خبرگزاری شبستان // آذربایجان شرقی
آذربایجان و تبریز مراسم سنتی و ویژه ای برای عزاداری سرور و سالار شهیدان دارند و این نشان از عشق و ارادت این مردمان به سالار شهیدان است. مردم در قالب هیئت های عزاداری، زنجیر زنی و سینه زنی سر از پا نشناخته و با اشک و آه و ماتم و برگزاری مراسم سوگواری یاد و خاطره امام حسین(ع) و یاران با وفایش را گرامی می دارند.
پرچم ماتم حسینی سال های سال است که به همت عاشقان امامت در دیار آذربایجان در اهتزاز است. مردم منطقه آذربایجان همه ساله مراسم عزاداری محرم و صفر را به صورت گسترده و به شیوه سنتی خاص برگزار می کنند.
روضه خوانی در منازل و تکایای آذربایجان در غیر از ماه های محرم و صفر نیز برگزار می شود اما دهه پایانی ذی الحجه آذربایجان یکپارچه چهره حسینی به خود می گیرد به طوری که اکثر شهروندان چند روز قبل از فرا رسیدن ماه محرم لباس های مشکی پوشیده و دستار سیاه به نشانه عزا بر سر خویش می بندند و پرچم های عزا در کوچه و بازار نصب می کنند.
در بازار بزرگ و قدیمی تبریز نیز مراسم عزاداری با شور و شوق خاصی برپاست.
برخی آقایان هنگام عزاداری پیراهنی بلند تا پایین تر از زانو بر تن می کنند و برخی حتی نوعی دامن سیاه را به همراه پیراهن سیاه مردانه می پوشند که بیشتر در دسته های زنجیز زنی مرسوم است.
در تبریز علم ها و کتل های قدیمی و ارزشمند زیادی وجود دارد که حتی برخی وقف شده توسط شاهان قجری است. قاجارها در سلسله پادشاهی شاهان متدینی بودند آنها نماز می خواندند، قرآن تلاوت می کردند، اسباب روضه امام حسین (ع) خود را در هر موقعیتی برپا می کردند و با علاقه هر چه تمام به تماشای تعزیه اباعبدالله می شتافتند. حتی از سفرای خارجی هم برای تماشا دعوت به عمل می آوردند. این مورد اخیر در زمان سلطنت رضا شاه برچیده شد و دیگر از سفرای خارجی برای تماشای مراسم شبیه خوانی دعوت نشد.
فریادهای «شاخسی واخسی» حیدر، صفدر، حسینیم وای، حسینیم وای، مظلوم اولن حسین وای و عباراتی از این دست از تمامی نقاط شهر به گوش می رسد و اکثر مراسم عزاداری روزهای اول تا هشتم محرم در شب انجام می پذیرد و در روزهای تاسوعا و عاشورا این مراسم در روز نیز برپا است.
تبریز شهر ام الهیئات است، چرا که بیشترین تعداد هیئت های محب اهل بیت (ع) را داراست و تقریبا در تمامی ایام سال مردم این شهر به یاد خاندان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بوده اند و اوج این محبت در دهه اول محرم الحرام جلوه گر می شود. عاشقان خاندان نبوی (ص) و دلسوختگان مکتب ابا عبدالله الحسین (ع)در آذربایجان همزمان با فرارسیدن ماه محرم با انجام آیین ها و رسم های ویژه سوگواری واقعه جانگداز کربلا را برپا می دارند. احسان دادن و ادای نذر در این ماه گرامی از جمله این رسوم است. آذربایجانی ها اعتقاد ویژه ای به اطعام از سفره ابا عبدالله الحسین (ع) دارند و معمولا از غذاهای پخش شده و نذری در این ایام برای بیماران خود به تبرک می برند.
در این روزها در برخی مساجد و خانه ها سفره حضرت سیدالشهدا (ع) باز است و مردم به اطعام از این سفره مبارک می پردازند. اکثرا غذاهای طبخ شده برنج است که با خورشت های مختلفی جهت پذیرایی از عزاداران حاضر می شود.
آش از دیگر غذاهایی است که مردم در بزرگداشت ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان می پزند. آش ها معمولا بنا بر نذر و حاجتی تهیه می شود و در بین در و همسایه و آشنایان پخش می شود.
