خبرگزاری شبستان: برای بهتر درک شدن موضوع با از چند نفر اصحاب رسانه سوالاتی در مورد اخلاق رسانه مطرح شد در همین راستا ازعلی حیدری روزنامه نگار و کارشناس ارشد ارتباطات(روزنامه نگاری) که در صبح صادق فعالیت می کند پرسیدم چرا اخلاق رسانه ای در برهه های حساس مثل انتخابات یا عزل و نصب های مدیران ضعف جدی دارد؟ و چه باید کرد تا رسانه ها از این آسیب در امان باشند؟
وی پاسخ داد: یکی از کارکردهای اصلی رسانه ها ایجاد همبستگی و انسجام اجتماعی درجامعه است که در شرایط خاص مثل بحران های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می تواند نقش مهمی داشته باشد نیل به این هدف در جوامع مختلف با آداب و رسوم متفاوتی که دارند، منوط به رعایت اخلاق رسانه ای است اخلاق رسانه ای جلوی افراط و تفریط، اتهام زنی، دروغ پراکنی و ... را می گیرد اما متاسفانه در شرایط حساس مثل انتخابات یا تغییر و تحولات و چالش های سیاسی، برخی رسانه ها همراه با جو حاکم بر افکار عمومی نه تنها برای ایجاد آرامش تلاش نمی کنند بلکه به بحرانی تر شدن فضا دامن می زنند یکی از دلایل وقوع این جریانات در رسانه ها، وجود فضای کاذب روانی در جامعه است که از تیترهای جنجالی استقبال می کند.
وی افزود: راهکار جلوگیری از این آسیب و تقویت اخلاق رسانه ای، در درجه اول رعایت اصول رفتاری و اخلاق مبتنی بر اعتقادات دینی است در مرحله بعدی رعایت اخلاق و آداب اجتماعی و احترام به حقوق شهروندی و تلاش برای تقویت آرامش روانی و روحی افراد جامعه می تواند در جلوگیری از این فضاها موثر باشد.
حیدری ادامه داد: امروز رسانه‌های ما هنوز خود را با ارزش‌ها و هنجارهای بایستة حاکم بر یک جامعة شایسته دینی همساز نکرده‌اند و سخن از اموری چون «عینیت‌گرایی» و «واقع گرایی» و ناچیز شمردن نقش هنجارها در عرصه ارتباطات در جامعه امروز ما، نشان از عقلانیت جوامع غیردینی و خام قرن وسطای اروپا دارد همچنین اگر معرفت شناسی، جامعه‌شناسی معرفت و روان شناسی ادراک، در خدمت رسانه‌های ما قرار می‌گرفت و معلوم می‌شد که هیچ معرفت وگزاره‌ای از تأثیر «پسند» و «ناپسندهای» انسان در امان نیست، بی شک ارباب رسانه‌ها بیش از این، بر نقش و تأثیر اخلاق در کار خود حساس و وسواس می‌بودند.
ایرج نظافتی عضو تحریریه کیهان نیز در تعریف اخلاق رسانه ای و بایدها و نبایدهایی که باید در رسانه لحاظ شود می گوید: اخلاق رسانه معنایش این است که در خدمت به مردم و ارزشهای والای انقلاب اسلامی رسانه ها فعالیت داشته باشند و اخباری که از صحت خبری برخوردار نیست پوشش داده نشود.
یک رسانه زمانی می تواند جریان ساز باشد که مواضع دفاع از کشور اسلامی در تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را حفظ کند و در خدمت مردم و پل ارتباطی بین مسئولان و جامعه باشد صداقت در نوشتار را رعایت کند و از اخبار ضد میهنی بپرهیزد.
وی می افزاید: غالباً رسانه‌ها را ابزاری برای انتقال و انتشار اطلاعات تعریف کرده‌اند، اما رسانه بیش از آنکه در خدمت «بیان واقعیت» باشد، در جهت «ساختن و پرداختن واقعیت» و تصرف در عالم و آدم است که فرایند ارتباط را، از آغاز تا انجام، وحدت و انسجام می‌بخشد. برای مثال، انتشار «اخبار»، که یکی از وظایف مهم رسانه‌ها است، محصول جهان سیاسی و اجتماعی‌ای است که آن را گزارش می‌کند.
