خبرگزاری شبستان: در چند هفته اخیر هرچقدر به پایان سال و شروع سالی جدید نزدیک می شویم ،شاهد افزایش حباب وار یا واقعی قیمت ها هستیم.این قیمت ها شامل تقریبا تمامی کالاهای مصرفی ،واسطه ای ،تجاری و خانگی می شود.برخی از این قیمت ها شاخص های چندان قابل اتکایی ندارد و قیمت ها در بازار به صورت شناور وبا قیمتی نامتعادل و ناهمگون عرضه می شود ،برخی از این قیمت ها متاثر از افزایش تقاضا یا بهای فصلی آن می باشد و برخی نیز قیمتی حباب وار و بدون توجه به بازار عرضه و تقاضا به دنبال جا افتادن بهای خود در یک سیر چندین روزه است.
اما با وجود تمامی این شرایط اقبال و فرهنگ خرید و فروش و مشارکت فعال در تنظیم بازار از سوی مردم سبب ساز فروکش کردن بسیاری از بازار ها کرده است در همین حال است که کاهش اقبال عمومی به خرید خودرو باعث شده است عرضه تامین شده متناسب با تقاضای تعادلی بازار گشسته است.البته در رابطه با خودروهای داخلی و همچنین خودروهای خارجی انتظار می رفت قیمت ها خودبه خود با نزدیک شدن به شب عید بسیار بالاتر رود ولیکن بعد از سعودی مقطعی شاهد کاهش قیمت های آن منبعث از رکود بازار می باشد.البته بحث خودرو نیازمند گفتاری مفصل است تا دلایل دقیق و موثر قیمت فزاینده آن بررسی شود و در حوصله بحث فعلی نمی گنجد ولیکن با تمامی این اوصاف باید دانست افزایش قیمت خودرو بیشتر متاثر از عرضه محدود آن توسط خودروسازان است و البته تمهیدات و سیاست هایی نیز از طرف دولت برای افزایش به اندازه عرضه و همچنین کاهش قیمت و همگون کردن آن با بازار داخلی صورت گرفته است که امید است به کار آید ولیکن اجرایی شدن آن نیازمند کنترل بازار صادرات آن وافازیش سوپ سیت برای عرضه بازار داخلی است وصد البته نظارتی تیز بینانه دولتی برای جلوگیری از بازار هم عرض و دلالی آن.
حال از این مهم بگذریم و توجه خود را به موضوع این نوشتار جلب کنیم؛موضوعی که این روزها بسیار به آن پرداخته می شود و نقل تمامی مجالس گشته است و البته فضای مجازی و رسانه های اشتراکی وهمچنین پیامک هایی به خود جلب کرده است،موضوع پسته و قیمت آن است .برخی با تلخند به روند صعودی قیمت آن در چند هفته اخیر مایه مباهات خویش را فراهم آوردند و برخی نیز با تمثیل آن،شاخص بسیاری از قیمت های کالاهای نامربوط را با آن می سنجند و آن را چونان شاخصی برای افزایش قیمت کالای بنگاه خود قرار می دهند.ولیکن با تمامی این شرایط آن چیز که ذهن عموم را به خود متوجه ساخته است چرایی افزایش قیمت آن می باشد.؟؟؟حال باید علت دقیق این موضوع را بررسی کنیم و به این مسیله بپردازیم.
