به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام انصاریان در شرح فرازی از مناجات امام سجاد(ع) ویژگی‌های قلب سالم را تشریح کرد و گفت:امام سجاد علیه السلام در بخشی از مناجات خود آنجا که می فرماید:«وَاجْعَلْ سَلامَةَ قُلوبِنا فى ذِکْرِ عَظَمَتِکَ»، سلامتى دل را در یادآورى بزرگى خدا و از عنایات رحمانى مىداند که این یادآوری را جایگزین آرزوهاى خیالى و وساوس شیطانى و غفلتها قرار دهد.
وی افزود: یکى از سرمایههاى نجات بخش در قیامت، قلب سلیم است، در حالى که مال و فرزند سودى براى انسان ندارد؛ این قلب پاک است که ثمره آن عمل پاک مىشود و در صحنه قیامت، نورانیت تولید مىکند. خداوند مىفرماید: یَوْمَ لَایَنفَعُ مَالٌ وَ لَابَنُونَ* إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ» «1» روزى که هیچ مال و اولادى سود نمىدهد، مگر کسى که دلى سالم [از رذایل وخبایث] به پیشگاه خدا بیاورد.
حجت الاسلام انصاریان تصریح کرد: سلیم از ماده سلامت است؛ یعنى قلبى که از هر گونه بیمارى و آفات اخلاقى و اعتقادى به دور باشد یا قلبى که از عشق دنیا سالم بوده و غیر از خدا در آن نباشد. امام صادق علیه السلام درباره این آیه فرمود: دل سالم، دلى است که پروردگارش را دیدار کند در حالى که جز او درخود نداشته باشد، هر دلى که در آن شرک یا شک باشد ساقط است. «2» و فرمود: قلب سالم، قلبى است که از دنیا دوستى سالم باشد. کسى که صداقت نیت داشته باشد، قلب سلیم دارد؛ زیرا پاک و سالم بودن دل از هواجس نفسانى، نیّت را در همه کارها براى خدا خالص مىگرداند. «3»
این استاد حوزه در ادامه با با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام گفت: حضرت صادق علیه السلام در روایتی می فرماید « إِعْرابُ الْقُلُوبِ عَلى أَرْبَعَةِ أَنْواعٍ: رَفْعٍ وَ فَتْحٍ وَ خَفْضٍ وَ وَقْفٍ، فَرَفْعُ الْقَلْبِ فى ذِکْرِ اللَّهِ وَ فَتْحُ الْقَلْبِ فى الرِّضا عَنِ اللَّهِ، وَ خَفْضُ الْقَلْبِ فی الْاشْتِغالِ بِغَیْرِ اللَّهِ، وَ وَقْفُ الْقَلْبِ فِى الغَفْلَةِ عَنِ اللَّهِ. «4» حرکات دلها چهار نوع است: رفع و فتح و جرّ و وقف. رفع دل یاد خداست، فتح دل خشنودى از خداست، جرّ دل پرداختن به غیر خداست و وقف دل غفلت از خداست.
حجت الاسلام انصاریان خاطرنشان کرد: در حدیث قدسى آمده است: هر گاه به دل بندهام سر بزنم و ببینم که یاد من بر آن چیره گشته است، اداره و تربیت او را خود به عهده گیرم و همنشین و همسخن و همدم او شوم. «5» این حدیث ترجمان دیگرى از آیه اطمینان قلب است که خداوند مىفرماید: الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» «6» بازگشتگان به سوى خدا کسانى هستند که ایمان آوردند و دلهایشان به یاد خدا آرام مىگیرد، آگاه باشید! دلها فقط به یاد خدا آرام مىگیرد. منظور آن است که با تمام قلب متوجه عظمت، آگاهی، حاضر و ناظر بودن خدا باشد و این توجه ، مبدأ حرکت و فعالیت فرد به سوى جهاد، تلاش و نیکىها شده و میان او و گناه سدّ محکمى ایجاد کند.
وی افزود: حضرت على علیه السلام مىفرماید: الذِّکْرُ ذِکْرانِ: ذِکْرُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عِنْدَ الْمُصِیبَةِ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِکَ ذِکْرُ اللَّهِ عِنْدَ ما حَرَّمَ عَلَیْکَ فَیَکُونُ حاجِزاً. «7» ذکر دو گونه است: یاد خدا بودن به هنگام گرفتارىها و از آن برتر آن است که خدا را در برابر محرمات یاد کند و میان او و حرام سدى ایجاد کند. به همین دلیل است که در برخى روایات ذکر خداوند به عنوان یک سپر دفاعى در برابر حوادث براى سلامتى دل برشمرده شده است. روزى پیامبر صلى الله علیه و آله به یارانش فرمود: سپرهایى براى خود فراهم کنید؛ گفتند: اى رسول خدا صلى الله علیه و آله آیا در برابر دشمنان اطراف خود سپر بسازیم؟ فرمود: نه، از آتش دوزخ، بگویید:
سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُلِلَّهِ وَ لاالهَ الَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَرُ. «8» ام سجاد علیه السلام نیز در همین راستا در دعاى خویش صفاى دل ویژه ای را از درگاه حق طلب مىکند: خدایا! بر محمد و آل محمد درود فرست؛ و ما را از کسانى قرار ده که پردههاى عصمت اولیا را بر روى آنها کشیدى و دلهایشان را به پاکى و صفا، ویژه گردانیدى و در سر منزل برگزیدگان، آن دلها را به زیور فهم و شرم آراستى. «9»
پی نوشت ها:
(1)- سوره شعراء: 88- 89.
(2)- بحار الأنوار: 67/ 239، باب 54، ذیل حدیث 7؛ الکافى: 2/ 16، حدیث 5.
(3)- بحار الأنوار: 67/ 239، باب 54، حدیث 7.
(4)- بحار الأنوار: 67/ 55، باب 44، حدیث 25؛ مستدرک الوسائل: 12/ 169، باب 101، حدیث 13799.
(5)- بحار الأنوار: 90/ 162، باب 1، ذیل حدیث 42؛ عدة الدّاعى: 249.
(6)-سوره رعد (13): 28.
(7)- الکافى: 2/ 90، حدیث 11؛ وسائل الشیعة: 15/ 237، باب 19، حدیث 20369.
(8)- بحار الأنوار:، 90/ 171، باب 2، حدیث 13؛ وسائل الشیعة: 7/ 186، باب 31، حدیث 9073.
پایان پیام/
نظر شما