خبرنگار تحریریه روزنامه ابتکار هم در پاسخ به سوالی در مورد اینکه اخلاق رسانه ها چه زمانی دچار آسیب و آفت می شوند و دلیل آن چیست؟وچه کارهایی برای رفع این مشکل توصیه می شود؟ می گوید:سیاه و سفید دیدن در نوشته رسانه ها در بسیاری از جاها باعث می شود که اخلاق از بین می رود و نگاه منصفانه در موضوعات مختلف به بی اخلاقی های رسانه ای تبدیل می شود.
وی می افزاید: نکته دیگر آنکه باید سعی کرد به جای فقط در نظر گرفتن منافع خود منافع دیگران در نظر بگیریم زیرا توجه صرف به منافع شخصی باعث ایجاد بی اخلاقی می شود.
این عضو تحریریه روزنامه ابتکار معتقد است: «خبر» جهان را منعکس نمی‌کند، بلکه به جهان و ذهنیت افراد شکل می‌دهد. آگاهی و اطلاع، به گونه‌ای اجتماعی ساخته می‌شود و نه تنها به انعکاس بی‌طرفانه واقعیت اجتماعی و حقایق تجربی نمی‌پردازد، بلکه در ساخت اجتماعی واقعیت مداخله می‌کند. رسانه‌ها به رفتار، افکار و احساسات آدمی جهت می‌بخشند. هنگامی که پسند و ناپسند وحبٌ و بغض‌های انسان شکل گرفت و اندیشه‌های او در یک چارچوب مفهومی، نظام و قوام یافت، لزوماً موضع‌گیری آدمی نیز به همان سو می‌گراید. رسانه‌ها، به ویژه هنگامی که یک طرفه و مسلح به پیچیده‌ترین ابزار و فنون ارتباطی باشند، حیات و هستی انسان را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند و هویت انسان را، آن گونه که قدرت‌های حاکم بر رسانه‌های خبری جهان می‌خواهند، سامان می‌بخشند وحاصل آنکه، اگر رسانه‌ها در انجام وظایف خویش پایبند اخلاق و امور اخلاقی نباشند، به راحتی می‌توانند جامعه‌ای را تحت تاثیر خویش قرار دهند و با ایجاد جنگ روانی خبری و ترویج شایعات هویت و انسجام آن را دگرگون سازند. هنگامی رسانه‌ها ارج و قدر می‌یابند که نقش اخلاق، فرهنگ و کارکرد آن در نظام اطلاع‌رسانی به طور اصولی شناخته و رعایت شود.
طاهری عضو تحریریه روزنامه جمهوری اسلامی در پاسخ به پرسشی در مورد اینکه اخلاق در رسانه با توجه به صحت خبر چه تاثیری در محوریت اخلاق اسلامی در جامعه خواهد داشت؟ مثل نسبت های نا به جا به جناح مخالف و بی اخلاقی در انعکاس خبر می گوید: اگر اخلاق در رسانه رعایت نشود و اخبار منتشره دروغ و کذب باشد قطعاً به گذشت زمان تاثیرگذار بوده و موجبات بی اعتمادی در میان مردم را فراهم خواهد ساخت همچنانکه در برخی روزنامه های ورزشی این بی اخلاقی ها مشاهده می شود و اینگونه روزنامه ها برای فروش روزنامه های خود و ثروت اندوز حاضرند دست به هرگونه اعمال از جمله بی اخلاقی و دروغ پراکنی بزند.
امروز متاسفانه با یک نظرسنجی در میان قشر جوان متوجه می شویم آنها همانگونه اعتمادی به رسانه، رادیو، تلویزیون و مطبوعات ندارند چرا که برخی از اخبار منتشر شده چند روز بعد از سوی مسئولینی زیربط تکذیب می شود و این آفت بزرگی است که رسانه ها باید قبل از انتشار اخبار خود از صحت و سقم آن مطمئن شوند.
تهمت و افترا و نسبت های بی روا به یکدیگر در رسانه و مطبوعات هم از جمله بزرگترین آفت است که جامعه به ویژه قشر جوان را به سمت و سوی بی اعتمادی و روی بر گرداندن از مذهب سوق خواهد داد.
پایان پیام/
نظر شما