فارابی برخلاف آراء یونانیان موضوع فلسفه را وجود مطلق دانست

به گزارش خبرنگار شبستان، نشست علمی "تأثیر آراء معرفتی متفکران اسلامی بر تفکر غرب"، به همت گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دوشنبه، 13 آذرماه در تالار علامه جعفری (ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
بر اساس این گزارش، حسین کلباسی اشتری، عضو هیئت دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرگروه غرب شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست تخصصی در باب "علم حضوری و تفکر غرب" به سخنرانی پرداخت و گفت: اتین ژیلسون در کتاب "وحدت تجربه فلسفی" که در زبان فارسی با عنوان "نقد تفکر فلسفی غرب"، توسط احمد احمدی ترجمه شده است، نکته ای بر این مبنا بیان می کند: تمایز و جدا شدن هستی شناسی و معرفت شناسی، سرآغاز و تبارشناسی ای دارد که به ارسطو بر می گردد.
وی ادامه داد: در متافیزیک ارسطو (مجموعه چهارده جلدی)، نحوه ای از تفکر فلسفی، تعریف فلسفه و توجه فیلسوف به موضوعات فلسفی مطرح شده است که با اسلاف و میراث ملی یونان تفاوت عمده ای دارد.
کلباسی اشتری با بیان اینکه یکی از تقسیمات مهم فلسفی تقسیم متفکران یونان به قبل و بعد از سقراط است، عنوان کرد: موضوع بحث فلسفه وجود است یا موجود که ارسطو در کتاب ششم مابعدالطبیعه به این امر توجه دارد.
این پژوهشگر گفت: آشنایی عمیق فارابی به زبان یونانی در کتاب "الحروف" به خوبی نمایان است ضمن آن که فارابی به سریانی سخن می گفت و به آن زبان آشنایی عمیق داشت، همچنین او با زبان یونانی نیز آشنایی داشت چرا که پنج صفحه اول رساله معرف"الحروف" به توضیح واژه وجود و وجود داشتن در زبان یونانی اختصاص یافته است که وی بسیار دقیق و ظریف وارد این بحث شده است.
مدیرگروه غرب شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: انسان با مطالعه این چند صفحه حقیقتا شگفت زده می شود؛ چراکه این فیلسوف و حکیم در مقام لفظ خود که از باب ورود مباحث مابعدالطبیعه که یک ابتکار فوق العاده محسوب می شود، به نقش زبان و دلالت آن و الفاظ و مقام لفظ در انتقاد زبان و تفکر پرداخته است. 

وی ابراز کرد: بر این مبنا، فارابی نتیجه می گیرد موضوع فلسفه آنچنان که یونانیان گفتند نمی تواند موجود به ما هو موجود باشد، بلکه باید وجود مطلق باشد و حتی فارابی تصریح به این امر دارد که وجود مطلق هم کفایت نمی کند و باید مطلق وجود باشد که این امر بحثی که هنوز میان فیلسوفان و عرفای ما وجود دارد.
کلباسی اشتری با اشاره به اینکه در کتاب "احصاء العلوم" در بحث تقسیم بندی علوم مباحث مذکور ارائه شده است، خاطرنشان کرد: این نکته مهمی است از این نظر که معرفت شناسی، از هستی شناسی و از وجودشناسی جدا افتاد و چیزی پدید آمد که ما یعنی فاعل شناسا که بعدا با عنوان سوژه در سنت مدرن از آن یاد شده است با چه چیزی تلاقی می کند و اندیشه و فکر و شناخت او به چه اصابت می کند که داستان درازی دارد.
پایان پیام/