خبرگزاری شبستان//اصفهان
زیبایی‌های شهر اصفهان تمامی ندارد؛ به هر سو بنگری زیبایی‌های عظیمی در این شهر می‌بینی و هرچه به طرف بافت سنتی شهر اصفهان نزدیک می‌شوی، بیشتر غرق زیبایی‌های تاریخی و آثار باستانی آن می‌شوی، شهری که به واسطه حضور شاهان صفوی، علمای مختلف جهان اسلام و مردم هنرمندش در بین سایر شهرهای ایران شهره شد و حال بعد از گذشت سال‌ها و قرن‌ها، همچنان به زیبایی شهره است.
اصفهان اما اگرچه این روزها از غم بی‌آبی زاینده‌رودش مثل قبل سرحال و شاداب نیست اما هنوز به آثار باستانی و مکان‌هایی دلخوش است که یادگار دوران شکوه و صلابت شیعه در کشور ایران بوده، دورانی که در آن علمای اسلام برای شاهان صفوی از ارزش بسیاری برخوردار بودند و هر کس می‌دید در کشورهای دیگر به او توجهی نمی‌شود، برای تحصیل علم به ایران می‌آمد، چیزی که شاید دلیل ساخته شدن بسیاری از آثار تاریخی بزرگ اصفهان به شمار می‌رفت.
*طراوت و شادابی هنوز در میدان نقش‌جهان موج می‌زند
اگرچه اصفهان با آثار تاریخی بزرگی همچون مسجد جامع، میدان عتیق، منارجنبان، کلیسای وانک و ده‌ها و صدها اثر تاریخی دیگر، یکی از عظیم‌ترین گنجینه‌های تاریخ ایران را در خود جای داده اما بدون شک میدان نقش‌جهان با زیبایی‌های منحصر به فرد و بناهای فوق‌العاده‌اش، جایی است که هیچ کس نمی‌تواند از آن بگذرد. میدانی که هنوز نشانه طراوت و شادابی را در خود دارد و با گذشت سال‌ها، همچنان اولین جایی است که هر توریست و مسافری را به طرف خود جذب می‌کند.
عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله، بازار آهنگران و مسگران، حجره‌های زیبای اطراف میدان و مجسمه‌های اطراف آن در کنار بافت سنتی زیبای میدان، جایی است که دل هر دل خسته‌ای را برای مدتی کوتاه، از خستگی در می‌آورد.
تنها مسجد سرپوشیده ایران با معماری که بزرگ بود
از زیبایی‌های میدان نقش‌جهان هرچه بگوییم کم گفته‌ایم، جایی که شاه‌عباس زمانی که قصد انتقال پایتخت به اصفهان را کرد، بیشتر مورد توجه قرار داد و زمانی که فهمید شیخ لطف الله، از علمای بزرگ شیعه، به قزوین پناه برده، او را به اصفهان فراخواند و برای عبادت و تدریس او فرمان به ساخت مسجد شیخ لطف‌الله داد. مسجدی که بر خلاف عرف آن زمان، گلدسته ندارد و صحن و بارگاهی نیز ندارد، جایی که تنها مسجد سرپوشیده آن زمان بود و داستان ساخت آن توسط معمار بزرگی که بعدها بسیار مشهورتر شد، همچنان بر سر زبان‌هاست.
وقتی از ورودی غربی میدان نقش‌جهان وارد می‌شوی، گنبد متناسب مسجد شیخ لطف‌الله بیش از هر چیز توجهت را جلب می‌کند، جایی که کاشی‌های نخودی رنگ آن در طلوع آفتاب بیش از همیشه می‌درخشد و به گونه‌ای ساخته شده که متناسب با کاخ عالی‌قاپو و درست رو درروی آن قرار گرفته است.
*درباره مسجد شیخ لطف‌الله
طرح این مسجد در زمانی که نقشه چهار باغ و باغ هزارجریب به مرحله اجرادرآمد ریخته شد و در دورانی که معماری صفویه به شکوفایی رسیده بود مورد بهره برداری قرار گرفت که طی 18 سال از 1011 تا 1028 هجری قمری در زمان شاه عباس اول به منظور تجلیل از مقام شامخ شیخ لطف الله عاملی ساخته شده است.
