بایکوت مقالات ایرانی توسط آپارتاید علمی دنیا/ ایجاد زبان علمی قابل فهم

به گزارش خبرنگار شبستان، مراسم افتتاحیه اولین نمایشگاه نشریات تخصصی با حضور سیدمحمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نسرین سلطانخواه، معاون علمی و فناوری رییس جمهور، معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد و جمعی از اهالی رسانه در مرکز آفرینش های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

آپارتاید علمی برای بایکوت مقالات علمی و پژوهشی ایرانی دست بکار شده است

«نسرین سلطانخواه» معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در این مراسم، یکی از شاخص های ارزیابی توسعه علم و فناوری در کشور، تعداد مقالات و نشریات تخصصی است، گفت: بر اساس آمار و اطلاعات پایگاه های بین المللی علمی، شیب شاخص های علمی کشور با سرعت خوبی رو به رشد است به طوریکه در 6 سال گذشته حجم تولید مقالات علمی حدودا 8 برابر شده است.

وی با بیان اینکه بر اساس آمارهای پایگاه علمی ISI، تعداد مقالات ایران در سال 2006 بیش از 30 هزار و 200 عنوان بوده است، اظهار داشت: آمارها نشان می دهد پژوهشگران ایرانی توانسته اند سطح تولید علم را جان دوباره ببخشند به طوریکه رتبه علمی ایران از 27 به 20 رسیده و در منطقه خاورمیانه نیز به رتبه دوم دست یافته است.

سلطانخواه در ادامه به آمارهای پایگاه علمی اسکوپوس نیز اشاره کرد و افزود: تعداد مقالات منتشر شده کشورمان در این پایگاه علمی در سال 2007 حدود 14 هزار عنوان بوده که در سال 2011 به بیش از 35 هزار عنوان رسیده است. این افزایش تعداد مقالات نیز حاکی از رشد 2.5 برابری تولید علم در کشور دارد. در سال 2011 و 2012 نیز رتبه علمی ایران در بحث نمایه تعداد مقالات به عدد 17 رسیده که نشان دهنده برنامه ریزی صحیح مسوولان این بخش و مشارکت محققان و پژوهشگران است.

وی با اشاره به انتشار و تولید علم در بعد بین المللی، به حجم بالای تولید مقالات علمی به زبان فارسی که در نشریات داخلی منتشر می شوند نیز اشاره کرد و بیان کرد: بسیاری از مقالات پژوهشگران ایرانی که به زبان فارسی تهیه و تدوین می شوند نیز سهم به سزایی در تولید علم کشور دارند به طوری که در سال 89 بیش از 20 هزار مقاله به زبان فارسی تهیه و منتشر شده اند اما در شبکه علمی بین المللی محاسبه نشده اند.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری به اهمیت توجه متوازن به رشد و تولید علم به طور همزمان نیز تاکید کرد و نقش نشریات تخصصی در این زمینه را بیش از هر زمان دیگری مهم دانست و گفت: آپارتاید علمی دنیا دست به کار شده است تا در مقابله با فعالیت های علمی کشور عامل بازدارنده در معرفی دستاوردهای محققان کشور در ابعاد فراملی باشد. بارها مشاهده شده که برخی از مقالات علمی کشورمان به منظور انتشار در پایگاه های علمی بین المللی به دلایل ناشناخته و اغلب سایسی رد می شوند این درحالی است که بارها مقام معظم رهبری تاکید کرده اند، نباید پایگاه های رسمی بین المللی مقصد ترویج علم شناخته شود.

به گفته وی، دست اندرکاران تولید علم باید بیانات مقام معظم رهبری را مد نظر قرار دهند و طوری برنامه ریزی کنند که 50 سال دیگر شاهد تغییر جهت مرجعیت علم باشیم یعنی محققان کشورهای دیگر باید برای آشنایی با اختراعات و دستاوردهای محققان کشورمان به نشریات داخلی مراجعه کنند و زبان فارسی را برای مطالعه این مقالات بیاموزند. مسئله ای که هم اکنون در کشورمان شکل عکس به خود گرفته است.

سلطانخواه به مسئولیت و نقش مهم مدیران مسئول و سردبیران در به روزرسانی دستاوردهای علمی نشریات علمی، فناوری نیز اشاره و خاطر نشان کرد: این گروه باید بکوشند با اضافه کردن چکیده مقالات به زبان های انگلیسی و عربی و دیگر زبان های بین المللی، نشریات را در ابعاد فراملی به محققان و پؤوهشگران بین المللی معرفی کنند تا صادرات علم در کنار واردات آن مورد توجه قرار بگیرد.

