خبرگزاری شبستان: با در مقایسه میان دو نظام لیبرال دموکراسی غربی و مردم سالاری دینی، هم تشابهات و اشتراکاتی وجود دارد و هم تفاوتها و افتراقاتی. تشابهات و اشتراکات بیشتر جنبه شکلی، ابزاری و جزئی دارد و غالبا راهکارهای اجرایی را در برمی‌گیرد و حال آنکه، تفاوتها و افتراقات عمدتا جنبه ماهوی و محتوایی داشته و به مبانی فکری-اجتماعی و بنیادهای فلسفی مربوط می‌شوند که زیربنا با زیرساختهای نظری هریک از این دو نظام را تشکیل می‌دهند. یکی از این تفاوتها به محدوده و گستره نقش و سالار بودن مردم در هریک از این دو نظام بر می‌گردد. در حالی‌که در نظام مردم سالاری دینی، محدوده نقش مردم را دین و آموزه‌های دینی تعیین می‌کند و مردم در متن دین و در چارچوب موازین دینی می‌توانند ایفای نقش کنند، نظامهای لیبرال دموکراسی غربی هیچ عامل قدسی و دینی نمی‌تواند نقش مردم و گستره سالار بودن آنها را محدود نماید. انسان لیبرال دموکرات غربی مدرن، چه به وجود خداوند اعتقاد داشته باشد و چه نداشته باشد، در عرصه عمومی و حوزه اجتماعی زندگی خویش صرفا برمبنای عقل انسانی و تجربه بشری تصمیم‌گیری می‌کند و لاغیر. زیرا که چنین انسانی برپایه عقلانیت اومانیستی و نگرش انسان‌مدارانه می‌اندیشد و تصمیم‌گیری می‌نماید و روشن است که محدودیتهای او نیز در چارچوب همین عقلانیت و نگرش انسان‌مدار مشخص می‌گردد. مواردی که در نظامهای لیبرال دموکراسی غربی قلمرو آزادی مردم و میزان نقش‌آفرینی و یا تأثیرگذاری آنها را محدود و یا مرزبندی می‌کند، مواردی است که خود مردم آگاهانه و با رضایت خویش و بر پایه عقلانیت جمعی مشخص می‌کنند و هر زمانی هم که منافع و مصالح آنها ایجاب کند و یا عقلانیت جمعی آنها به گونه‌ای دیگر بیندیشد،آن مرزبندیها را دگرگون ساخته و به شکلی دیگر تصمیم می‌گیرند که این هم خود دلیلی است برگسترده بودن نقش مردم و سالار بودن آنها در این نوع دموکراسی و اینکه هیچ حد و مرز ثابت و لایتغیری وجود ندارد که خارج از اراده و اختیار انسانها باشد و یا قابل تغییر و تجدیدنظر نباشد.لذا می توان این وجوه را بدین صورت شرح داد:
الف) وجوه اشتراک:
1. ذی حق دانستن مردم و حرمت نهادن به ملت.
2. زمینه سازی برای مشارکت مردمی در تمام مراحل تصمیم‌گیری سیاسی و اجتماعی.
3. تعیین انتخابات، به عنوان طریق قانونی اعمال مردمسالاری.
4. الزام به رأی اکثریت در امور اجرایی.
5. احترام به آزادیهای فردی و جمعی.
6. توسعه همه جانبه و رشد و شکوفایی خلاقیتها در پرتو تضارب آرا و تعامل افکار
ب) وجوه افتراق:
1. در مردمسالاری سکولار، حاکمیت ملی به طور مطلق پذیرفته می‌شود؛ ولی در مردمسالاری دینی با پذیرش حاکمیت مطلق خداوند، حاکمیت ملی نسبی خواهد بود.
2. مردمسالاری سکولار، رأی اکثریت را به صورت مطلق ملاک عمل قرار میدهد؛ اما در مردمسالاری دینی در بعد قانونگذاری، رأی اکثریت در چارچوب شریعت پذیرفته می‌شود.
3. در مردمسالاری سکولار، حاکمیت اولاً و بالذات از آن مردم است، ولی در مردمسالاری دینی، حاکمیت اولا و بالذات از آن خداست و حاکمیت مردم در طول حاکمیت خداوند است و نه در عرض آن.
4. در مردمسالاری سکولار، دین صرفاً امری شخصی و مربوط به حوزه فردی است؛ اما در مردمسالاری دینی، دین، حوزه فردی و اجتماعی مردم را در بر میگیرد.
5. مردمسالاری سکولار با مردمسالاری دینی در ارائه تعریف از بشر و حقوق آن در پارهای از موارد دیگر با هم اختلاف دارند.
نویسنده: اقدس اقبال
پایان پیام/
نظر شما