نقاشان بنامی که پرکشیدند

به گزارش خبرنگار شبستان، هنرمند با خلق اثر هنری نه تنها خود بلکه فرهنگ و  تمدن سرزمینش را در تارخ زنده نگه می دارد، دستاوردهایش تا سال های متمادی  به عنوان میراث معنوی  نشان داده خواهد شد، اما آنچه در طول تاریخ از انسان های اولیه  به عنوان اثر هنری تا روزگار ما بر دیوار غارها، ستون ها، الواح گلی ،فرش، زیور الات ... باقی مانده است، نشانه ذوق، خلاقیت و مهارت انسانی هنرمند بوده که توانسته با کمترین امکانات اثری را خلق کند که نه تنها خود بلکه انسان های بعد از خود نیز از آن بهره ببرند.  شاید در میان هنرهای تجسمی هنرهایی  چون مجسمه سازی، سفال گری، ساخت زیور آلات، حجاری و حکاکی بر سنگ و اهن قدمت طولانی تری داشته باشد، نگارگری و خوشنویی  و مینیاتور را نادیده گرفت. اگرچه ایرانیان در هنرهای باستانی انسان های هنرمندی شناخته می شوند اما در هنرهای جدید انطور که باید خوش ندرخشیده باشند، اما هستند هنرمندانی که در این هنرها صاحب سبک و ایده اند،  امسال برای هنرهای تجسمی ایران بویژه نقاشی سال خوبی نبود  هنرمندان بنام و صاحب سبک نقاشی ایران  مثل منصوره حسینی، محمود جوادی پور و فریده لاشایی، هنرمندانی که از تاثیر گذارترین ها در عرصه نقاشی نوین ایران بودند از میان ما رفتند اما نامشان بر تارک فرهنگ و هنر  این سرزمین تا همیشه خواهد درخشید.

 منصو‌ره حسینی‌زاده،نقاش نوگرا

 منصوره حسینی 26 خرداد 1391 در منزلش درگذشته بود، اما پیکر منصوره حسینی در روز 8 تیر ۱۵ روز پس از درگذشتش، توسط همسایگان پیدا شده و به پزشکی قانونی منتقل شد.

این هنرمند زاده سال 1305 در تهران است. وی در سال 1328 لیسانس نقاشی خود را از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کرد. سپس در سال 1338 از آکادمی هنرهای زیبای رم پایان نامه گرفت.

هنگامی که منصوره حسینی در دانشکده هنرهای زیبا آموزش خود را آغاز کرد، این دانشکده چهار پنج سال بیشتر نداشت. استادان منصوره، حیدریان، وزیری، صدیقی، مقدم، رولان دوبرول و مارت سلستین آیو (خانم امین‌فر) بودند.

در اندک زمانی، منصوره حسینی با پژوهش بسیار شیفته آزادی سبک‌های امپرسیونیست‌ها (دریافتگری) و پست امپرسیونیست‌ها (پسا دریافتگری) می‌شود. بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه 1328) به‌عنوان نقاشی نوگرا فعالیت خود را ادامه می‌دهد و در چند نمایشگاه گروهی نیز شرکت می‌کند و سرانجام در اسفند سال 1333 برای ادامه تحصیل به ایتالیا می‌رود. در آکادمی هنرهای زیبای رُم پذیرفته می‌شود و اجازه می‌یابد تا در سال دوم نام‌نویسی کند. استاد راهنمای او امریکو بارتولی است که در نقاشی فیگوراتیو شیوه‌ای آزاد دارد. در ایتالیا وی، همانند بسیاری دیگر از نقاشان ایرانی آموزش دیده در آکادمی رم، از مکتب نقاشی رم یا به ویژه شاخه‌ای از اکسپرسیونیسم آرام هنایش گرفت. بی‌گمان هماهنگی احساس او با زیباشناسی مکتب رم نیز در این میانه بازیگر بود. در سال 1325 منصوره از نخستین هنرمندان ایرانی است که در دوسالانه ونیز حضور پیدا می‌کند. در سال 1336 نگارخانه «وانتاجو» در شهر رم نمایشگاهی از 19 پرده نقاشی او را به تماشا می‌گذارد و «گزارشگر هنری روزنامه دومنیکا در این‌باره نوشت: به‌نظر می‌رسد که منصوره، نقاش آینده‌دار ایرانی و میهمان عاشق رم، هوشمندانه از «مکتب رم» بهره گرفته و حال و هوای نقاشی ما را با پیچیدگی تزیینی و خیالی نقاشی قدیم ایرانی درآمیخته‌است.

