آیت الله محمد هادی یوسفی غروی، عضو کمیته علمی تخصصی تاریخ در مدارج حوزوی در پاسخ به شبهه ای در رابطه با این که چرا عزاداری برای حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام از روز اول محرم آغاز می شود در حالی که حضرت و یاران ایشان روز دهم محرم به شهادت رسیده اند به خبرنگار شبستان گفت: ماه محرم ماه حزن اهل بیت و شیعیان ایشان است و از حضرت امام رضا علیه السلام نقل است که چون ماه محرم داخل می‌شد پدرم موسی بن جعفر را کسی خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز دهم، و چون روز عاشورا می‌شد آن روز، روز مصیبت، اندوه و حزن او بود و می‌فرمود امروز روزی است که حسین علیه السلام شهید شد.
وی افزود: روز اول محرم، روز آغاز سال هجری است و در آن اعمالی وارد شده از جمله ریان بن شبیب از امام رضاعلیه السلام روایت کرده است که هر که این روز را روزه بگیرد و خدا را بخواند، خداوند دعای او را مستجاب کند چنانکه دعای زکریا را مستجاب کرد و باز از این امام همام نقل است که حضرت رسول صل الله علیه و آله روز اول محرم دو رکعت نماز گذارده و دعا می کردند. شیخ طوسی نیز روایت کرده که مستحب است روزه دهه اول محرم ولکن روز عاشورا امساک کنند از طعام تا عصر و آن وقت مقدار کمی تربت تناول کند. همچنین سیدابن طاووس نقل می کند روزه تمام ماه محرم را و آنکه روزه آن، نگاه می‌دارد صائم (فرد روزه دار) آن را از هر گناهی و روز سوم محرم روزی است که حضرت یوسف از زندان خلاص شد و هر که آن روز را روزه بدارد حق تعالی کارهای مشکل او را آسان فرماید و اندوه او را برطرف کند.
این استاد حوزه علمیه قم و کارشناس تاریخ اسلام تصریح کرد: روز عاشورا روز شهادت امام و روز مصیبت و حزن ائمه و شیعیان ایشان است و شایسته است که شیعیان در این روز مشغول کاری از امور دنیا نباشند و برای خانه خود چیزی ذخیره نکنند. بلکه مشغول نوحه، عزا، گریه و مصیبت باشند و عزاداری امام حسین (ع) را اقامه کرده و به ماتم اشتغال داشته باشند به نحوی که در ماتم عزیزترین اقارب خود اشتغال دارند و زیارت کنند آن حضرت را به زیارت عاشورا و سعی کنند در لعن و نفرین بر قاتلان آن حضرت و یکدیگر را تعزیت گویند در مصیبت سیدالشهدا، به جمله «عظم الله اجورنا و اجورکم بمصابنا بالحسین علیه‌السلام و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد (ص)»
چرا برای امام حسین(ع)پیش از شهادت عزاداری می کنیم؟
آیت الله یوسفی غروی خاطرنشان کرد: روایت است که چون حضرت موسی مأمور شد به ملاقات حضرت خضر در این ملاقات یکی از چیزهایی که مذاکره شد، آن بود که حضرت خضر برای حضرت موسی مصیبت‌ها و بلایایی را که بر آل محمد (ص) وارد می‌شود، حدیث کرد؛ پس هر دو گریستند و سخت شد گریستن آنها و ابن عباس روایت می‌کند که در شهر ذیغار خدمت امیرالمومنین رسیدم و او صحیفه‌ای بیرون آورد به خط خود و املای پیامبر و برای من از آن صحیفه خواند و در آن مقتل امام حسین (ع) است، اینکه چگونه کشته می‌شود، چه کسی او را می‌کشد و ... سپس امیرالمؤمنین گریه کرد و مرا به گریه درآورد. شایسته است در این روز از خوردن و آشامیدن امساک کنند بدون آنکه قصد روزه داشته باشند.
