اعمال روز عید غدیر چیست؟

خبرگزاری شبستان: روز هیجدهم ذى الحجّه، یادآور روز مهمّى در تاریخ است. روزى است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پس از انجام حج در سال دهم هجرى به هنگام مراجعت به مدینه، مردم را در وادى «غدیر» جمع کرد و فرمان خدا یعنى نصب على(علیه السلام) به امامت و ولایت بر امّت را به آنان ابلاغ کرد. و آن جا بود که آیه (اَلْیَوْمَ اَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُم، وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتى، وَ رَضیتُ لَکُمُ الاْسْلامَ دِیناً)(1) نازل شد. و خداوند با برگزیدن على(علیه السلام) به امامت امّت، دین اسلام را کامل گردانید و دشمنان را ناامید و مأیوس ساخت. این روز را باید به حق از عظیم ترین اعیاد نامید، همان گونه که در روایات بر اهمّیّت فراوان این روز و برترى آن بر سایر اعیاد تأکید شده است.

فضیلت این روز:
روز هیجدهم ذى الحجّه، یادآور روز مهمّى در تاریخ است. روزى است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پس از انجام حج در سال دهم هجرى به هنگام مراجعت به مدینه، مردم را در وادى «غدیر» جمع کرد و فرمان خدا یعنى نصب على(علیه السلام) به امامت و ولایت بر امّت را به آنان ابلاغ کرد. و آن جا بود که آیه (اَلْیَوْمَ اَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُم، وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتى، وَ رَضیتُ لَکُمُ الاْسْلامَ دِیناً)(1) نازل شد. و خداوند با برگزیدن على(علیه السلام) به امامت امّت، دین اسلام را کامل گردانید و دشمنان را ناامید و مأیوس ساخت. این روز را باید به حق از عظیم ترین اعیاد نامید، همان گونه که در روایات بر اهمّیّت فراوان این روز و برترى آن بر سایر اعیاد تأکید شده است.
در روایتى از امام رضا(علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «روز قیامت، چهار روز را که زینت بسته اند به نزد عرش الهى آورند: روز عید اضحى (قربان) روز عید فطر، روز جمعه و روز عید غدیر. ولى در آن میان، روز عید غدیر، از نظر زیبایى، مانند ماه است میان ستارگان».(2)
در همان روایت، از این روز، به عنوان «عید اکبر» یاد شده است; روزى که گناهان شیعیان (توبه کار) امیر مؤمنان(علیه السلام) بخشیده مى شود و این روز، روز شادى و سرور است، روزى است که در آن تبسّم بر چهره مؤمنان نقش مى بندد.(3)
در روایت دیگرى آمده است که از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: آیا براى مسلمانان غیر از عید فطر و عید اضحى (قربان) عید دیگرى نیز وجود دارد؟ فرمود: آرى. عیدى که از آن دو روز، باعظمت تر و شریفتر است، و آن روزى است که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)، على(علیه السلام) را براى امامت امّت نصب فرمود و در روایت دیگر فرمود: آن روز هیجدهم ذى الحجّه است.(4)
بهر حال، شایسته است در این روز مسلمانان با تشکیل مجالس جشن و سرور و مدیحه سرایى و سخنرانى درباره روز عید غدیر و مسأله امامت امّت و مناقب و فضایل امیر مؤمنان(علیه السلام)، آن را گرامى بدارند و فرزندان و جوانان و نوجوانان خود را با مسأله ولایت امیر مؤمنان على(علیه السلام) و منابع آن از کتاب و سنّت و تاریخ آشناتر سازند.

اعمال روز عید غدیر:
براى این روز اعمال متعدّدى روایت شده است:
1ـ روزه گرفتن است که در روایتى از امام صادق(علیه السلام) روزه در چنین روزى برابر روزه شصت ماه شمرده شده! و در روایتى روزه روز غدیر خم کفّاره شصت سال است.(5)
2ـ مرحوم «شیخ کفعمى» در «بلدالامین» غسل این روز را مستحب دانسته است.(6)
3ـ احسان و نیکى به برادران مؤمن.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: این روز، روز عبادت است و روز اطعام و نیکى کردن و احسان به برادران دینى است.(7)
در روایت دیگرى امام رضا(علیه السلام) فرمود: کسى که در این روز، به خانواده و برادران مؤمن خود، توسعه در رزق و بخششها و انفاق ها دهد خداوند روزى او را زیاد مى گرداند.(8)
4ـ زیارت امیر مؤمنان على(علیه السلام) در این روز بسیار بافضیلت است.
در روایتى از ابن ابى نصر (یکى از یاران برجسته امام رضا(علیه السلام)) نقل شده است که حضرت به وى فرمود: هرجا که هستى سعى کن در روز عید غدیر، خود را به کنار قبر مطهّر امیرمؤمنان(علیه السلام)
برسانى، چراکه در این روز خداوند گناهان بسیارى از مردان و زنان مسلمان را مى بخشد و دو برابر کسانى که خداوند آنها را در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر از دوزخ آزاد مى کند، در چنین روزى از آتش جهنّم رهایى مى دهد!(9)
براى امیر مؤمنان(علیه السلام) در این روز زیارت هایى نقل شده است که معروفترین آن، زیارت معروف «امین الله» است که در بخش زیارات (صفحه 260) گذشت و مى توان آن را از نزدیک و یا از راه دور، خطاب به امیرمؤمنان(علیه السلام) خواند و همچنین زیارت مخصوصه امیرمؤمنان در روز عید غدیر که در صفحه 280 گذشت.
5ـ امام رضا(علیه السلام) فرمود: در چنین روزى که روز عید و تبریک گفتن به یکدیگر است، مناسب است مؤمنان وقتى به یکدیگر مى رسند این جملات را بگویند:

اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَةِ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَالاَْئِمَّةِ

ستایش خاص خدایى است که قرار داد ما را از تمسک جویان به ولایت امیرمؤمنان و سایر امامان

عَلَیْهِمُ السَّلامُ.(10)

علیهم السلام.

6ـ در چنین روزى وقتى برادر مؤمنت را ملاقات کردى بگو:

اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى اَکْرَمَنا بِهذَا الْیَوْمِ، وَجَعَلَنا مِنَ الْمُؤْمِنینَ، وَجَعَلَنا مِنَ

ستایش خاص خدایى است که گرامى داشت ما را به این روز و قرارمان داد از ایمان آورندگان و قرارمان داد از

الْمُوفینَ بِعَهْدِهِ اِلَیْنا، وَمیثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ، مِنْ وِلایَةِ وُلاةِ اَمْرِهِ،

وفاکنندگان به عهدى که با ما کرده بود و پیمانى که با ما بسته بود از ولایت سرپرستان امر دین او

وَالْقُوّامِ بِقِسْطِهِ، وَلَمْ یَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدینَ وَالْمُکَذِّبینَ بِیَوْمِ الدّینِ.(11)

و برپادارندگان عدلش و قرارمان نداد از منکران و تکذیب کنندگان روز جزا.

7ـ دعاى ندبه را در این روز بخواند(12)، که در بخش دعاهاى معروف (صفحه 189) گذشت.
8ـ مرحوم «سیّد بن طاووس» به سند صحیح از امام صادق(علیه السلام) نقل مى کند که در روز غدیر، دو رکعت نماز بخوان، پس از نماز به سجده برو و صد مرتبه خدا را شکر کن (مثلاً بگو: شکراً لِلّه) و سر از سجده بردار و این دعا را بخوان:

اَللّـهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُکَ بِاَنَّ لَکَ الْحَمْدَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ، وَاَنَّکَ واحِدٌ اَحَدٌ

خدایا از تو درخواست کنم بدان که از براى توست ستایش یگانه اى که شریک ندارى و تویى یکتاى یگانه اى

صَمَدٌ، لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَکَ کُفُواً اَحَدٌ، وَاَنَّ مُحَمّداً عَبْدُکَ

بى نیاز که فرزندى ندارى و فرزند کسى نیستى و نیست برایت همتایى هیچ کس و براستى محمّد بنده

وَرَسُولُکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، یا مَنْ هُوَ کُلَّ یَوْم فى شَاْن، کَما کانَ مِنْ

و رسول توست درودهاى تو بر او و آلش باد اى که هر روز درکارى هستى چنانچه از

شَاْنِکَ اَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَىَّ، بِاَنْ جَعَلْتَنى مِنْ اَهْلِ اِجابَتِکَ، وَاَهْلِ دِینِکَ

شأن تو بود که بر من تفضل فرمودى به این که مرا از اهل اجابتت و از اهل دینت

وَاَهْلِ دَعْوَتِکَ، وَوَفَّقْتَنى لِذلِکَ فى مُبْتَدَءِ خَلْقى، تَفَضُّلاً مِنْکَ وَکَرَماً

و اهل دعوتت قرار دادى و موفقم داشتى بدان در آغاز آفرینشم از روى تفضل و کرم

وَجُوداً، ثُمَّ اَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلاً، وَالْجُودَ جُوداً، وَالْکَرَمَ کَرَماً، رَاْفَةً

و بخششت سپس دنبال آوردى این فضل را به فضلى دگر و این بخشش را به بخششى دگر و این کرم را به کرمى دگر که آن هم

مِنْکَ وَرَحْمَةً، اِلى اَنْ جَدَّدْتَ ذلِکَ الْعَهْدَ لى تَجْدیداً بَعْدَ تَجدیدِکَ

از روى مهر و رحمتت بود تا بدان جا که تازه کردى این عهد را برایم از نو پس از تجدید

خَلْقى، وَکُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیّاً ناسِیاً ساهِیاً غافِلاً، فَاَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ بِاَنْ