وی با اشاره به تلاش های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای افزایش حمایت از نشریات علمی گفت: از سال 88 تا سال گذشته نیز کنون کوشیده ایم با به روزرسانی نشریات، الکترونیکی کردن مقالات و استفاده از داوران بین المللی، حمایت های خوبی از نشریات به عمل آوریم به منظور نیل به این هدف مهم نیز در 4 سال گذشته، برای حمایت از یک هزار 884 نشریه، بیش از 14.5 میلیارد تومان بودجه مالی صرف شده است.

رییس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به پرداخت بودجه 5 میلیارد تومانی به 600 نشریه تخصصی از ابتدای سال تاکنون، توضیح داد: بخشی از این بودجه که حدود یک میلیارد است، هنوز به نشریات پرداخت نشده که تا پایان سال جاری تمام این سرمایه نیز به دست اندکاران نشریات تخصصی اختصاص می یابد. تعداد مجله های بین المللی کشور در سال 84 کمتر از انگشتان یک دست بود در حالیکه این آمار هم اکنون به بیش از 150 رسیده که حاکی از حضور مفید و اثرگذار علم کشور در دنیاست.

وی آغاز به کار نخستین نمایشگاه مطبوعات تخصصی را فرصتی مغتنم برای ارتباط دوسویه و از نزدیک دست اندرکاران نشریات علمی و فناوری با مخاطبان دانست و اعلام کرد: در این نمایشگاه تسهیلات و تمهیدات خوبی برای اهالی دانشگاه، دانشجویان و اساتید اندیشیده شده تا نشریات یک بار دیگر خود را به این گروه نزدیک کنند. پس با برنامه ریزی های صحیح می توان در راستای توزیع علم در جامعه گام برداشت.

زبان قابل فهم برای عموم مردم در نشریات تخصصی ایجاد شود
سلطانخواه خطاب به دست اندرکاران نشریات تخصصی به این نکته مهم نیز اشاره کرد که نشریات باید بکوشند تا زبان قابل فهمی برای عموم مردم به کار برند. به همین منظور نشریات تخصصی علمی و فناوری می توانند با کمک گرفتن از خبرنگاران علمی و رسانه ها زبان قابل فهمی برای مقالات علمی به کار برند.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور افتتاح موزه های علمی را نیز فرصتی برای آشنایی عموم مردم با مقوله تولید علم دانست و افزود: اگر مردم بتوانند به روایت دیدار علم را در جامعه تسری بخشند، در آینده شاهد استقبال عام مردم از نشریات علمی خواهیم بود که خود قوت بخش دل محققان و پژوهشگران است. 

مهمترین نتیجه انتشار نشریات علمی پژوهشی، سرعت بالا در انتشار علم است

در ابتدای این مراسم نیز، «محمدجعفر محمدزاده» معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: روند صدور مجوز برای نشریات علمی پژوهشی در دولت نهم و دهم، خوب بوده و بیش از هزار نشریه در این مدت منتشر شده است. به غیر از اینها باید تلاش شود تا زبان فارسی به عنوان زبان علم مطرح شود و توسعه یابد.

وی، حمایت از نشریات تخصصی باتوجه به فرمایش مقام معظم رهبری درخصوص تولید علم و جنبش نرم افزاری دارای اهمیت بسیار زیادی دانست و گفت: این نشریات، زمینه ساز و بستر مناسبی برای رسیدن این هدف است. مهمترین نتیجه انتشار نشریات علمی پژوهشی، سرعت بالا در انتشار علم است چون انعکاس تحقیقات و پژوهش های علمی در نشریات علمی پژوهشی، سریع تر از کتاب صورت می گیرد و این مجلات، درواقع مقوم شتاب علمی کشور است.

محمدزاده خاطرنشان کرد: انتشار مجلات تخصصی، بهترین راه برای مقابله با تفکر ترجمه ای است چون در سالهای گذشته، ترجمه بیش از تولید علم مورد توجه قرار گرفته و هم اکنون با توسعه نشریات علمی پژوهشی، تولید دانش بیش از ترجمه اهمیت پیدا کرده است.
 

به گزارش شبستان، قرار بر این بود که غلامحسین الهام، سخنگوی دولت و معاون رییس جمهور نیز حضور داشته باشد که این امر میسر نشد.

 بعد از سخنرانی وزیر ارشاد، نمایشگاه رسماً افتتاح شد و سیدمحمد حسینی به همراه نسرین سلطانخواه از بخش های مختلف نمایشگاه بازدید کردند.

پایان پیام/