خبرگزاری شبستان: مسجد و مرکز اسلامى هامبورگ یکى از نخستین اماکن عبادت مسلمانان است که پس از جنگ دوم جهانى در کشور آلمان گشوده شد. مرحوم آیت الله دکتر بهشتى دو تن از شخصیت هاى بزرگ روحانى هستند که طى این مدت امامت مسجد هامبورگ را بر عهده داشته اند.
در سال 1332میلادى (1953 شمسى) گروهى از ایرانیان مقیم هامبورگ در یک گردهمایى پیرامون لزوم تشکیل مرکزى اسلامى و بناى مسجدى براى ایرانیان و سایر مسلمانان مقیم این شهر به توافق رسیدند. آنها سپس طى نامه اى به آیت الله بروجردى پیشنهاد تاسیس مسجدى برای انجام عبادت و برگزارى جلسات دینى براى مسلمانان را به وی مطرح کردند. مرحوم آیت الله بروجردى، مرجع تقلید شیعیان در نامه اى ضمن موافقت با اجراى این طرح مبلغ 10 هزار تومان (معادل حدود 6 هزار مارک در آن ایام) نیز به عنوان نخستین رقم مالى براى انجام این کار حواله کردند.
اجلاس دیگرى که در همان سال برگزار شد. هیئت 9 نفره ساختمانى مسجد را انتخاب کرد. همزمان با این اقدام گروهى از بازرگانان تهران نیز مسئولیت جمع آورى کمک هاى مالى براى احداث مسجد هامبورگ را بر عهده گرفتند. در سال 1955 میلادى (1324 شمسى) حجت الاسلام محمد محققى به عنوان نماینده آیت الله بروجردى و نخستین امام مسجد هامبورگ انتخاب شد. پس از ورود وی به هامبورگ نسبت به خرید زمین مسجد که وجه آن از سوى یکى از تجار خیر ایرانى اهدا شده بود، اقدام شد.
سپس طرح معمارى مسجد هامبورگ به مسابقه گذاشته شد. یک شرکت آلمانى که به اتفاق یک معمار هنرمند ایرانى در این مسابقه برنده شده بود، ماموریت یافت طرح احداث مرکز اسلامى هامبورگ را در خیابان Aussicht Schoene در کنار دریاچه زیباى آلستر در هامبورگ به مورد اجرا در آورد.
نخستین کلنگ ساختمان مسجد بهمن 1336 (فوریه 1960) زده شد. ولى با فوت آیت الله بروجردى و بازگشت آقاى محققى به ایران، کار ساختمانى مسجد به وقفه افتاد. علاوه بر این پاره اى مشکلات مالى نیز مانع از پیشرفت این طرح شد و مسجد نیمه تمام مانده بود تا این که در سال 1965 میلادى (1343 هجرى) آیت الله دکتر بهشتى با تایید مراجع وقت به عنوان امام مسجد برگزیده و وارد هامبورگ شد.
انتخابات براى تعیین هیئت امناى جدید
ازجمله نخستین اقدامات وی برگزارى انتخابات براى تعیین هیئت امناى جدید بود. این هیئت پس از ارزیابى وضعیت براى خارج کردن مسجد از حالت متروکه یک برنامه اجرایى پنج مرحله اى تدوین کرد که عبارت بود از تکمیل وضوخانه، دفاتر ادارى و کتابخانه؛ تکمیل نماى خارجى مسجد؛ تکمیل محوطه سازى بیرون مسجد؛ تکمیل مابقى ساختمان مسجد از جمله گنبد آن و ایجاد ساختمان مسکونى براى سرایدار مسجد.
تا سال 1967 که هفت سال از زمان نخستین کلنگ مسجد گذشته بود، بخش ادارى داخل مسجد و کاشیکارى دیوارهاى خارجى مسجد نیز به پایان رسید. در 19 بهمن 1344 (8 فوریه 1966) مرکز اسلامى هامبورگ رسما به ثبت رسید و فعالیت فرهنگى خود را آغاز کرد.
در سال 1968 حجت الاسلام محمد شبسترى به دعوت آیت الله بهشتى برای همکارى رهسپار هامبورگ شد و در سال 1970 با بازگشت آقاى بهشتى به ایران مسئولیت امامت مسجد و مدیریت مرکز اسلامى هامبورگ را بر عهده گرفت. در این ایام کارشکنى هاى سفارت وقت ایران و مسدود کردن حساب بانکى مرکز اسلامى هامبورگ، فشار مضاعفى را بر فعالیت هاى رو به گسترش مسجد ایجاد کرد.
امام مسجد با تلاش بیشتر و با همیارى جمعى از مسلمانان علاقه مند توانست مشکلات مالى خود را تا حد زیادى برطرف کند. در فاصله سال هاى 1969 تا 1979 کار ساختمانى مربوط به سالن سخنرانى رو کار مسجد و بخشى از زیر زمین نیز به اتمام رسید.