این روزها وقتی صحبت از افزایش کالاهایی که عمدتا وابسته به ارز هستند میکنیم روند چگونگی و توصیفی قیمت ها را در نظر می آوریم .به طور مثال وقتی می گوییم چرا قیمت لوازم خانگی یا خودرو این قدر افزایش داشته است، در پاسخ سریعا به علت ضروری و وجودی آن می پردازیم و می گوییم افزایش قیمت ارز منبعث از افزایش تحریم های مالی علت وجودی آن است و البته در کنار آن دلایلی نیز اقامه می کنیم که گاهی ربط وثیقی با علت دارد و گاهی هیچ ارتباط و الزام منطقی ندارد.به طور مثال وقتی می گوییم دولت با عدم کنترل صحیح فرآیند بازیابی قیمت ها و همچنین عدم بودجه و اختصاص استراتژی صحیح برای کالا های پر مصرف به افزایش هر چه بیشتر شدن آن کمک کرده است.اما این موضوع نیز در رابطه با کالایی مثل پسته در بازار شب عید نیز صادق است.در واقع خریدار و فروشنده در اولین برخورد با قیمت این کالا با این مسیله برخورد می کند که چرا کالایی مثل پسته که تا حدودی از صفر تا صد آن مربوط به تولید داخلی است و البته ایران یکی از مهمترین و با کیفیت ترین تولید کننده های آن است، به این اندازه دچار افزایش قیمت شده است؟؟؟
برای پاسخ به این سوال با توجه به الگویی که به آن پرداخته شد باید چند متغیر را با تحلیل تجربی برسی کنیم .در پایان به این بپردازیم که علت وجودی و اصلی آن چیست. در همین راستا باید تاکید متغیری چون همبستگی های مثبت عرضه و تقاضا شاید به این موضوع پاسخ دهد،/تا آن جایی که مشاهده می شود و تحلیل تجربی مربوط به آن است،خرید و فروش پسته و البته عرضه آن تاحدودی قابل توجه کاهش یافته است.در واقع قشر متوسط کشور که سهم بالایی به خود اختصاص داده استفکمتر به این امر رضایت دارد که به ازای هر کیلو پسته بهایی معادل با سی و پنج هزار تومان به بالا و حتی تا شصت هزار تومان بپردازد.پس نسبت عرضه و همچنین تقاضا با کاهش رو به تزایدی به جلو می رود.البته می توان افزایش اقبال اجباری به خرید پسته برای شب عید را به عنوان دلیلی غیر وابسته با علت این امر در نظر داشت ولیکن نمی توان آن را به عنوان پیش شرط ضروری افزایش قیمت آن در نظر داشت.پس به این نتیجه می رسیم افزایش دلار و همچنین بازار عرضه و تقاضا نمی تواند تاثیر مستقیم و به سزایی داشته باشد.
در واقع برای پاسخ به این مساله باید به این موضوع پرداخت که کالایی مثل پسته که به عنوان کالایی استراتژیک شناخته می شود در چه شرایطی در بازار صادرات و واردات قرار گرفته است؟در همین راستا باید به این موضوع پرداخت که ایران جز چند کشور برتر صادرات پسته است و بازار فروش پسته ایرانی در خارج از کشور بسیار گرم است و به عنوان کالایی با بهترین کیفیت شناخته شده است و به همین دلیل بازار فروش آن دچار افت و خیز چندانی نیست. و از همین رو تولید کننده و صادر کننده که ترجیح می دهند به جای عرضه داخلی آن را با بهایی بیشتر و اخذ بهای بیشتر به ازای دلار آن را به خارج از کشورمبادله کنند.در واقع قیمت عرضه این کالای پر ثمن باید نسبتی متناسب با بهای صادراتی آن داشته باشد. به همین دلیل است که صادرات و واردات را بازوی اصلی اقتصاد می دانند.در واقع باید تاکید کرد بازار اقتصادی و مبادله ای بازاری ارزشی نیست که بتوان آن را با محرک هایی ارزشی تعدیل کرد، حتما باید توجیه اقتصادی برای خریدار و فروشنده در نظر داشت.در همین راستا دولت در اقدامی در چند روز پیش صادرات پسته را ممنوع کرد وپس از آن با روبرو شدن با برخی از اعتراضات به شرط تامین بازار داخلی با قیمت سی هزار تومان آن را ملغا کرد.
با تمامی این شرایط باید تاکید کرد دولت در این اقدام مهمترین اولویت را تعدیل و سامان بازار داخلی پسته دانسته است و البته بسیار به جاست ولیکن باید در نظر داشت ممنوعیت صادرات آن نیز هزینه ای گزاف به دنبال خواهد داشت و مکانیزم های تعادل کالاهای صادراتی و وارداتی را مختل می کند.به همین دلیل دولت باید به دنبال آن باشد با تدوین استراتژی و بودجه کالاهای پر اهمیت هم به دنبال استفاده بهینه از این کالای استراتژیک داشته باشد و هم به دنبال تعدیل هر چه بیشتر قیمت این کالا و سامان دستوری بازار آن در شب عید باشد.
پایان پیام/
نظر شما