خبرگزاری شبستان: با به پایان رسیدن مذاکرات ایران و گروه 1+5 در قزاقستان، دو طرف برای برگزاری نشست دیگری در آلماتی در ماه آوریل توافق کرده اند. نشست آلماتی نتیجه ای را داشت که در انتظار آن بودیم، یعنی تبادل پیشنهاد ها و ایده ها. هیچ کس از این مذاکرات انتظار یک توافق نداشت. در طول این 9 ماه از مذاکرات مسکو تا آلماتی، کشورهای عضو این گروه به محوریت ایالات متحده، اقدامات خصمانه‌ای را علیه ملت ایران نظیر تصویب تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه در مراحل مختلف به اجرا گذاشتند.
تحریم‌هایی که با هدف تغییر محاسبات مسئولان جمهوری اسلامی در پی فشارها و اعتراضات مردمی علمیاتی شد ولی نتایج مدنظر غرب را در پی نداشت و مذاکره کنندگان را به فکر چاره ای دیگر انداخت. از سوی دیگر غرب اینگونه بیان کرده که ما دیگر به دنبال توقف کامل برنامه های غنی سازی ایران نیستیم. چرا که این گزینه دیگر واقع بینانه به نظر نمی رسد. ایران هم اکنون تعداد زیادی سانتریفوژ در تاسیسات خود نصب کرده و سرمایه گذاری مالی، اقتصادی و سیاسی هنگفتی را روی برنامه های هسته ای انجام داده و در چنین شرایطی دیگر نمی توان بر سر دست کشیدن از برنامه های هسته ای مذاکره کرد.
کیمبال یکی از سرنشناس ترین کارشناسان کنترل تسلیحاتی مطرح کرده است که ما باید این واقعیت را بپذیریم که تحریم ها برنامه های هسته ای ایران را شاید تا حد کمی کند تر کرده اند اما در متوقف کردن این برنامه ها موثر نبوده اند. برخی منتقدان راهکار دیپلماتیک نکته هایی را مورد توجه قرار نمی دهند. نخست اینکه تحریم ها به تنهایی نمی توانند از هسته ای شدن ایران جلوگیری کنند. ما سنگین ترین تحریم ها را علیه ایران اعمال می کنیم اما سانتریفوژها همچنان در ایران فعالیت می کنند. دوم اینکه اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران گزینه خوبی نسست چرا که در بهترین حالت تنها 3 یا 4 سال برنامه های هسته ای ایران را به تاخیر می اندازد. از سوی دیگر اقدام نظامی انگیزه ایران برای هسته ای شدن را تقویت کرده و حمایت عمومی از برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را افزایش می دهند.
اضطرار ایالت متحده در مذاکره با جمهوری اسلامی ایران برای خروج از مشکلات پیش روی این کشور و ادبیات منطقی و متقن مسئولین ایرانی در تبیین حقوق ملت ایران، منجر به تضعیف موقعیت این جبهه و عقب‌نشینی محسوس و ملموس در برابر تیم مذاکره‌کننده‌ی کشورمان شد. این عقب‌نشینی در حوزه‌ی ادبیات، تاکتیک‌های مذاکراتی و راه بردی قابل مشاهده است. بازگشت به مذاکرات مسکو و چارچوب پیشنهادی جمهوری اسلامی در آن مذاکرات، نشان از کوتاه آمدن 1+5 در این عرصه است.
در مذاکرات هسته‌ای، آژانس با تأکید بر حق جمهوری اسلامی ایران در راستای معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) به تعامل و همکاری با ایران پرداخته و شرایط را برای تدوین مدالیته‌ای جدید حاوی ابهامات و سؤالات نهایی مورد مناقشه‌ی طرفین فراهم می‌کند. مدالیته‌ای که مدل مشابه آن در سال 2007 مورد توافق واقع و جمهوری اسلامی ایران در نهایت حسن نیت و طبق ضوابط به شش سؤال آژانس پاسخ داد. این طرح کاری (مدالیته) باید شامل همه‌ی ابهامات و سؤالات مستند به اسناد متقن و به دور از اتهامات بی‌پایه تدوین و نسخه‌ی نهایی ادعاها علیه برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی باشد. ایران هم خواهد پذیرفت که ذیل قوانین مصرح در NPT مثل همیشه به وظایف و تکالیف خود عمل کرده و نهایت همکاری با بازرسان آژانس را فراهم آورد. در همین حال گروه 1+5 در مذاکرات خود با ایران، باید ضمانت‌های عینی در ارتباط با فرآیند کاری جمهوری اسلامی و آژانس ارائه و تضمین کند که در صورت اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران، پرونده ایران از شورای امنیت خارج و در شورای حکام آژانس به حالت عادی در آید.
هم‌زمان با این تحولات، گام‌های متقابل در راستای احترام به حقوق جمهوری اسلامی از سوی طرفین برداشته و مذاکرات حول تقویت همکاری‌های مشترک ادامه خواهد یافت.
گام‌های متقابل شامل همکاری ایران با آژانس برای حل و فصل موضوع ابعاد احتمالی نظامی پرونده‌ی هسته‌ای در برابر لغو همه‌ی تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه‌ی خارج از شورای امنیت، همکاری هسته‌ای میان ایران و 1+5 و در نهایت همکاری غیرهسته‌ای میان ایران و 1+5 در نظر گرفته می‌شود.
این در حالی است که به نظر می‌رسد، باید اولین گام در موفقیت و حرکت به جلو در چارچوب طرح ایران به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی برای جمهوری اسلامی ایران باشد.
نویسنده: اقدس اقبال
پایان پیام/
نظر شما