محمود جوادی‌پور، پایه گذار جنبش نقاشان نوگری ایران

محمود جوادی پور نیز اذرماه امسال در تهران درگذشت، وی در روز 13 شهریور 1299 در محله امیریه تهران به دنیا آمد. پدرش علی‌نقی در 15 سالگی از کرمان به تهران آمده بود و در یکی از وزارتخانه‌ها کار می کرد و اوقات بیکاری‌اش را به طراحی نقوش قالی می‌گذراند.

جوادی‌پور ابتدا در دبستان سلطانی و سپس در دبستان علامه تحصیل کرد و در سال 1312 گواهینامه ششم هنرستان صنعتی ایران و آلمان (تهران) را در رشته آهنگری و ماشین‌سازی دریافت کرد.

در هنرستان، نیمایوشیج معلم ادبیات او بود. این هنرمند در سال 1320 در آزمون ورودی دانشکده هنرهای زیبا که به تازگی تاسیس شده بود پذیرفته شد و جزء دومین گروه هنرجویان رشته نقاشی دانشکده به شمار می‌رفت.

او در این دوره با لیلی تقی پور، احمد اسفندیاری عبدالله عامری و چند نفر دیگر همکلاس شد.جوادی‌پور در سال 1322 در چاپخانه بانک ملی ایران به عنوان نقاش چاپخانه به صورت نیمه وقت استخدام شد و در این زمان بود که با مطالعه و تلاش، شیوه چاپ رنگی عکاسی را آزمود و موفق شد اولین کار چاپ رنگی را در این سال انجام دهد. نشانه‌های مراکز و سازمان‌های بسیاری حاصل هنر و طراحی اوست. پس از گذراندن دوره 6 ساله دانشکده، تابلوی بزرگ «سیل زدگان» را نقاشی کرد که این اثر در محل دانشکده تا سال‌ها باقی ماند.در اوایل سال 1328 در نمایشگاه گروهی انجمن فرهنگی ایران و فرانسه (تهران) به همراه حسین کاظمی، احمد اسفندیاری و مهدی ویشکایی شرکت کرد. در همین سال نخستین نگارخانه خصوصی ایران را با همکاری حسین کاظمی و هوشنگ آجودانی با نام «آپادانا» تاسیس کرد و اولین نمایشگاه انفرادی‌اش در این گالری برپا شد. در سال‌های فعالیتش به تصویرسازی برای کتاب‌های درسی، شعر و داستان نیز می‌پرداخت.

وی نمایشگاه‌های بسیاری از آثار بی‌شمارش را در طول سال‌های فعالیت هنری خود در ایران و کشورهای خارجی برگزار کرده است و در مراکز هنری مختلف به تدریس پرداخته است. در سال 1386 از سردیس وی در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) رونمایی شد و کتاب «نمدهای ایران، پژوهشی در زمینه نمدهای منطقه گرگان و دشت» توسط انتشارات فرهنگستان هنر انتشار یافت.

از جوادی‌پور به عنوان یکی از نخستین پایه‌گذاران جنبش نقاشی نوگرای ایران تجلیل شده است و از طرف وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی دارای نشان عالی است.آثار این هنرمند در برخی موزه‌های ایران و آمریکا نگهداری می‌شوند.

