بازار قیصریه؛ باعظمت‌ترین دروازه ورود به تمدن اسلامی پایتخت صفویان

خبرگزاری شبستان//اصفهان

بازار قیصریه یکی از مهم ترین بازارهای اصفهان است که میدان امام را به میدان عتیق و اصفهان عصر سلجوقی مربوط می کند، این بازار که بازار سلطانی نیز نامیده می شود در زمان صفویه یکی از باشکوهترین بازارهای ایران و بزرگترین مرکز داد و ستد بود که انواع پارچه های گران قیمت و اجناس مختلف در آن به فروش می رسید.

بازار قیصریه در سال 1029 هجری قمری احداث شد و دروازه باشکوه و نفیس آن نیز قیصریه نامیده شد، یکی از سیاحان خارجی آن را " بزرگترین و مجلل ترین بازارهای اصفهان" نامیده که سقف آن گنبدی شکل است.

در وسط بازار که فضای مدور و وسیعی دارد، قبه ای ساخته شده که آندره گدار آن را شبیه به گنبدهائی می داند که اعراب اسپانیا می ساخته اند.

راسته بازار قیصریه در دو طبقه مرتفع ساخته شده که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه های اصناف گوناگون در کنار هم مستقر شده بودند، از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می شدند که برخی از آنها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند.

بازار عربان،‌ هارونیه، نیم آورد گلشن، مخلص، سماور سازها، و مقصودبیک از جمله این بازارها هستند. ‌در طول این شاهراه سرپوشیده و مسقف که برخی از خارجیان آن را "گالری سرپوشیده" نامیده اند عناصر مذهبی همچون مسجد خیاط ها، مسجد نو، مسجد ذوالفقار، مسجد شیشه، مسجد خارجی و ده ها مسجد دیگر به فعالیتهای مذهبی می پرداختند و بازرگانان و اصناف گوناگون در آنها عبادت می کردند.

مراکز فرهنگی هم به اعتبار و رونق بازار می افزودند و مدارسی همچون مدرسه کاسه گران، هارونیه،‌ نیم آورد، جده بزرگ، جده کوچک و ملاعبدالله با معماری خاص ایرانی اسلامی دهها سال است موضوع کتاب ها و رسالات و تحقیقات مهندسین و معماران و سیاحان گوناگون هستند و نهادهای اقتصادی نیز از دیگر جاذبه هائی هستند که در بازارها وجود داشته اند.

برخی از این نهادها که "تیمچه" و "سرا" نامیده می شوند هنوز نیز فعال هستند و مشهورترین این سراها شامل سرای اردستانیها، سرای خانی، سرای آقا، سرای پادرخت سوخته، سرای میراسماعیل، سرای تالار، سرای خوانساری ها، سرای گلشن، سرای جارچی و سرای فخر است که این سراها به همراه کاروانسراهای متعدد و پررونق، بازار اصفهان را به عنصری فعال تبدیل می کرده که سیاحان با اشتیاق از آن بازدید می کردند و با دقت در سفرنامه هایشان معرفی می کردند.

صورت کلی مجموعه قیصریه شامل سر درب و عمارت نقاره خانه و ضراب‌خانه و کاروان‌سرای شاهی است که از جاذبه‌های بی بدیل اصفهان در شمال میدان نقش جهان محسوب می‌شود و تا کنون نقاشی‌های بسیار زیبایی از این اثر در موزه‌های جهان به نمایش گذاشته شده است.

تصاویر جنگ غرور آمیز شاه عباس و ازبکان دیگر تابلوی سر درب را تشکیل می‌دهد که پس از 400 سال، هنوز زیبایی خود را حفظ کرده و راهنمایان و گردشگران با غرور ملی خاصی این تابلو را برای گردشگران تشریح می‌کنند.

شکوه این دروازه زیبا با قرینه سازی مسجد امام در سوی دیگر میدان و حجره‌هایی که بناهای دور میدان نقش جهان را به هم ارتباط می‌دهند، همه شور و شعور و اتحاد مردمانی را می‌رساند که ریشه عمیق فرهنگی و مذهبی آنها در قرن‌های متمادی از آنها مردمانی سخت‌کوش مومن و خداپرست ساخته که بر گذشته تاریخی خود می‌بالند و در نزد همه ثابت قدمان، تاریخ و تمدن خود را مایه مباهات می‌دانند.

*تاریخ بازار قیصریه، هویت ملی است
 

علیرضا ذاکر اصفهانی،‌ استاندار اصفهان با اشاره به اینکه بازار قیصریه اصفهان یکی از مهم ترین آثار تاریخی اصفهان است، گفت: یکی از مهم‌ ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان بازارهای آن و به ویژه بازار قیصریه در میدان تاریخی نقش جهان است که جنبه تاریخی و زیبایی چشم نوازی دارد.

وی با بیان اینکه بازار قیصریه اصفهان چشم و چراغ بازارهای اصفهان است،‌ افزود: تاریخ این بازار به عنوان هویت ملی است که باید از آن حراست کنیم.

وی گفت: بازار قیصریه اوج شکوه معماری و هنر و اقتصاد دوره اسلامی در عصر پایتختی اصفهان است.

شایان ذکر است، در اطراف میدان امام نیز بازارهای مشهوری همچون بازار مسگرها،‌ ترکش دوزها، کلاهدوزها، لوافها، آهنگرها وجود دارند که تاکنون نام خود را حفظ کرده اند و به همان اسامی نامیده می شوند.
 

پایان پیام/