به گزارش خبرگزاری شبستان از قم؛ آیت الله محمدتقی مصباح یزدی امروز(21دی) در دیدار با جمعی از حوزویان که در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد، اظهارداشت: معرفت شناسی به عنوان یک رشته مستقل در فلسفه سابقه طولانی ندارد، اما پیشینه آن، از قدیمی ترین مباحث فلسفی گرفته می شود.
وی اظهارداشت: در ابتدا مباحث معرفت شناسی به عنوان مسائل بدیهی فرض می شد اما با پیشرفت علم تجربی، بحث معرفت شناسی هم قوت گرفت.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: نخستین حرکت های بحث معرفت شناسی توسط علامه طباطبایی و شهیدمطهری آغاز شد و با نقد و بررسی آن ها این بحث قوت پیدا کرد.
وی عنوان کرد: امروز نسبت به 50 سال گذشته حوزه علمیه شاهد تحول و پیشرفت عظیمی در علوم عقلی و فلسفه هستیم که این به برکت نظام اسلامی است.
تعصب مانع پیشرفت علم است
استاد برجسته حوزه علمیه قم یکی از بزرگترین آفات علوم عقلی را تعصب دانست و ابراز داشت: اگر فلسفه و دیگر علوم با تعصب همراه باشند، پیشرفتی در آن ها حاصل نمی شود.
وی یادآورشد: در هر کدام از گرایش های علوم عقلی ازجمله مشائین، اخباری گری، مکتب تفکیک و دیگران این تعصب بود که مانع از تعامل منطقی می شد و هر کسی ساز خودش را می زد.
آیت الله مصباح یزدی گفت: معرفت شناسی یکی از مهمترین بخش های فلسفه که تاب تحمل و انعطاف پذیرش انتقادها را دارد و فلسفه اخلاق که ریشه آن به معرفت شناسی بر می گردد نیز همین خصوصیت را دارد.
وی بیان کرد: این پیشرفت های که امروز نصیب طلاب حوزه علمیه شده از برکات حرکت عظیم امام خمینی(ره) است و ایشان از شخصیت های بزرگ فلسفی عصر ما بودند.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه تلاش همه کسانی که بدون توجه به مشکلات، با تحمل همه اتهامات مقاومت کردند تا کار علمی و علوم عقلی را به پیشرفت برسانند قابل تقدیر است، اظهارداشت: علامه طباطبایی الگویی کامل در این عرصه هستند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: بررسی همه آسیب ها، کمبودها و عوامل پیشرفت فلسفه اسلامی در بخش های مختلف معرفت شناسی، فلسفه اخلاق، فلسفه سیاست و غیره کمک زیادی به تحقق اهداف عملی و آرمانی فلسفه خواهد کرد.
وی بااشاره به اینکه پاره ای از مشکلات موجود در فلسفه طبیعی است، تصریح کرد: شاید اگر درست مشکلات فلسفه را بررسی کنیم مشخص شود که علی رغم مشکلات طبیعی، کاستی هایی در حاملین این علوم وجود داشته و عدم روش صحیح آن ها در تعامل، مشکلاتی را بوجود آورده است.
آیت الله مصباح یزدی عنوان کرد: از دیگر نقدهایی که می توان به اهل فلسفه داشت این است که آن ها ادبیاتی را انتخاب کردند که با فرهنگ عمومی متدینین کمی مغایرت داشت و استفاده از تعبیرات شاعرانه و ادیبانه که بعد ها به اصطلاحات علمی تبدیل شد راه را دشوار نمود.
برتری فقه شیعه به آزادی و تضارب افکار است
وی با بیان اینکه اگر مباحث ما به صورت آرام، منطقی و غیر متعصبانه مطرح شود نتایج خوبی را در پی خواهد داشت، تاکید کرد: برتری علم فقه شیعه به همین آزادی و تضارب افکار است که افرادی مانند حضرت امام (ره) در محضر اعاظمی رشد کردند که تضارب آراء زیادی در بین شان وجود داشت.
آیت الله مصباح یزدی ابراز داشت: فلسفه هم باید مانند فقه شیعه باشد، آزاد باشد، کسانی که اختلاف نظر و انتقاد دارند بیایند بنشینند و دوستانه بحث کنند، باید تخریب و تکفیر را در زمینه علم کنار بگذاریم.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: مباحث عقلی در بعد از انقلاب اسلامی با رشد و پیشرفت قابل توجهی همراه بوده و در حال گسترش است، ما نباید از اختلافات نظری در این عرصه بترسیم و فقط باید آن ها را درست سامان دهیم.
وی باانتقاد از این که آرمان گرایی علم فلسفه در رفتار اهل فلسفه کمتر دیده می شود، تاکید کرد: باید این فرهنگ حاکم در مباحث عقلی که "این هست و جز این نیست" کنار برود، چرا که موجب خود بزرگ بینی و تعصب می شود.
آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: ما برای دوری از آفت های تعصب باید از ابتدا این مسئله را آموزش دهیم که گرچه فیلسوف در انتها می خواهد به این جا برسد که "این هست و جز این نیست" اما این ممکن است که انسان در برهان دچار مغالطه شود و خیال کند که برهانی که ارائه کرده عقلی است.
وی ادامه داد: هدف عملی فلسفه این است که انسان ورزیده و کمتر به مغالطه ها دچار شود و هدف آرمانی آن این است که فکر انسان کاملا تصحیح شود.
آیت الله مصباح یزدی بیان داشت: لزوما این که کسی درس ریاضی خوانده باشد معنایش این نیست که همه مسائل را درست حساب کند، هر کسی هم فلسفه خوانده باشد این معنی را نمی دهد که بتواند در همه مسائل عقلی موفق باشد و مهمترین دلیل فراگیری فلسفه این است که کمتر اشتباه کنیم و مغالطه را بشناسیم و آن را از برهان تمیز دهیم.
قوام دین به فلسفه بستگی دارد
عضو مجلس خبرگان رهبری بااشاره به این که روایت هایی که در تکفیر فلاسفه و فلسفه به آن استناد می شود سند معتبر ندارند، مجهول اند و موثق نیستند تاکید کرد: این تکفیر ها شرعی نیست، فلسفه یکی از نیازهای ضروری دین ماست ، قوام دین به فسلفه بستگی دارد و اثبات مباحث آن جز از راه فلسفه ممکن نیست.
تفسیر معارف اهل بیت(ع) بدون مباحث عقلی امکان ندارد
وی افزود: تبیین بسیاری از مباحثی که در دین ما مطرح شده است بدون فلسفه امکان پذیر نیست و معارف اهل بیت(ع) جز با مباحث عقلی قابل تفسیر نیست.
آیت الله مصبح یزدی عنوان کرد: نتایج براهین و استددلالات عقلی را باید با کتاب و سنت تطبیق داد و صحت آن را از این طریق به دست آورد.
اهل علم دنبال تیتر شدن و عناوین دنیایی نباشند
وی در پایان با بیان اینکه با خداوند متعال نمی شود بازی کرد، خاطرنشان کرد: باید حسابمان را با خداوند صاف کنیم، به وظایف مان عمل کنیم، علم فروشی نکنیم، دنبال تیتر شدن، دنبال عنوان دکتر و پروفسور نباشیم، و سعی کنیم هیچ گاه نسبت به قرآن و اهل بیت(ع) کوتاهی نکنیم.
پایان پیام/
نظر شما