خبرگزاری شبستان: یکى از مهمترین ویژگیهاى دوران سلطنت رضا خان پیاده کردن سیاست تجددطلبى و اسلام زدایى بود. تجدد طلبى به معنى پذیرفتن شیوه زندگى اروپایى، کم و بیش از دوران مشروطیت آغاز شده بود ولى در دوران رضا خان از سرعت بیشترى برخوردار شد. رضا شاه ملعون که تحت تاثیر عمیق اقدامات آتاترک در ترکیه بود در راستاى اجرای این سیاست ها دست به اقداماتی جهت مبارزه با ارزش های دینی زد که در دوران استبداد ایران به نوبه خود بی سابقه بود.
رفع حجاب از زنان
در17 دیماه سال 1313 (ه. ش) دستور رفع حجاب از زنان توسط رضا شاه صادر شد. براى اینکه مسأله در جامعه به صورت رسمى مطرح شود سال بعد وی به اتّفاق ملکه و دو دخترش در حالتى که رفع حجاب کرده بودند در یکى از دبیرستانهاى تهران حضور پیدا کردند. از این به بعد بطور جدّى حجاب ممنوع شد. طبق برنامه اعلام شده قرار بود کسبه از فروش کالا به زنانى که حجاب داشته، اجتناب ورزند؛ و رانندگان وسایط نقلیه حق سوار کردن زنان محجبه را نداشتند؛ همچنین این زنان حق عبور و مرور در معابر عمومى را نداشته و در صورت خروج با حجاب از منزل، مأمورین با شدّت هر چه تمامتر با آنها برخورد مىکردند. بعضى از زنان که حاضر نبودند پوشش اسلامى خود را کنار بگذارند تا شهریور 1320 از خانههاى خود بیرون نیامدند.
این اقدام رژیم، انعکاس وسیعى در جامعه مذهبى ایران بر جاى گذاشت تا اینکه آیت الله حاج حسین قمى به نمایندگى از طرف علما و در اعتراض به این اقدام شاه نزد وى رفت. ولى قبل از ورود به تهران، دستگیر و ممنوعالملاقات گردید. دستگیرى وى باعث شعلهورتر شدن آتش خشم مردم مجتمع در مسجد گوهرشاد شد.
گردهمایی مردم در مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد، محل اجتماع و سخنرانی بر ضد لباس بیگانه و اسلام زدایی شده بود. با بازداشت برخی از عالمان مبارز، اجتماعات وسیع تر گردیده و لحن سخنرانان آتشین تر و شعار مردم تندتر شده بود. از مرکز به شهربانی مشهد دستور داده شد که واعظان معروف شهر را دستگیر کنند. اما گردهمایی فزاینده مردم در مسجد گوهرشاد برای شنیدن سخنان واعظان و روحانیان، بیش تر شد. علما و مجتهدان در منزل یکی از مراجع اجتماع کرده و تصمیم گرفتند که تلگرافی به شاه مخابره و او را از اقدامات ضد دینی اش منصرف سازند. این تلگراف به امضای هشت تن از علمای متعهد ارسال گردید. سپس خطبای معروف و مشهور چون شیخ مهدی واعظ خراسانی، شیخ عباس علی محقق و شیخ بهلول در مسجد گوهرشاد به منبر رفتند و مردم را بیش از پیش آگاه ساختند.
حمله به مسجد گوهرشاد
قزّاقان رضاخان برای متفرق ساختن مردم وارد عمل شدند و بی محابا به روی مردم تیراندازی کردند و در این ماجرا، حدود یک صد نفر کشته و زخمی شدند. اما مردم متفرق نگشتند و مقاومت کردند. پس از این هجوم، مردم از اطراف با ابزاری از قبیل داس، بیل و چوب و... به طرف مسجد سرازیر شدند. مسجد گوهرشاد لبریز از جمعیت گردید. روحانیان به ترتیب بر بالای منبر حضرت صاحب الزمان(عج) قرار گرفتند و به سخنرانی پرداختند. در مسجد؛ شعارهای ضد سلطنت و ضد حجاب زدایی داده می شد و مسجد یک پارچه سرود مقاومت سر داده بود. وحشت مقامات دولتی را فرا گرفت. سرانجام رضاشاه دستور داد که همه را دستگیر و مجازات نمایند. سران شهربانی و آگاهی، نیروهای خویش را هماهنگ کرده، قرار گذاشتند پس از نیمه شب، تهاجم خود را آغاز نمایند. قزّاقان نیز از قبل در نقاط حسّاس شهر و اطراف مسجد گوهرشاد مستقر شدند و مسلسل های سنگین را بر بام های مشرف به مسجد کار گذاشتند.
قبل از اینکه از تهران براى کشتار مردم حاضر در این مسجد دستورى برسد، مأمورین با مردم درگیر شده حدود صد نفر از آنها را به شهادت رساندند. پس از دو روز، دستور مرکز براى سرکوبى مردم به مشهد رسید.
کشتار اوّلیه رژیم باعث تجمّع بیشتر مردم در مسجد شده بود. پس از این دستور، مأمورین با سلاحهاى سنگین و نیمهسنگین به مانند توپ و مسلسل شبانه به مردم مجتمع در مسجد حمله کردند که در نهایت بیش از دو هزار نفر به شهادت رسیدند.
پایان پیام/
نظر شما