وی افزود: مردم معمولا پس از فوت عزیزان و از دست دادن آنها عزاداری می‌کنند و عزاداری را حداکثر یک یا دو سال بیشتر ادامه نمی‌دهند و اگر هم ادامه دهند در روز سالگرد یا یکی دو روز پس از آن عزاداری می‌کنند نه اینکه از 9 روز پیش از سالگرد عزیزشان عزاداری را آغاز نمایند. اما در رابطه با ماه محرم و شهادت حضرت اباعبدالله می‌بینیم که روز شهادت ایشان روز عاشورا یعنی دهم محرم‌الحرام است اما عزاداری‌ها از روز اول محرم آغاز می‌شود. دلیل این واقعه آن است که مرحوم شیخ صدوق در عیون اخبارالرضا (ع) از حضرت امام رضا (ع) نقل می‌کند که آن حضرت روش پدر بزرگوار خود موسی بن جعفر (ع) را این‌گونه توصیف فرمود که هر گاه ماه محرم داخل می‌شد یعنی از روز اول محرم حضرت، حالت عزاداری به خود می‌گرفتند « کان ابی اذا دخل شهر المحرم لا یری ضاحکا....؛ پدرم وقتی ماه محرم وارد می‌شد دیگر خندان دیده نمی‌شد و غم و اندوه او روز به روز بیشتر می‌شد تا روز عاشورا» بنابراین عزاداری شیعه از روز اول محرم بر مبنای روش و منش ائمه اطهار (ع) است و در جواب اینکه برخلاف معمول و روش متعارف که عزاداری پس از مرگ برپا می‌شود چرا شیعیان برای امام حسین (ع) پیش از شهادت عزاداری می‌کنند باید گفت که روش ائمه به این شکل بوده است.
این صاحب نظر مسایل تاریخ اسلام در تبیین و تشریح علل این عمل امامان معصوم (ع)گفت: دلیل اینکه ائمه معصومین علیهم السلام چنین می‌کردند آن است که ائمه از این تشویق و ترغیب شیعیان، صرفا برپایی عزاداری را مدنظر نداشته‌اند بلکه قصد این بوده است که شیعیان از اول محرم با هم اجتماع کرده و اخبار و گزارش‌های مربوط به قیام امام حسین علیه السلام را برای یکدیگر بازگو کنند و از اهداف، انگیز‌ه‌ها و علل و اسباب و نتایج این قیام مطلع شوند و درس‌هایی از این قیام دریافت و به کار گیرند، بنابراین آنچه از ائمه به ما رسیده این است که درصدد یادآوری عزا و مصائب و مشکلات امام حسین (ع) و اصحابش در این ایام باشیم.
تسلیت گفتن این مصیبت کار صحیحی نیست
آیت الله یوسفی غروی یادآور شد: همانگونه که اشاره شد ائمه اطهار علیهم السلام، ما را به برپایی مراسم عزا و ماتم برای سیدالشهدا و اصحاب بزرگوارش ترغیب و سفارش کرده اند بنابراین تسلیت گفتن این مصیبت کار صحیحی نیست.
وی تاکید کرد: تسلیت گفتن برای فوت هر عزیزی مستحب است و در کتاب تحف‌العقول مرحوم علی بن شعبه حرانی از علمای شیعه در قرن چهارم آمده است که تسلیت نیز تا سه روز مستحب است و پس از سه روز، تسلیت گفتن، نقض غرض محسوب می‌شود. یعنی خلاف هدف از تسلیت حاصل خواهد شد چرا که تسلیت یعنی سرگرم‌کردن فرد مصیبت‌دیده از مصیبتی که بر او وارد شده و چون سه روز از مصیبت گذشت دیگر نباید صاحب مصیبت را یادآوری به مصیبت خود کرد و منشأ اینکه برای میت تا سه روز مراسم عزا برپا می‌کنند نیز روایاتی از این دست است که تسلیت باید تا سه روز بعد از مصیبت باشد.
عضو کمیته علمی تاریخ در مدارج حوزوی خاطرنشان کرد: اما آیا برای مصیبت امام حسین (ع) نیز باید تسلیت گفت؟ این برخلاف روایات ائمه است، ائمه معصومین در هیچ خبری حتی خبر مرفوع، مقطوع، بی‌سند و مرسلی نیز چنین چیزی را نقل کرده‌اند یعنی هیچ فردی حتی از متأخرین، متنی رادر کتابی با این مضمون عنوان و ادعا نکرده که ائمه فرموده‌اند در مصیبت امام حسین علیه السلام به یکدیگر تسلیت بگویید، این کار کاملا برخلاف روایات و سیره معصومین است که ما را به عزاداری برای امام حسین (ع) تشویق و ترغیب کرده‌اند و فرموده‌اند برای یکدیگر بیشترشدن اجر این مصیبت‌داری را بطلبید. یعنی خطاب به هم بگویید «آجرکم‌الله» یا «عظم الله اجورکم» یعنی خدا اجر مصیبت‌داری شما را عظیم بگرداند، بنابراین این تسلیت‌گفتن در محرم یک قیاس بی‌جا و با غفلت از اخبار امامان است که متأسفانه چندان مورد توجه و عنایت علما قرار نگرفته و شایع شده است اما کسی که به دنبال پیروی از سنت‌های ائمه است نباید این‌گونه باشد.
پایان پیام/
نظر شما