 محمد فراهانی، نقاش خیالی‌نگار  و آخرین نقاش قهوه خانه ای

محمد فراهانی روز 13 تیر 1391 در سن 76 سالگی درگذشت، وی متولد 1315 در روستای آهنگران اراک از شاگردان حسین قوللر آقاسی بود که مدت 14 سال نزد استادش شاگردی کرد و از او به عنوان آخرین نقاش قهوه‌خانه‌ای یاد می‌شد. محمد فراهانی تنها بازمانده قافله نقاشان قهوه‌خانه‌ای بود که روزگاری نه‌چندان دور نقاشی‌هایش طرفداران و خریداران بسیاری داشت، در آن روزگاران که بازار این نقاشی‌ها رونقی داشت سفارش‌های بسیاری با موضوعات مذهبی از جمله عاشورا، داستان‌های حماسی، شاهنامه و آداب و رسوم ایرانی به آنها داده می‌شد و نقالان و راویان با استفاده از تصاویر این پرده‌های بزرگ نقاشی، داستان‌ها و روایات مذهبی و یا بزمی و رزمی را با شور و هیجان روایت می‌کردند.

بیژن نعمتی شریف، مجسمه‌ساز، نقاش و عروسک‌ساز

بیژن نعمتی شریف مرداد 1391  در تهران درگذشت،این هنرمند مجسمه‌ساز، نقاش و عروسک‌ساز متولد 1326 قائم‌شهر بود و در رشته مجسمه‌سازی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی در سال 1354 در مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان طراح و سازنده عروسک‌های نمایشی استخدام شد.

نعمتی شریف که طراحی و ساخت عروسک‌های 58 پروژه نمایشی و غیرنمایشی برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صدا و سیما و... را در کارنامه فعالیت‌های خود ثبت کرده استاد بیژن نعمتی شریف با خدماتی 30 ساله به تئاتر عروسکی در مرکز تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نقاش، مجسمه‌ساز و استاد دانشگاه، دانشجویان زیادی را با تدریس در مجتمع دانشگاهی هنر، دانشگاه تهران، دانشکده تئاتر و سینما، دانشکده سوره و دانشگاه آزاد آموزش داده‌است.

او پیش از اینکه به عروسک‌سازی بپردازد یکی از بهترین مجسمه‌سازان ایران بود که در دانشکده هنرهای زیبا یکی از شاگردان قدرتمند پرویز تناولی استاد مسلم مجسمه سازی ایران بود.

فریده لاشایی، نقاش نوگرا و طبیعت گرا

فریده لاشایی ششم اسفند 1391 در تهران درگذشت، وی در شهر رشت متولد شد و پس از تحصیلات دبیرستانی به آلمان سفر کرد و پس از گذراندن مدرسه‌ی مترجمی در مونیخ، به تحصیل در رشته هنرهای تزیینی در وین پرداخت. پس از اتمام این دوره مدت دو سال در کارخانه Reidel در جنوب اتریش به طراحی کریستال پرداخت و برخی از طرح‌هایش در استودیو روزنتال روی گلدان‌های چینی پیاده شده است.

نقاشی‌های فریده لاشایی را می‌توان نمونه‌یی از حضور هنر گذشته در هنر معاصر به شمار آورد. حضور همان سفسطه‌های اندوهناک طبیعت که از اوخر صده‌ی هفدهم در آثار نقاشان شمال اروپا چهره نمایاند.

حضور سنت کارکرد رسانه‌ی نقاشی که از روزگار سزان به این سو بر جسمانیت رنگ تاکید ورزیده است. حضور همان سنتی که بر خط و رنگ‌های به هم آمیخته و فرم‌های نامنتظر تاکید دارد و سرانجام، حضور سنت نقاشی خاور دور همه و همه در آثار لاشایی حس شدنی است و با این همه نگاه او به طبیعت نگاهی نو و امروزی است.

 جهانبخش صادقی،نقاش طبیعت گرا

جهانبخش صاقی آذرماه امسال درگذشت، این هنرمند متولد 1335 در شهر بافت کرمان بود که در طول حدود 40 سال گذشته بیش از دو هزار تابلو نقاشی آفریده است.

جهانبخش صادقی هنرمند نقاش در 16 سالگی در شب میلاد امام حسین (ع) مشغول آذین بندی خیابان بود که دچار سانحه شد و از آن روز به بعد با وجود قطعی نخاع و معلولیت 85 درصدی امیدش را از دست نداد و نقاش چیره دستی شد و آثار طبیعت گرایانه بسیاری را آفرید.