از دیگر نذرها در ایام ماه محرم می توان به مواردی چون نذر پوشیدن لباس سیاه یا سبز در ایام عزاداری حضرت امام حسین (ع)، انداختن شال سیاه یا سبز بر گردن، بستن پارچه سبز (یاشیل) بر مچ دست سوار کردن کودکان بر اسب نمادین ذوالجناح، گذاشتن کودک در گهواره نمادین حضرت علی اصغر (ع)، دادن نوزاد به آغوش تعزیه خوان نقش حضرت علی اکبر (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و امام حسین (ع) اشاره کرد. حتی بعضی ها نذر می کنند تا در تعزیه امام حسین (ع) بازیگری و شبیه گردانی کنند و به این ترتیب عشق خود را به فرزندان رسول الله ابراز می دارند.
برخی دیگر از مردم در صورت قبولی نذرشان دسته ها و هیات های عزاداری را به خانه خود دعوت می کنند و از عزاداران پذیرایی می کنند.
خانه درگذشتگان، خانه بیماران، گلزار شهدا و قبرستان ها از دیگر محل هایی است که دسته های عزاداری در آن حضور می یابند. قربانی کردن گاو و گوسفند در مقابل دسته های زنجیرزنی و سینه زنی، پخش غذا و شیر و شربت و شله زرد در مراکز درمانی، مراکز بهزیستی، شیرخوارگاه ها، خانه های سالمندان، بستن پارچه بر علم های دسته های عزاداری و دادن خون به بیماران نیازمند به جای قمه زنی از دیگر احسان ها و نذرهای ستوده در ایام سوگ حسین بن علی(ع) است. بنای معظم و سرپوشیده بازار تاریخی تبریز که از آن به عنوان بزرگترین بازار مسقف و به هم پیوسته جهان یاد می کنند و قدمت آن به صدها سال قبل می رسد این روزها شاهد سوگواری عزاداران حسین بن علی (ع) است.
دسته های مختلف عزاداری محلات قدیمی تبریز طبق روال سال های گذشته و با همان سبک و شیوه سنتی خود امسال نیز به یاد حضرت سیدالشهدا (ع) سوگواری می کنند. تیمچه مظفریه قلب تپنده بازار به عنوان مرکز عزاداری ها این روزها لبریز از سوگواری حسینی است. عزاداران بازار با یک نظم و انتظام خاص سرتاپا سیاه پوش و بعضا با دستارهایی سیاه بر سردر سوگ حضرت اباعبدالله الحسین (ع) مراسم سنتی - مذهبی سینه زنی و زنجیرزنی را به جای می آورند. در مقابل هر یک از این دسته ها نیز علم هایی به عنوان معرف دسته عزاداری و محله مربوط به آن حمل می شود. برخی از این علم ها از قدمت تاریخی برخوردارند.
مرثیه ها و نوحه های خوانده شده در بازار تبریز اکثرا به زبان ترکی آذربایجانی و با همان لحن و سبک قدیمی است. بازار همچنین محل پخش احسان ها و نذورات نیز است، برخی از مغازه ها با پخش چای و دیگر نذورات از عزاداران امام حسین (ع) پذیرایی می کنند. زن ها اجازه ورود به مراسم عزاداری بازار را ندارند و این مراسم صددرصد مردانه است. دسته های عزاداری پس از طی بخش های مختلف بنای سرپوشیده بازار تاریخی تبریز از آن خارج می شوند و همه دسته ها جز چند دسته عزاداری مشخص اجازه ورود به بازار را ندارند.
معنویت و روحانیت خاصی بر بازار تبریز در شب های محرم حاکم است که حاجتمندان شهر را نیز بدان جا می کشاند و آنان در مقابل دسته های عزاداری و در حلقه عشاق حسین بن علی (ع) دست بر دامان حضرتش می شوند. سه نوع از دسته های عزاداری سنتی در بازار حضور می یابند. دسته های عرب عجم و زنجیر که تا چند روز بعد از عاشورا همچنان سوگواری می کنند.
تبریز سراسر عزاخانه حسینی است که حتی بازار قلب تپنده اقتصاد آن نیز از این امر مستثنی نیست.
پایان پیام/
نظر شما