*ویژگی‌های مسجد
زمانی که طرح ابتدایی این مسجد توسط استاد حسین به شاه‌عباس ارائه می‌شود، برخی نزدیکان آن به طرح ایراد می‌گیرند و همین مسئله شاه را بر آن می‌دارد که مناظره‌ای بین او و سایر معماران به نام آن زمان ترتیب دهد، مناظره‌ای که در نهایت با پیروزی استاد حسین به پایان می‌رسد و رای به ساخت مسجد با همان طرح ارائه شده داده می‌شود. اینکه مسجد در قسمت شرقی میدان قرار گرفته، خواه‌ناخواه باعث می‌شود که وارد شونده هنگام ورود رو به قبله نباشد و نبود گلدسته هم دومین ایرادی بود که به آن گرفته شده است.
حل مشکل توسط استاد حسین و با زیرکی خاصی داده می‌شود؛ معمار هنرمند مسجد مشکل اختلاف جهت قبله و سر در بنا را با دو چرخش نامحسوس به گونه ای طی می کند که شخص وقتی وارد شبستان در زیر گنبد می شود محراب درست رو به رویش قرار دارد این تغییر جهت از بیرون مسجد هم نا پیدا است زیرا گنبد دایره شکل و بدون گلدسته فاقد جهت است.
گنبد کوتاه مسجد همچون پیاله چینی واژگونی است با قطر 12 متر که سنگینی بارش را بر دوش دیوارهای قطور 170 سانتی متری نهاده است . سطح داخلی گنبد را کاشی معرق با رنگهای روشن سفید، طلایی، زرد، حنایی، شیری و قهوه ای پوشانده است.
*دنیایی از رنگهای زیبا در مسجد شیخ لطف‌الله
زیبایی‌های کاشیکاریهای درون مسجد و کاشی‌های نخودی روی گنبد در کنار ساخت زیبای محراب مسجد و مهندسی راهروی ورودی آن که توانسته مشکلات ذکر شده در بالا را برطرف سازد، کاری کرده که بسیاری از هنرمندان جهان، این مسجد را فراتر از ساخته‌های دست بشر بخوانند، جایی که یکی از آنها در مورد مسجد شیخ لطف‌الله لب به ستایش می‌گشاید.
اطراف گنبد مسجد شیخ لطف الله نورگیرهایی برای ورود متناسب نور به درون مسجد تعبیه شده و همین مسئله باعث شده که نور طبیعی در برخورد و انعکاس با کاشی‌های درون مسجد، تلالوی زیبایی به درون مسجد بدهد.
*کوچک‌ترین نقطه ضعفی در این بنا دیده نمی‌شود
پروفسور پوپ، یکی از عاشقان آثار تاریخی اصفهان در مورد این مسجد و نورافشانی زیبای آن می‌گوید: نور دو بار می شکند و در طول لبه های کاشی آبی رنگ از صافی می‌گذرد، بدین سان نور تلطیف و تصفیه می شود و بر هزاران سطح شفاف دیوار و گنبد باز می تابد همه جا را همچون شبنمی براق فرا می گیرد و یک زیبایی غیر زمینی را نمایان می سازد هیچ کس قادر نیست با حالاتی هوشیار و متفکر وارد شود بی آنکه تکان و احساس ناشی از رسیدن به حضور به وی دست ندهد.
وی ادامه می‌دهد: کوچک ترین نقطه ضعفی در این بنا دیده نمی شود اندازه‌ای بسیار مناسب نقشه طرح بسیار زیبا و قوی و به طور خلاصه توافقی است بین یک دنیا شور و هیجان و یک سکوت و آرامش باشکوه که نماینده ذوق سرشار زیبا شناسی بوده و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمی تواند داشته باشد.
*کاشی‌کاری و معماری منحصر به فرد مسجد
شماری از کاشیکاریهای معرق درون و بیرون گنبد و کتیبه‌های خط ثلث آن به خط علی‌رضای تبریزی عباسی است؛ سر در معرق آن تا پایان سال 1011 قمری هجری ساخته و پرداخته شده و اتمام ساختمان و تزئینات آن در سال 1028 هجری قمری بوده‌است. کتیبه سر در آن به خط ثلث علیرضا عباسی و مورخ به سال 1012 هجری است و کتیبه‌های داخل مسجد کار علیرضا عباسی خطاط بسیار مشهور زمان شاه عباس و باقر بنا خوشنویس گمنام آن دوره‌است که نمونه خط ثلث او با خط علیرضا عباسی برابری می‌کند.
