به گزارش خبرنگار شبستان، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران چهارشنبه، نهم اسفند در سمینار "فلسفه علم و مطالعات علم" با عنوان "چگونگی بهره‌مندی از تاریخ علم در تمدن نوین اسلامی" به سخنرانی پرداخت.
وی با بیان اینکه مطالعات تاریخ علم معمولا در کشور ما در حوزه کارهای ترجمه و تدوین‌شده با سه رویکرد انجام پذیرفته است، اظهار کرد: رویکرد نخست توصیفی تحلیلی است که طی آن شاخصه‌های تمدنی تحلیل می‌شود. در این راستا کتاب‌هایی مانند تمدن‌های عالم گزارشی از تاریخ علم و اندیشه‌های علمی را در بستر تاریخ ارایه می‌کند.
وی ادامه داد: رویکرد دوم گزارش فلسفی از تاریخ علم است که از آن برای پاسخ به پرسش‌های فلسفی بهره می‌برند، به نظر من این رویکرد مفیدتر است.
رییس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد: رویکرد سوم در این حوزه (فلسفی و تمدنی) است، به این معنا که از تاریخ علم جهت پاسخ به پرسش‌های فلسفه علم بهره‌گیری می‌شود.
وی با اشاره به دوره‌های تمدن اسلامی گفت: یک دوره مدینه‌النبی (ص) نام داشت که در آن اسلام گسترش یافت. بعد از آن دوره‌ای با عنوان نهضت ترجمه آغاز شد که زمینه‌ای برای تمدن اسلامی به حساب می‌آمد و این دوره به ویژه در سده‌های سوم تا پنجم نمود یافت.
حجت الاسلام خسروپناه افزود: دوره سوم که طی آن شکوفایی در حوزه‌های هنری، معماری و عرفانی مشهود است از سده چهارم تا دوازدهم آغاز شد اما از سده نهم تا دوازدهم به اوج رسید که در سده اخیر نقش عرفان نسبت به هنر و معماری مشهود است.
این محقق با اشاره به اینکه کشورهای اسلامی این سیر تطورات را پشت سر گذاشته‌اند، ابراز کرد: اما در خلال این شکوفایی جهان اسلام با سه حادثه بزرگ روبرو شد که از آنها ضررهای زیادی دید، از جمله جنگ‌های صلیبی، حمله مغول‌ها و استعمار غرب که از دوره رنسانس به بعد آغاز شد و اوج‌اش در قرن نوزدهم اتفاق افتاد.
وی عنوان کرد: اما با وجود تلاش برای تحول و بیداری توسط روشنفکران و مصلحانی مانند سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی، عبدو و دیگران چنان شاهد تحول تمدنی نیستیم و از قرن نوزدهم به بعد تمام جریانات روشنفکری که دغدغه مسئله انحطاط جوامع اسلامی را داشتند همچنان مشغول طرح سؤال هستند.
وی در ادامه به طرح سؤالاتی نظیر اینکه آیا مدل عقلانیت و ایمان‌گرایی در غرب که باعث افول علم شد در تمدن اسلامی مدل عقلانی است که منجر به رشد و افول شد یا خیر، خاطر نشان کرد: در پاسخ به این پرسش‌های فلسفی اگر به پاسخ دقیق تاریخی برسیم در تمدن نوین اسلامی ما اثر بسزایی دارد.
پایان پیام/
نظر شما