به گزارش خبرگزاری شبستان، در آستانه سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فجر، توجه به میزان مشارکت مردم در جشنواره‌های فیلم و تئاتر می‌تواند به برگزاری بهتر این رخداد فرهنگی و توزیع مناسب مشارکت مردمی در کمک کند. مردمی که برای کسب سهم هرچه بیشتر، سرما و صف نمی‌شناسند. مردمی که بلیت‌های نه چندان ارزان جشنواره فجر را پیش‌خرید می‌کنند و یا حاضرند سرمای زمستان را به جان بخرند و صف‌های طولانی را تاب بیاورند، هرچند عامل رونق جشنواره فجرند، اما کمتر دیده می‌شوند. قید «کمتر» درباره تئاتر فجر بیش از فیلم فجر وزن کمتری هم پیدا می‌کند.
اینکه «سهم مشارکت مردم در جشنواره‌های فجر چقدر است؟» سوالی است که گزارش صفحه آخر روزنامه جوان امروز سعی داشته به آن پاسخ دهد. در ابتدای این گزارش با گلایه از «صفوف طویل تهیه بلیت در فصل سرما، سالن‌های محدود برای تماشای تئاتر و فیلم‌های فجر، بلیت‌هایی که تنها به دست خواص می‌رسند و نیز حسرت تماشاگران شهرستانی برای تماشای همزمان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رخدادهای فرهنگی و بین‌المللی کشور» تاکید شده است که «سینما، تئاتر و موسیقی هنرهایی هستند که بدون مردم معنایی ندارند». در این گزارش الناز خمامی‌زاده با این دو سوال که «آیا سهم مردم از این رویداد تمام و کمال پرداخت شده است؟» و »این جشنواره‌های مردمی واقعا برای چه کسانی برگزار می‌شوند؟» به سراغ منتقدان و کارشناسان دو بخش فیلم و تئاتر رفته است.
فیلم فجر: مردمی‌ترین حادثه فرهنگی
بر اساس این گزارش امیر قادری، کارشناس و منتقد سینما می‌گوید: کشورمان در معرض بحران رویدادهای مردمی است؛ رویدادهایی که دولت پرچم آنها را بالا ببرد و مردم آن را نگه دارند، هدف اصلی این رویدادها مردم باشند و در مسیر برگزاری و به ثمر رسیدنشان سهم داشته باشند.
از نظر قادری اگرچه چنین رویدادهایی با چنین کیفیتی هنوز در کشور محقق نشده است اما با این حال جشنواره فیلم فجر مردمی‌ترین و واقعی‌ترین حادثه فرهنگی کشور در طول سال است. این کارشناس سینما سهم مردم در رویداد سینمایی جشنواره فیلم فجر را به خاطر اشتیاق بالای مردم به مشارکت در آن بیش از هر رویداد دیگری می‌داند و می‌گوید: «مردم در جشنواره فیلم فجر بیش از هر حادثه فرهنگی و حتی غیر فرهنگی دیگری سهم دارند و این در حالی است که فیلم‌های حاضر در این جشنواره اغلب از کانال‌های رسمی و با بودجه‌های نفتی و در محافل مدعی ارزشی یا روشنفکری تولید می‌شوند.
قادری ضمن آنکه اعتقاد دارد سهم مشارکت مردم در جشنواره فیلم فجر می‌تواند بهتر از سهم کنونی آنها باشد، ادامه می‌دهد: «جشنواره فیلم فجر به تغییرات ساختاری احتیاج دارد. سینما نیاز به صنف سینماگر و نیز سینمایی دارد که سرنوشتش با بلیت و سلیقه مردم تعیین شود. در واقع اصل بر این است که ما نهاد‌های سینمایی غیر رسمی وابسته به گیشه و پول و بلیت مردم داشته باشیم. این شکل غایی قضیه است».
