آلمآتی در انتظار

خبرگزاری شبستان: سرانجام پس از گذشت 8 ماه از مذاکرات مسکو، این بار آلمآتی قزاقستان میزبان مذاکرات ایران و 1+5 است. بر اساس توافقات صورت گرفته میان معاونان جلیلی و اشتون، بیست و ششم فوریه (هشتم اسفند) موعد دور جدید مذاکرات مقرر شده است. بر این اساس جریان دیپلماسی بار دیگر میان ایران و 1+5 برقرار خواهد شد و اخبار آن در صدر اخبار خبرگزاری ها قرار خواهد گرفت. اگر چه در مدت این 8 ماه نیز موضوع پرونده هسته ای ایران همواره خبرساز بوده است.
 

اما نکته ای که پیش از آغاز دور جدید مذاکرات مورد توجه محافل خبری قرار گرفته است، گمانه زنی ها پیرامون توفیق یا عدم توفیق طرفین در به نتیجه رساندن مذاکرات است. در واقع مذاکرات بدون نتیجه پیشین، بسیاری از تحلیلگران را به سمت پیش بینی شکست این مذاکرات نیز کشانده است.
 

در مقابل برخی از تحلیلگران بین المللی معتقدند فشار تحریم ها، سبب ساز موضع گیری عقب نشینانه از سوی ایران خواهد شد. برخی دیگر نیز از رویکرد جدید در دولت جدید اوباما می گویند و تغییر موضع در سوریه را نشانه ای از این تغییر رویه می پندارند. بر این مبنا معتقدند، غرب نیز در مذاکرات آلماتی با رویکردی جدید وارد خواهد شد و بر این مبنا احتمال ایجاد توافق دور از انتظار نیست.
 

بررسی سابقه مذاکرات ایران و 1+5 طی یک سال اخیر، از استانبول 2 تا نشست مسکو، نشان از روندی مشابه دارد. در این مذاکرات زبان ایران و غربی ها با یکدیگر کاملا متفاوت است. البته در استانبول 2 کلیاتی به توافق می رسد، اما در بغداد و مسکو، پافشاری غرب بر مدار تحدید فعالیت های هسته ای ایران، عملا کار را به بن بست می رساند. استراتژی ایران در مذاکرات مطروحه تدوین مدالیته ای برای اعتماد سازی است، اما غرب از آن طفره می رود و عملا مذاکره برای مذاکره حاصل می آید و تعیین دور بعدی مذاکرات تنها نتیجه بدست آمده به حساب می آید.
 

بر این اساس و بر مبنای تحلیل کارشناسان سوال اینجاست که آیا قزاقستان می تواند آغازگر روند جدیدی باشد؟ یا روند مذاکره برای مذاکره همچنان به عمر خود ادامه خواهد داد؟
 

اخبار غیر رسمی منتشره طی یکی دو هفته اخیر، حکایت از طرح جدیدی دارد که غربی ها برای طرح در نشست قزاقستان آماده کرده اند. 10 روز پیش، خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات غربی از تصمیم گیری مقامات غربی در این زمینه گزارش می دهد و می نویسد: قدرت‌های جهانی قصد دارند پیشنهاد کاهش تحریم‌ها در زمینه تجارت طلا و دیگر فلزهای گران‌بها را به ایران بدهند و در مقابل تهران نیز گام‌هایی را برای بستن سایت غنی‌سازی فردو بردارد. این مقامات اعلام کردند که این پیشنهاد در مذاکرات 26 فوریه [8 اسفند] میان ایران و گروه 1+5 که در آلماتی قزاقستان برگزار می‌شود ارائه خواهد شد. این مقامات افزودند که این مورد یکی از موارد اصلاح بسته پیشنهادی کشورهای غربی است که سال پیش به ایران ارائه شد.
همچنین خبرگزاری فرانسه، خبری را به نقل از یک دیپلمات غربی که خواسته نامش فاش نشود منتشر کرد. این دیپلمات گفته است: ما با خود پیشنهادی خواهیم داشت، که به عقیده ما پیشنهادی جدید و اساسی است. این پیشنهادی است که فکر می‌کنیم اجزا جدید مهمی در آن هست.
 

بر اساس این اخبار غیر رسمی مشخص می شود که غرب با پیشنهادهای جدیدی به پای میز مذاکره خواهد آمد. در واقع همین رویکرد غرب است که برخی از تحلیلگران بین المللی را امیدوار کرده است که 1+5 از آلماتی دست پر بیرون بیاید.
اما نکته ای که در این میان وجود دارد این است که به نظر می رسد زوایای دید متفاوت میان طرفین مذاکره، همچنان بر روند مذاکرات سایه خواهد افکند و آن را از نتیجه بخشی دور خواهد نمود. این تفاوت نگاه در پیشنهاد های احتمالی رسانه ای شده کاملا مشهود است. در واقع این پیشنهاد جدید حکایت از رویکرد کلی غرب دارد که تحریم ها را اتخاذ کرده است و منتظر به نتیجه رسیدن آن خواهد ماند. در این نوع نگاه، عملکرد اشتباه مسئولین و درگیری های داخلی بسیار موثر بوده است و غربی ها را به موثر بودن تحریم ها امیدوار کرده است.
 

بر این مبنا به نظر می رسد غرب به این مذاکرات می آید تا در صورت نتیجه بخش بودن تحریم ها به برداشت یکجانبه خود بپردازد و اگر زمان این برداشت نرسیده باشد، ادامه مذاکرات را به آینده موکول خواهد کرد. ضمن این که احتمالا پس از اتمام مذاکرات، در صورت عدم توافق، شدت تحریم ها نیز افزایش خواهد یافت. روشن است که در چنین فضایی رویکرد ایران برای شفاف سازی فعالیت ها و ابهام زدایی، مورد توجه طرف غربی قرار نخواهد گرفت. چنان که در گذشته نیز رویکرد غرب چنین بوده است. بر این اساس افق روشنی در ارتباط با مذاکرات آلماتی نیز متصور نیست.
 

پایان پیام/