی است و نظریه دوم می گوید که فهم دین تایع هر عصر و شرایط اجتماعی است، البته نظریه دوم حالت افراطی دارد و در این میان نظریه بینابینی نیز می گوید که تکیه بر هر یک از این دو نادرست است و باید حالت تعادل در این زمینه ها برقرار شود.

وی با بیان اینکه مقایسه دین اسلام با دین مسیحی که قرون وسطایی است، سنخیت ندارد، تصریح کرد: دین اسلام دین خاتم است، اما دین قرون وسطایی دینی تحریف شده است که پژواک و اندیشه ها و رشحات فکری اروپا که در ایران رسوخ کرده و اگر آنها را بپذیریم تزلزل و هرج و مرج به وجود می آید.

به گفته آرام، برای شناخت بیشتر غرب ما نیاز به یک کتاب دیگر مانند «غربزدگی» جلال آل احمد داریم که البته باید قوی تر نوشته شود تا ریشه های غربزدگی را که در حال حاضر در جامعه ما رسوخ پیدا کرده به افراد بشناساند.

این پژوهشگر یادآور شد: در حوزه قرآن و عترت نیز هر آنچه در کشور ما تولید می شود، نسخه ای از آن در دانشگاه های غرب پیدا می شود و این نشان می دهد که آنها بحثهای ما را رصد می کنند. بنابراین ما نیز باید در این زمینه قوی تر عمل کنیم و هر چقدر مواضع پژوهشهای دینی خودمان را بالاتر ببریم موفق تریم.

وی در بخش سوم از سخنان خود به بحث راهکارها در زمینه ارتقای معرفت دینی پرداخت و گفت: نهاد خانواده، آموزش و پرورش و رسانه تاثیرگذارترین نهادهایی هستند که می توانند در بحث فرهنگسازی معرفت دینی در جامعه موثر باشند، بحثهایی که باید روشمند، ضابطه مند و متخصصانه و به صورت مکرر در جامعه مطرح شوند.

وی گفت: امروز در بحث خانواده ما نباید از تبلیغ چهره به چهره غافل شویم، به تعبیری ما نباید سنت های به دست آمده از شیوه های حضرت رسول اکرم (ص) را به کنار بگذاریم و روشهای سنتی خودمان را در این زمینه فراموش کنیم.

وی همچنین با انتقاد از رسانه ملی که چرا در این زمینه آنگونه شایسته است، عمل نکرده، عنوان کرد: یکی از راهکارهای خوب که می تواند در بحث معرفت شناسی دینی و نهادینه کردن آن در جامعه نقشی موثر و اساسی بازی کند، بحث رسانه هاست، به ویژه رسانه ملی در این زمینه مسئولیت بسزایی را بر عهده دارد، در واقع تلویزیون می تواند محوری به این مساله بپردازد، اما اینکه ما چقدر توانسته ایم مشکلات را از طریق این رسانه معرفی کنیم، مساله ای است که باید در باره اش به تحقیق و تفحص پرداخت.

وی همچنین گفت: در کشورهای اروپایی کارهای پژوهشی دینی بسیار هدفمند صورت می گیرد، در واقع انجیل از 2600 زبان زنده دنیا به 2400 زبان ترجمه شده است و اگر ما از خودمان بپرسیم که سهم قرآن در این مساله چقدر است، چه پاسخی دریافت می کنیم در واقع اگر ما هر سال قرآن را به 120 زبان زنده ترجمه کنیم باز هم در حوزه پژوهش های دینی از غرب 120 سال عقب هستیم.

وی همچنین در پایان گفت: برگزاری نشست ها به صورت کارگاه ها در مراکز مختلف از جمله آموزش و پرورش و اطلاع دادن به مخاطبان که در جریان این آموزش قرار بگیرند، استمرار این فعالیتها و همکاری رسانه ها و مطبوعات در این زمینه می تواند به ارتقاء معرفت شناسی دینی در جامعه ما کمک کند، همچنین برگزاری اردوهای علمی و مذهبی نیز نقش بسیار مفید و موثری را در این زمینه ایفا می کند که باید بیشتر و ژرف تر به آن پرداخته شود.

نشست تخصصی راهکارهای افزایش و تقویت معرفت دینی در جامعه صبح امروز چهارشنبه11 اسفند در پژوهشگاه فرهنگ و هنر ارتباطات برگزار شد.

پایان پیام/