تئاتر فجر: مردم سهمی ندارند
به زعم نویسنده اما جشنواره فجر در بخش تئاتر شکل و شمایل انحصارگرایانه‌تر و غیر مردمی‌تری دارد، چرا که معتقد است «این در حالی است که شعار «تئاتر برای همه»، از این هنر تمام و کمال مردمی تصویری عامه گرایانه را به نمایش گذاشته است. در سال جاری نیز جشنواره تئاتر فجر خاموش حرکت کرده؛ چهره‌های ناشناخته و کمتر شناخته‌شده‌ای در جشنواره تئاتر فجر امسال حضور دارند و هنوز مشخص نیست که آیا سلایق توده‌های مختلف مردم در تئاترهای جشنواره سال جاری در نظر گرفته شده است یا خیر».
امیر عظیمی، کارشناس و منتقد تئاتر این سوال نویسنده را چنین پاسخ داده است: «مردم اساسا سهم زیادی در جشنواره تئاتر فجر ندارند چراکه ظرفیت سالن‌ها بسیار محدود است و حضور اصحاب رسانه و کسانی که در زمینه تئاتر مشغول فعالیت هستند ظرفیت سالن‌ها را پر و فرصت تماشای اجراها را در جشنواره از مردم عادی سلب می‌کند.
عظیمی به عنوان یکی از صاحبنظران عرصه تئاتر که ظرف 12 سال گذشته از نزدیک با رویداد تئاتر فجر همگام بوده است، ادامه می‌دهد: «واقعیت این است که در جشنواره تئاتر فجر هیچگاه به طور روشن و نظام‌مند سهمی برای مردم در نظر گرفته نشده است، علت آن هم ظرفیت محدود سالن‌هاست.»
اودر حالی به ظرفیت کم سالن‌های تئاتر اشاره می‌کند که در جشنواره‌های تئاتر فجر عموم متمایل به تماشای اجراهای خارجی در بخش بین‌الملل هستند و جالب توجه است که گروه‌های خارجی برای هر اجرا معمولاً حدود 5 الی 6 هزار یورو دریافت می‌کنند. از این حیث عوامل جشنواره ناچار به محدود کردن تعداد اجراها هستند و این هر چه بیشتر از سهم مردم می‌کاهد.
به گفته این کارشناس تئاتر، سالن چهار سوق که ظرفیتی 400 نفره دارد در ایام جشنواره به اشغال اصحاب رسانه و کارشناسان تئاتر، هنرمندان، دوستان، آشنایان و عوامل جشنواره در می‌آید و جایی برای حضور مردم باقی نمی‌ماند.
عظیمی سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر دولت بر این جشنواره و نیز ارایه یارانه بیشتر جهت افزایش تعداد اجرای گروه‌های خارجی و برجسته داخلی و حتی ارائه برخی اجراها به حضور صرف مردم عادی را از جمله راه‌های افزایش مشارکت مردمی در جشنواره فجر می‌داند ضمن آنکه تجربه ثابت کرده است که ابتکار برخی از مدیران دوره‌های گذشته جشنواره فجر بر گوشه‌ای از مشکلات مردمی این جشنواره فائق آمده است.
البته گاه در دوره‌هایی، تمهیداتی برای افزایش سهم مردم از تئاتر فجر در نظر گرفته شده است، چرا که به گواه این متن «چند سال پیش در خلال جشنواره تئاتر فجر و در دوران دبیری محمد حیدری، اجرای کارهای تئاتر شهر از طریق تلویزیون شهری نصب شده در بوستان دانشجو مقابل تئاتر شهر تهران به صورت مستقیم پخش و این ابتکار با استقبال مردمی بسیاری رو به رو می‌شد».
به هر روی نویسنده در پایان نتیجه گرفته است که «هر چند امروز جشنواره‌های فجر به عنوان رویدادهای ملی و فراملی که می‌توانند به وفاق، امنیت و رشد ملی هر چه بیشتر بینجامند برای بسیاری از مردم و عابران چیزی جز بنای مزین شده تئاتر شهر به پلاکلاردهای قرمز رنگ و نیز برای مخاطبان عادی سینما چیزی جز صف‌های طویل در سوز سرمای زمستان نیست»!
پایان پیام/
نظر شما