کامران شاهین‌فر، معمار

کامران شاهین‌فر  سال‌ها در شورای عالی خانه هنرمندان ایران عضویت داشت روز جمعه 10 آذر 1391 بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان مهراد تهران درگذشت. کامران شاهین‌فر، فوق لیسانس معماری، دبیر جامعه مهندسان معمار ایران، دبیر شورای عالی خانه هنرمندان ایران، عضو هیئت‌مدیره جامعه مهندسان مشاور ایران، عضو هیئت‌مدیره گروه دیده‌بان لرزه‌ای و رییس هیئت‌مدیره مهندسان مشاور آبان بود.

هوشنگ صانعی، معمار نام آور

هوشنگ صانعی 21 دیماه در سن نود و دوسالگی در لندن درگذشت. وی از نخستین ورودی‌های دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران در 1319 بود.او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده در سال 1323 وارد حرفۀ معماری شده و از سال 1328 تا 1358 به مدت سی سال تدریس، معاونت و سرپرستی دانشکده معماری را برعهده داشت. او  از نام‌آوران معماری معاصر بود.

بهروز احمدی، معمار موزه قرآن

بهروز احمدی شهریور 1391 در تهران درگذشت، وی آبان 1325 در تهران متولد شد، این هنرمند معمار ایرانی طراح پروژه‌های ساختمان آرمیتاژ در خیابان بخارست تهران، موزهٔ قرآن و نمای ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی ایران بود .

بهروز احمدی عضو هیأت مدیرهٔ شرکت مشاوران شارستان و یکی از بنیانگذاران این شرکت بوده که امروز آثار ماندگاری از او برجای مانده‌است. احمدی طراح پروژه‌های ساختمان آرمیتاژ در خیابان بخارست، میدان آرژانتین تهران، موزهٔ قرآن واقع در مجموعهٔ نهاد ریاست جمهوری ایران و نمای ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی ایران است.  

مهتاب نوروزی، مشهورترین سوزن‌دوز سنتی ایران

مهتاب نوروزی تیر امسال درگذشت، مشهورترین سوزن‌دوز بلوچستان ایران بود. تعدادی از آثار مهتاب نوروزی در مجموعهٔ سعدآباد تهران نگهداری می‌شود. مهتاب نوروزی از کودکی سوزن‌دوزی می‌کرد و در شانزده‌سالگی هم استاد شد و در مجموع به مدت 63 سال به سوزن‌دوزی ادامه داد. او این هنر را از مادرش یاد گرفته بود. مهتاب هیچ‌وقت ازدواج نکرد و همیشه تنها بود. 

ادارهٔ میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان از سال 1386 برای او 16 سال سابقهٔ کار در نظر گرفت و بر اساس آن به او حقوق بازنشستگی می‌پرداخت. پس از تقدیری که فرهنگستان هنر از مهتاب نوروزی و سیزده هنرمند دیگر در برنامهٔ «گنجینه‌های از یاد رفتهٔ هنر ایرانی» در سال 1386 انجام داد به سال‌ها تلاش او در اداره‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان برای دریافت حقوق بازنشستگی و بیمه‌شدن پایان داده شد و مقرری در پنج سال آخر عمر مهتاب نوروزی که به دلیل کهولت سن و کم‌بینائی دیگر قادر به سوزن‌دوزی نبود، پرداخت شد.

فخری گلستان، سفالگر مترجم

فخری گلستان  تیرماه مسال در تهران درگذشت، وی همسر ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلمساز ایرانی  و مادر لیلی گلستان، مترجم و گالری دار و کاوه گلستن هنرمند عکاس بود. مریم فخر اعظم تقوی شیرازی معروف به فخری گلستان در سال 1304 به دنیا آمد و در 17 سالگی با پسرعموی خود، ابراهیم گلستان، نویسنده معروف ایرانی، ازدواج کرد.