در ورودی مسجد به صورت دو لنگه‌است که از چوب چنار یک‌پارچه ساخته شده‌اند و پس از گذشت چهارصد سال هنوز پابرجا هستند. در جلوی مسجد حوض 8 ضلعی زیبایی قرار داشته که در سال‌های 1316 تا 1318 برداشته شده‌است. در این زمان پوشش کف گنبدخانه از جنس گچ بوده و پنجره‌های چوبی منصوب در آن روشنایی زیرزمین را تامین می‌کرده است.
*ویژگی‌های گنبد مسجد شیخ لطف‌الله
گنبد مسجد شیخ لطف الله یکی از چند گنبد یک پوششی زمان صفویه است. بلندی آن تا آن اندازه است که بتواند در کنار میدان خود نمایی کرده و بر آن فضا مسلط باشد. خمیدگی گنبد از نقطه برآمدگی بزرگ، ناگهان به سمت داخل گراییده و راس گنبد را تشکیل داده است و این فشار زیاد را دیوارهای قطور مسجد تحمل می‌کند. دیوارهای مسجد شیخ لطف الله، برای تحمل سنگینی و فشار گنبد، قطور ساخته شده اند، به طوری که در قسمت پنجرهها قطر آن به یک متر و هفتاد سانتیمتر و در قسمت های اصلی به بیش از دو متر هم می‌رسد.
*شکوه تاریخ ایران در اصفهان بوده است
بدون شک هرکس اندکی از آثار تاریخی بزرگ اصفهان را زیر نظر بگذراند، با شکوه تاریخ ایران اسلامی طی قرن‌های گذشته آشنا می‌شود، از این روست که مدیران استان اصفهان هم شکوه تاریخ ایران اسلامی را در اصفهان و آثار تاریخی آن مجسم می‌کنند؛ علیرضا ذاکر اصفهانی، استاندار اصفهان در این زمینه می‌گوید: تاریخ ایران و اصفهان را می‌توان به دو دوره اسلامی و غیراسلامی تقسیم کرد و باید گفت درخشش و شکوه ایران و به تبع آن اصفهان در دوره اسلامی بوده است؛ صفویان بدون خدشه به آثار ارزشمند دوره‌های گذشته، حوزه تمدنی جدیدی را با شالوده فکری مشخص پایه‌ریزی کردند که امروز ما حافظ آن هستیم.
استاندار اصفهان اضافه کرد: در عصر صفویه، اصفهان به دلیل زیرساخت‌های فکری به عنوان پایتخت سیاسی ایران انتخاب شد و دانشمندان بزرگی در آن پا به عرصه ظهور گذاشتند.
*مسجد شیخ لطف‌الله نماد فرهنگی صفویه است
وی با اشاره به اینکه مسجد شیخ لطف‌الله نماد فرهنگی دوران صفوی به شمار می‌رفته، ادامه می‌دهد: در عصر صفویه مسجد امام (ره) به عنوان نماد مذهبی این شهر، کاخ عالی‌قاپو مرکز سیاسی، بازار نماد اقتصاد و مسجد شیخ لطف‌الله نماد فرهنگی بنا نهاده شد. میدان عتیق در عصر سلجوقی با شکل ذوزنقه‌ای در مرکز شهر اصفهان ساخته شد و بازار در سمت شمال و مسجد علی (ع) با مناره منحصر به فرد خود در بخش جنوب این میدان است.
*فرهنگ اصفهان باید به همه معرفی شود
استاندار اصفهان با اشاره به ثبت جهانی مسجد جامع عتیق، باغ موزه چهل‌ستون و باغ فین کاشان اضافه می‌کند: باید از این موضوع برای جذب و توسعه گردشگری استفاده کرده و زمینه را برای گسترش و معرفی این فرهنگ به گردشگران ایجاد کنیم.
*یک از هزار...
شهر و استان اصفهان با آثار تاریخی عظیم و بزرگ خود تاریخی گویا از سال‌ها عظمت و تمدن ایران اسلامی به شمار می‌رود و در گوشه گوشه این شهر بزرگ، عظمت بزرگ تاریخ تمدن این کشور نهفته است، کافی است چند ساعتی وقت بگذاریم و به گوشه گوشه این شهر بزرگ سری بزنیم تا خوب بفهمیم که برای دیدن عظمت این تمدن، سال‌ها وقت نیاز است نه چند ساعت!!!
پایان پیام/
نظر شما