با ورود حجت الاسلام محمد باقر انصارى به هامبورگ در سال 1370 شمشى (1992 میلادى) و عهده دار شدن امامت مسجد و مدیریت مرکز اسلامى از جانب وی علاوه بر انجام برخى از تعمیرات ضرورى و نصب کاشی هاى داخل گنبد، بناى محراب زیباى آن نیز در سال (1371) 1993 به اتمام رسید. امامت مسجد و مسئولیت ریاست مرکز اسلامى هامبورگ اکنون بر عهده حجت الاسلام سید رضا حسینى نسب است.
با نام شهید بهشتی(ره) و مختصری از شخصیت او که همه ساله در روز هفتم تیرماه روز شهادت او و یارانش مورد تجلیل واقع می‌شود،کمتر کسی است که آشنا نباشد. اما ابعاد فعالیت های علمی و فرهنگی وی و مجاهدت های بی‌حـد او در پیشبرد فرهنگ انقلابی و اسلامی برای بسیاری از ما همچنان ناشناخته است. یکی از کارسازترین و ارزنده‌ترین فعالیت های شهید دکتر بهشتی (ره) اقدامات فرهنگی و دینی او درمدت اقامت در آلمان است.
آیت‌الله شهید دکتر بهشتی (ره) که به عنوان امام جماعت مسجد هامبورگ از طرف مراجع بزرگ ایران به آلمان اعزام شده بود نام آن را از مسجد جامع ایرانیان به مرکز اسلامی هامبورگ تغییر داد و با انجام برنامه‌های علمی و دینی منظم و حساب‌شده، یکی از بزرگترین پایگاه های تبلیغی اسلام در اروپا را بنیان‌گذاری کرد.
همچنین با ایجاد تشکیلات مستقل و منسجم برای دانشجویان ایرانی خارج کشور، پایه‌گذار جنبش های دانشجوئی خارج از کشور شد که اعضا و تربیت‌یافتگان آن در به ثمررسیدن انقلاب اسلامی و سپس شرکت در اداره نظام نوپای اسلامی ایران سهمی بسزا یافتند. استاد با انجام سخنرانی های علمی در مجامع فرهنگی و دانشگاهی و ارتباط با محافل تحقیقاتی اروپا، تحولی در شرق‌شناسی اروپا پدید آورد و نگاه آنان را به اسلام و منابع علمی آن شفاف‌تر نمود. جمع‌آوری و نشر مقالات و سخنرانیهای دینی و علمی استاد درمدت اقامت در آلمان موجب دستیابی به گنجینه‌ای بزرگ از منابع علمی و دینی خواهد شد که هر چند برخی از آنها به صورت جزوات مستقل چاپ شده است اما گردآوری و نشر آنها در یک هیئت شکیل و جامع کار دیگری است.
از مهمترین اقدامات دکتر بهشتی در آلمان اتمام کار ساختمان مسجد جامع هامبورگ بود که سر و صدای مردم و شهرداری هامبورگ را درآورد. این مسجد در یک نقطه حساس و زیبای مرکزی شهر در جایی‌که توریست ها و مسافران برای ورود به هامبورگ باید از آن عبور می‌کردند واقع شده بود و دکتر بهشتی معتقد بود که عدم اتمام کار بنای مسجد هامبورگ باعث سرشکستگی اسلام و مسلمین است، لذا با سرعت به تعمیر و تکمیل آن اقدام کرد. وی همچنین نام این مسجد را از «مسجد جامع ایرانیان» به «مرکز اسلامی هامبورگ» تغییر داد. بدین ترتیب مسجد جامع یک مرکزیت اسلامی برای تمام مسلمانان معرفی شد تا در آنجا فعالیت های مذهبی خود را متمرکز کنند چراکه دکتر بهشتی بسیار فراتر از مرز بندی های جغرافیایی، نژادی و زبانی می‌اندیشید.
مرکز اسلامی هامبورگ که به همت آیت الله بهشتی در سال 1344 تاسیس شد به تدریج به صورت کانونی برای فعالیت های اسلامی دانشجویان ایرانی معتقد و مسلمانی که پناهگاهی در خارج از کشور نداشتند و همچنین خارجیانی که تمایل داشتند با اندیشه‌‌های اسلامی آشنایی پیدا کنند درآمد. از جمله فعالیت های عمده فرهنگی و علمی شهید بهشتی در این دوره ارتباط و تماس وی با محافل علمی و تحقیقاتی در اروپا بود که در زمینه اسلام، اندیشه و تاریخ آن تحقیق می‌کردند؛ تماس مکرر دانشگاه های خارج از کشور و دعوت های متعدد اساتید رشته‌های شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی و ایراد سخنرانی ها و ارائه مقالات فراوان در زمینه اسلام و از سوی دیگر آشنایی عمیق شهید بهشتی با فرهنگ غربی از دستاوردهای مهم این مسافرت بود.
پایان پیام/
نظر شما