فخری گلستان را جزو نخستین کسانی می دانند که در تهران، اقدام هایی را در جهت سر و سامان دادن به وضعیت کودکان خیابانی انجام داد. او تا سال ها مدیر پرورشگاهی بود که به تربیت فرزندان معتادان می پرداخت.

خانم گلستان در سال های اخیر سفالگری می کرد و چند نمایشگاه انفرادی از آثارش برگزار کرده بود. سال گذشته، او از سوی دوسالانه سفالگری مورد تقدیر قرار گرفت.

"فیل"، نوشته اس ‍ لاومی ‍ رمروژک‌، نویسنده لهستانی، و "کسی‌ مرا نمی شناسد؛ صدای‌ کودکان‌ زاغه‌نشین‌ امریکا" از ترجمه های فخری گلستان است.

او در سال 1374 در مجله "زنان" یادداشتی با عنوان "سفالگری‌ را برای‌ زنده‌بودن‌ می‌خواهم‌ نه‌ برای‌ زندگی‌" نوشته بود.

شهریار سرمست، گرافیست

شهریار سرمست، هنرمند گرافیست بع تازگی درگذشته است، وی متولد سال 1331، فارغ التحصیل رشته ی گرافیک از دانشگاه هنر (دانشکده ی هنر های تزیینی) بود که برای ادامه ی تحصیل چند سالی را در انگلستان گذراند.او در سال های آخر عمر استاد ممیز، چند سالی را نیز در دفتر ایشان همکار بود.
 

هوشنگ زرافشان،عکاس

هوشنگ زرافشان از عکاسان پیشکسوت خبری مطبوعات به علت عارضه قلبی روز 27 مرداد 1391 درگذشت.

عمده فعالیت این پیشکسوت عکاسی در روزنامه کیهان بوده است.

بهمن یوسفیان،عکاس

بهمن‌ یوسفیان متولد 1339 بود و در سن 52 سالگی چشم از جهان فروبست. او زاده آبادان بود و عکاسی را به صورت حرفه‌ای از سال 1360 آغاز کرد.

وی نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی بسیاری را در کارنامه دارد و موضوعات عکس‌های او بیشتر طبیعت و آثار باستانی است.

یوسفیان مدتی در استان فارس ساکن بود اما پس از بازگشت به آبادان عکاسی با موضوعات دفاع مقدس، طبیعت و آثار باستانی آبادان را شروع کرد.

نخستین نمایشگاه عکس این هنرمند عکاس سال 1370 در استان فارس برپا شد. وی به نقش پرتره، طبیعت و عکاسی مفهومی علاقه‌مند بود.

زنده‌یاد یوسفیان نمایشگاهی نیز سال 75 در آبادان برپا و مجموعه‌ای از عکس‌های خود را منتشر کرد. آخرین نمایشگاه عکاسی بهمن یوسفیان به کوشش واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری مرکز آبادان، خرداد ماه امسال در موزه هنرهای معاصر آبادان برگزار شد.

اباصلت صادقی، استاد برجسته خط نستعلیق

اباصلت صادقی  اردیبهشت امسال در تهران درگذشت. وی متولد سال 1348 در تکاب بود. در سال 1362 نخستین جایزه هنری خود را دریافت نمود ودر سال 1368از انجمن خوشنویسان ایران فارغ التحصیل گردید ودر سال 1387 از شورای ارزشیابی هنری آن انجمن موفق به اخذ گواهینامه استادی در خط نستعلیق شد.

صادقی در دوران فعالیت هنری خود علاوه بر برپایی نمایشگاههای متعدد از آثار خود در سطح کشورو شرکت در نمایشگاه‌های ملی وبین المللی خوشنویسی بیش از ده بار در جشنواره‌های معتبر به مقام نخست دست یافت، که از جمله آنها می توان به کسب رتبه‌های نخست خط ثلث ونستعلیق در هفتمین و هشتمین نمایشگاه‌های بین‌المللی قران کریم طی سال‌های 1378 و79 اشاره نمود. اباصلت صادقی جزو ده استاد برجسته و مطرح خط نستعلیق معرفی شده‌است.

پایان پیام/