پیشرفت‌های بشری، نعمت یا بلا؟!

خبرگزاری شبستان: در هیاهوی زندگی لحظه ای توقف و گوش دادن به نوای الهی آیات قرآن لذتی تکرار نشدنی است. از میان شش آیة پایانی سورة آل عِمران از صفحة 76 ، قرآن، پس از ذکر نتیجة اعمال صاحبان عقل و خرد، در دوآیة 196 و 197، باطن رفاه ‌ظاهری افراد بی‌ایمان را بر ما می‌نمایانَد.
این‌دوآیه می‌فرمایند: «لایَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ الَّذینَ‌کَفَروا فِی البِلاد»؛ «تصرّفات پیروزمندانة کافِران در نقاط مختلف جهان، تو را نفریبد»؛ «مَتاعٌ قَلیل، ثُمَّ مَأواهُم جَهَنَّم، وَ بِئسَ المِهاد»؛ این‌برخورداری از دنیا، «بهرة ناچیزی است. اینان، پس از این جهان، جایگاهشان دوزخ است وآن، چه‌آرامگاه پررنج و دردی است!»
همان‌طورکه ملاحظه می‌کنیم، خداوند، موفّقیّت‌های به‌ظاهر باارزش‌کفّار را پَست و بی‌ارزش توصیف‌کرده وآنها را قابل اعتنای خردمندان نمی‌داند. امّا ازآن‌طرف، می‌بینیم بسیاری از همین‌موفّقیّت‌های پست و بی‌ارزش را درآیات فراوان دیگرِ قرآن‌کریمش، مخلوق خود و دارای حُسن در خلقت معرّفی می‌فرماید.
حال، سؤالی‌که در این‌جا مطرح می‌شود، این‌که خداوند حکیم از یک‌سو، همه‌چیز عالَم را مخلوق حَسَن نشان داده و همه‌چیز را نعمت می‌داند. امّا از دیگرسو، بسیاری از همین‌نعمت‌ها را پست و بی‌ارزش و غیر قابل اعتنا و بلکه بلا و نقمت و موجب عذاب الیم در عالم‌آخرت معرّفی می‌نماید!! این‌دو بیان، چگونه قابل جمع است؟
در جواب، عرض می‌شود: ازکنار هم‌گذاشتن‌آیات متعدّد قرآن، این‌حقیقت به‌دست می‌آیدکه قرآن‌کریم، برای آفرینش انسان، هدف و مقصدی خاص در نظرگرفته و همه‌چیز عالم را از نظرکمک‌رساندن یا مانع‌بودن، نسبت به‌آن هدف می‌سنجد؛ آن‌چه را که مؤثّر در رسیدن به‌آن‌هدف است، نعمت می‌داند وآن‌چه را که مانع رسیدن به‌آن‌هدف است، بلا و نقمت می‌شناسد.
حال، باید دیدآن‌هدف ازآفرینش انسان، از نظر قرآن چیست؟ آری؛ قرآن‌کریم، با بیانی بسیار روشن و محکم می‌فرماید: وَ ماخَلَقتُ الجِنَّ وَ الإنس، إلاّ لِیَعبُدون؛ مقصود اصلی من ازآفریدن جنّ و انس، عبادت من است!
یعنی، عبادت، تنهاهدف خداوند از خلقت بیان شده‌است. امّا باید دانست‌که عبادت خدا هم منحصر در نماز و روزه و امثال‌آنها نیست. بلکه حقیقت عبادت، این‌است‌که انسان، خالق خود را به‌عنوان مدبّری عالِم و قادر و قانونگذار برای زندگی انسان در دنیا بشناسدکه برای افراد مطیع و متخلّف از قانونش‌کیفر و پاداش مقرّر داشته و باورش بشودکه پس از مرگ، به‌سوی او باز خواهدگشت وآن‌جا، بهشتی یا جهنّمی خواهد شد. از این‌رو، می‌فهمدکه در این‌دنیا به‌حکم عقلش موظّف است دستورات‌آن‌خالق عالمِ قادر را بشناسد و طبق‌آن عمل‌کند تا مورد رضای او قرارگرفته و روح و روان خود را ترقّی داده و به‌قرب او برساند. این، حقیقت عبادت است‌که در یک جملة کوتاه می‌گوییم: عبادت، یعنی مَعرِفَهُ‌الله و التَّقَرُّب‌إلَی‌الله، شناختن خدا و سپس، تلاش برای نزدیک‌گشتن به خدا. و سرانجام، مسکن‌گرفتن در جوار رحمت او و مُخَلَّدشدن در غُرَفات جَنَّهُ‌المَأوی‌که‌گوارا باد این‌نعمت جاودان، بر آن‌گروه از روشن‌دلان!
ای خدا، چه می‌شدکه این‌حقیقت، باورمان می‌شدکه هدف ازآمدن ما به این‌دنیا، خور و خواب و خشم و شهوت نیست. در این‌دنیا، ما، به‌سان دانشجویی هستیم‌که برای تحصیل علم، به یک مرکز علمی و دور از وطن رفته تا عالماً برگردد و مورد عزّت و احترام میان مردم قرارگیرد؛ نه این‌که‌آن‌جا بخورد و بخوابد و با یاوه‌گویانِ هرزه‌دل بگوید و بخندد و عاقبت، با کوله‌باری از جهالت و ذلّت، به وطن بازگردد و مورد طعن و توبیخ از دور و نزدیک قرارگیرد.
این‌دنیا، مدرسه است و ما، دانشجویانِ در این‌مدرسه. دنیا، مزرعه است و ما،کشاورزانِ در این‌مزرعه‌که عَلَی‌الدّوام، با افکار و اخلاق و اعمالمان، در حال بذرافشانی هستیم تا پس از مرگ، محصول‌کشته‌های خود را برداریم.
حال، اگر این‌وسایل و اسبابی‌که در دسترس خود داریم؛ از اعضا و جوارح بدن، قوای ظاهری و باطنی،آب و هوا و نور، علم و قدرت، همسران و فرزندان؛ اگر اینها همه، در راه نیل به هدف خلقت‌که تقرّب‌إلی‌الله است، واقع شد و ما هم آنها را در همین‌مسیر، به‌کار انداختیم و نتیجتاً قرب به خدا و اکتساب رضای او، نصیبمان شد، تمام اینها، از نظر قرآن، نعمت حساب می‌شود و موجب تأمین‌آسایش وآرامش جاودان در عالم‌آخرت.
امّا همین‌که این‌وسایل و اسباب، از داخلی و خارجی، از مسیر نیل به هدف منحرف شد و به راهی افتادکه نتیجة آن، دوری از خدا و محرومیّت از لطف و عنایت خدا گردید،کما این‌که طبق همین‌دوآیة 196 و 197، برای‌کفّار حاصل می‌گردد، در این‌صورت است‌که قرآن‌کریم، تمام این‌وسایل و اسباب، از چشم وگوش و دست و پا و زبان وآب و هوا و حتّی پیشرفت‌های مُحَیّرُالعُقول بشری را به‌عنوان بلا و نقمت معرّفی‌کرده و موجب هلاک ابدی به حساب می‌آورَد.
پایان پیام/