به گزارش خبرگزاری شبستان؛ در فقه شیعه ثابت است که قرائت امام جماعت کفایت از قرائت مأموم مىکند و بین فقهاى شیعه در این مسأله اختلافى وجود ندارد[1]؛ ولى میان اهل سنت در وجوب و عدم وجوب قرائت ماموم اختلاف دیدگاه وجود دارد و بخاطر این اختلاف دیدگاه در نمازهای جماعت گسترده(همچون مکه و مدینه) مشاهده می شود که تابعین این مذاهب در نمازهای جماعت، برخی سورۀ فاتحه را می خوانند و برخی نمی خوانند. که ما در اینجا به اختصار فتوای مذاهب چهار گانه را بیان می داریم:
فقه حنفی:
فقهای حنفی مذهب قائل به حرمت تکلیفی چنین عملی هستند، یعنی می گویند اگر ماموم سورۀ فاتحه را به همراه امام بخواند کار حرامی انجام داده است هر چند نماز او صحیح خواهد بود.[2]
فقه شافعی
فقهای شافعی مذهب قائل به وجوب قرائت ماموم در نماز جماعت شده اند. محیی الدین نووی در این رابطه می نویسد:«أن مذهبنا وجوب قراءة الفاتحة علی المأموم فی کل الرکعات من الصلاة السریة والجهریة وهذا هو الصحیح عندنا»؛ مذهب ما وجوب قرائت بر ماموم در تمام رکعات نماز است؛ چه نماز نماز اخفاتی باشد و چه جهری و این فتوی صحیح در نزد ماست.[3]
فقه مالکی:
فقهای مالکی مذهب قائل به تفصیل شده اند. آنها قائل به استحباب قرائت ماموم در نماز های جهریه و قائل به کراهت قرائت در نماز های سریه شده اند.[4]
فقه حنبلی:
حنبلی ها نیز در این رابطه بدین صورت قائل به تفصیل شده اند: قرائت ماموم در نماز های سریه (ظهر و عصر) مستحب است و در نماز جهریه (مغرب و عشا و صبح) در حال سکوت امام مستحب است اما در حالقرائت او مکروه است [5].
عبداللَّه بن باز- مفتى عربستان- در این باره می گوید:
در نمازجماعت برمأموم واجب است سوره حمد را بخواند و فرقى بین نمازهاى ظهر و عصر و مغرب و عشا و صبح نیست. وی همچنین می گوید: مأموم حمد را در موقعى بخواند که امام جماعت چند لحظه سکوت مىکند(مثلًا بعد از تمام شدن سوره حمد کهامام جماعتچند لحظه سکوت مىکند مأمومین سوره حمد را بخوانند) و اگر سکوت نکند درحال قرائت امام بخواند.[6]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] .در فقه شیعه در مورد نمازهای جهریه آمده است که اگر ماموم صدای امام را نمی شنود ولو به صورت همهمه، برای او مستحب است که با صدای آهسته حمد را بخواند.
[2] . الموسوعة الکویتیة،ج33،ص52:«وَذَهَبَ الْحَنَفِیَّةُ إِلَى أَنَّ الْمَأْمُومَ لاَ یَقْرَأُ مُطْلَقًا خَلْفَ الإِْمَامِ حَتَّى فِی الصَّلاَةِ السِّرِّیَّةِ ، وَیُکْرَهُ تَحْرِیمًا أَنْ یَقْرَأَ خَلْفَ الإِْمَامِ ، فَإِنْ قَرَأَ صَحَّتْ صَلاَتُهُ فِی الأَْصَحِّ . قَالُوا : وَیَسْتَمِعُ الْمَأْمُومُ إِذَا جَهَرَ الإِْمَامُ وَیُنْصِتُ إِذَا أَسَرَّ ، لِحَدِیثِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَال : صَلَّى النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَرَأَ خَلْفَهُ قَوْمٌ ، فَنَزَلَتْ { وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا }».
[3] . المجموع شرح المهذب،النووی.«أن مذهبنا وجوب قراءة الفاتحة علی المأموم فی کل الرکعات من الصلاة السریة والجهریة وهذا هو الصحیح عندنا کما سبق وبه قال أکثر العلماء قال الترمذی فی جامعه القراءة خلف الامام هی قول أکثر أهل العلم من أصحاب النبی صلی الله علیه وسلم والتابعین قال وبه یقول مالک وابن المبارک والشافعی واحمد واسحق وقال ابن المنذر قال الثوری وابن عیینة وجماعة من أهل الکوفة لا قراءة على المأموم».
[4] . الفقه على المذاهب الاربعة، ج 1، ص 207. «المالکیة قالوا : القراءة خلف الإمام مندوبة فی السریة مکروهة فی الجهریة الا إذا قصد مراعاة الخلاف فیندب».
[5] . الفقه على المذاهب الاربعة، ج 1، ص 207.«الحنابلة قالوا : القراءة خلف الإمام مستحبة فی الصلاة السریة وفی سکتات الإمام فی الصلاة الجهریة وتکره حال قارءة الإمام فی الصلاة الجهریة».
[6] . تحفة الاخوان، ص 98. « الصواب وجوب قراءة الفاتحة على المأموم فی جمیع الصلوات السریة والجهریة لعموم قوله - صلى الله علیه وسلم - : « لا صلاة لمن لم یقرأ بفاتحة الکتاب » متفق على صحته ، وقوله - صلى الله علیه وسلم - : « لعلکم تقرءون خلف إمامکم ؟ " قلنا : نعم . قال : " لا تفعلوا إلا بفاتحة الکتاب ، فإنه لا صلاة لمن لم یقرأ بها » . أخرجه الإمام أحمد بإسناد صحیح .
والمشروع أن یقرأ بها فی سکتات الإمام . فإن لم یکن له سکتة ، قرأ بها ولو کان الإمام یقرأ ثم أنصت .
وهذا مستثنى من عموم الأدلة الدالة على وجوب الإنصات لقراءة الإمام لکن لو نسیها المأموم أو ترکها جهلا أو لاعتقاد عدم وجوبها فلا شیء علیه وتجزئه قراءة الإمام عند جمهور أهل العلم وهکذا لو جاء والإمام راکع رکع معه وأجزأته الرکعة وسقطت عنه القراءة لعدم إدراکه لها».
پایان پیام/
نظر شما