هزار نقش برآید ز کلک صنع وطن

به گزارش خبرگزاری شبستان، هرچند از میان 120 اثر معنوی کشورهای سراسر جهان که در یونسکو به ثبت رسیده است سهم ایران تنها 5 اثر است، اما این آثار در هفتمین اجلاس شورای عالی سیاستگذاری ثبت میراث معنوی کشور به بیش از 1000 اثر رسید. موضوعی که در صفحه فرهنگ و هنر امروز روزنامه جام جم به آن پرداخته شده است.

براساس این گزارش آتوسا مومنی، مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور گفت: تا پیش از اجلاس هفتم 777 پرونده در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده بود که در این دوره نیز 262 اثر معنوی به ثبت ملی رسید.
او در پاسخ به این پرسش که از میان آثار به ثبت رسیده چند اثر به عنوان میراث در خطر به ثبت رسیده است، گفت: حدود هشت اثر به عنوان آثار در معرض خطر به ثبت رسید و منظور از در خطر بودن این است که یکسری مهارت‌های بومی یا دانش‌ها هستند که در حال حاضر به‌دلیل این‌که تعداد انگشت شماری این مهارت‌ها را دارند، لازم است که از آنها حفاظت شود و سازمان‌های میراث استان‌ها باید اقدامات لازم برای آموزش این مهارت ها، مستند سازی و اشاعه فرهنگی را انجام دهند تا بعد از یکی دو سال که مستندسازی لازم انجام شد بتوان آن را از فهرست در خطر خارج و در فهرست معرف قرار داد.

مومنی با بیان این‌که پرونده‌های ارائه شده از سوی استان‌ها نسبت به اجلاس‌های گذشته از کیفیت بالاتری برخوردار است، افزود: به نظر می‌رسد برگزاری این اجلاس‌ها خود به نوعی یک کارگاه آموزشی است، چرا که باعث ارتقای سطح کیفی پرونده‌های ارائه شده از سوی استان‌ها شده است.

او یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران در حوزه میراث معنوی از ظرفیت‌های بسیار بالایی برخورداراست و برگزاری اجلاس ثبت می‌تواند به تهیه یک دائره‌المعارف در حوزه میراث معنوی در کشور کمک کند.

آنچه مسلم است اجلاس شورای سیاستگذاری ثبت به پرونده‌هایی که قبلا به تائید علمی و محتوایی کمیته‌های تخصصی رسیده است، می‌پردازد و با دفاعی که از سوی نماینده هر استان از آن اثر صورت می‌گیرد آن را به رای می‌گذارد تا نظر نهایی از طرف اعضای شورا برای ثبت یک اثر اعلام شود.

اعضای این شورا در تخصص‌های مختلف مردم‌شناسی، زبان‌شناسی، صنایع‌دستی، باستان‌شناسی و مرمت دور هم جمع می‌شوند.

گفتنی است پیش از آغاز اجلاس از سوی استان‌ها حدود 380 پرونده به اداره کل ثبت آثار ارسال شده بود که در نهایت به دلیل ناقص بودن برخی از پرونده‌ها و مورد تائید نبودن ازسوی کمیته‌های تخصصی حدود 290 پرونده برای ارائه در هفتمین اجلاس شورای سیاستگذاری میراث معنوی راه پیدا ‌کرد.

تفاوت فرهنگی رمز بقاست

محیط طباطبایی یکی از اعضای شورای سیاستگذاری ثبت نیز در رابطه با کارکرد اجلاس‌های ثبت میراث معنوی نیز گفت: باید ببینیم فلسفه این جلسات چیست، دراین جلسه کسی داوری نمی‌کند چون زمان کوتاه است بنابراین پرونده‌ها باید قبلا درکمیته‌های تخصصی توسط کارشناسان بررسی شده و تائید شده باشد.

در این اجلاس پرونده‌ها فقط مرور می‌شودوبه نوعی اطلاع‌رسانی علمی صورت می‌گیرد تا مشخص شود که چه چیزی دارد ثبت می‌شودوچه چیزی شرایط آن برای ثبت کافی نیست.

به گفته او، تفاوت‌ها و تنوع فرهنگی عامل وفاق ملی و رمز بقای ماست هر چقدر شما این تنوع فرهنگی را حفظ کنید و حیات آن راتضمین کنید یعنی بلوچ بودن بلوچ را حفظ کنید گویی ایرانیت ایرانی را در نهایت حفظ کردید، به هر حال جلسه این شورا حالت همفکری دارد و یکی از جنبه‌های مثبت برگزاری چنین اجلاسی حضور نمایندگان و کارشناسان هر استان است و اگر در این بین استانی پرونده‌ای ارائه ندهد یا کم کاری کند خودش شرمنده می‌شود و می‌داند که در کارش قصور کرده است.

از همه رنگ

در هفتمین اجلاس شورای عالی سیاستگذاری ثبت میراث معنوی که به میزبانی استان سمنان برگزار شد به جز استان آذربایجان غربی که هیچ پرونده‌ای را ارائه نداده بود، 30 استان کشور آثار خود در زمینه مهارت‌های صنایع دستی، دانش سنتی، جشن‌های محلی، آیین‌های سوگواری، مهارت‌های سنتی تهیه نان، مراسم آغاز برداشت محصولات کشاورزی، ترانه‌های محلی و... را به صورت پرونده به این اجلاس ارائه دادند که از میان حدود 290 پرونده ارائه شده، 262 پرونده به‌ثبت رسید.

در میان پرونده‌های ارائه شده سه پرونده توسط نهادهای مردمی (NGO)ها پیشنهاد شده بود که در این اجلاس از سوی شورای سیاستگذاری به ثبت ملی رسید که می‌توان به پرونده شیوه نت‌نویسی ایرانی پیانو، موسیقی 24 مقامی شوشتر و فناوری‌های ساخت بادگیرها در ایران با محوریت یزد اشاره کرد.

از شاخص‎ترین پرونده‎های ارائه شده در این همایش می‎توان به داستان حماسی کوراوغلو در حوزه زبان و ادبیات فارسی، کاشی‌سازی هفت رنگ در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی، فناوری ساخت بادگیرهای کشور در حوزه دانش بومی ایران و دُنلی سیستان در حوزه موسیقی اشاره کرد.

دنلی سیستان کـــه با دو نی توسط استاد اسپندار نواخته می‎شود در فهرست آثار ملی کشور جای گرفت.

در حوزه بافته‌ها نیز، قالی‌بافی، گلیم‌بافی و جاجیم‌بافی به ثبت ملی رسید. همچنین در حوزه فرهنگ عامه روش‌های تربیت اسب اصیل ترکمن برای استفاده در مسابقات محلی ثبت شد.

در ارتباط با آیین‌های پیشواز نوروز هم می‌توان به ثبت آیینی اشاره کرد که یک ماه قبل از عید نوروز در برخی از مناطق ایران برگزار می‌شود. همچنین در حوزه فرهنگ عاشورایی، پرونده نخلگردانی نیز ثبت ملی شد. ثبت ملی آیین‌ها مقدمه‌ای برای انتخاب و ارسال آنها به یونسکو و درنهایت ثبت جهانی شدن به‌ نام کشورمان است.
 

پایان پیام/