آفرینشم در صورتى که من در فراموشى بودم و فراموشکارى و بى خبرىو غفلت پس تو نعمتت را بر من تمام کردى به این که آن را به

ذَکَّرْتَنى ذلِکَ، وَمَنَنْتَ بِهِ عَلَىَّ، وَهَدَیْتَنى لَهُ، فَلْیَکُنْ مِنْ شَاْنِکَ یا اِلهى

یادم انداختى و بدان بر من منّت نهادى و بر آن راهنماییم کردى پس همچنان باید از شأن تو باشد اى معبود

وَسَیِّدى وَمَولاىَ اَنْ تُتِمَّ لى ذلِکَ، وَلاتَسْلُبَنیهِ حَتّى تَتَوَفّانى عَلى ذلِکَ،

و آقا و مولاى من که تمام کنى برایم آن نعمت را و از من سلب نفرمایى آن را تا هنگامى که بمیرانیم بر آن

وَاَنتَ عَنّى راض، فَاِنَّکَ اَحَقُّ الْمُنعِمینَ اَنْ تُتِمَّ نِعمَتَکَ عَلَىَّ، اَللّـهُمَّ

در حالى که تو از من خشنود باشى که براستى تو سزاوارترین نعمت بخشانى که نعمتت را بر من به پایان رسانى خدایا

سَمِعْنا وَاَطَعْنا وَاَجَبْنا داعِیَکَ بِمَنِّکَ، فَلَکَ الْحَمْدُ غُفْرانَکَ رَبَّنا وَاِلَیْکَ

شنیدیم و پیروى کردیم و خواننده ات را اجابت کردیم به لطف تو پس از آن توست حمد و آمرزشت را خواهانیم پروردگارا و به سوى توست

الْمَصیرُ، امَنّا بِاللهِ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَبِرَسُولِهِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ

بازگشت ایمان داریم به خداى یگانه اى که شریک ندارد و به رسولش محمّد صلى اللّه علیه و

وَآلِهِ،وَصَدَّقْنا وَاَجَبْنا داعِىَ اللهِ،وَاتَّبَعْنَاالرَّسُولَ فى مُوالاةِ مَوْلینا وَمَوْلَى

آله و تصدیق کردیم و اجابت کردیم داعى خدا را و پیروى کردیم از رسول (او) در مورد دوستى و اطاعت مولایمان و مولاى

الْمُؤْمِنینَ، اَمیرِالْمُؤْمِنینَ عَلِىِّ بْنِ اَبیطالِب، عَبْدِاللهِ وَاَخى رَسُولِهِ،

مؤمنان امیر مؤمنان على بن ابى طالب بنده خدا و برادر رسول او

وَالصِّدِّیقِ الاَْکْبَرِ، وَالْحُجَّةِ عَلى بَرِیَّتِهِ، اَلمُؤَیِّدِ بِهِ نَبِیَّهُ وَدینَهُ الْحَقَّ

و صدیق اکبر و حجت او بر آفریدگانش آن که خداوند پیامبرش و دین حق

الْمُبینَ، عَلَماً لِدینِ اللهِ، وَخازِناً لِعِلْمِهِ، وَعَیْبَةَ غَیْبِ اللهِ، وَمَوْضِعَ سِرِّ اللهِ،

آشکارش را بوسیله او تایید کرد نشانه و پرچم دین خدا و خزینه دار دانش او و گنجینه غیب خدا و جایگاه راز خدا

وَاَمینَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، وَشاهِدَهُ فى بَرِیَّتِهِ، اَللّـهُمَّ رَبَّنا اِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً

و امین خدا بر خلق او و گواه او در آفریدگانش خدایا اى پروردگار ما ما شنیدیم منادى

یُنادى لِلاْیمانِ، اَنْ امِنُوا بِرَبِّکُمْ فَـامَنّا، رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا، وَکَفِّرْ عَنّا

را که ندا مى کرد براى ایمان (و مى گفت) ایمان آورید به پروردگارتان پروردگارا ما هم ایمان آوردیم پس بیامرز گناهانمان را و بدیهامان

سَیِّئاتِنا، وَتَوَفَّنا مَعَ الاَْبْرارِ، رَبَّنا وَ اتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِکَ، وَلا

را پوشیده دار و ما را با نیکان بمیران پروردگارا عطا کن به ما چیزى را که بوسیله فرستادگانت به ما وعده دادى و

تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیمَةِ، اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ، فَاِنّا یا رَبَّنا بِمَنِّکَ وَلُطْفِکَ اَجَبْنا

در روز رستاخیز رسوایمان مکن که براستى تو خلف وعده نمى کنى، پس ما اى پروردگار به احسان و لطف تو اجابت کردیم

داعِیَکَ، وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَصَدَّقْناهُ، وَصَدَّقْنا مَوْلَى الْمُؤْمِنینَ، وَکَفَرْنا

داعى تو را و پیروى کردیم از رسول تو و تصدیقش کردیم و نیز تصدیق کردیم مولاى مؤمنان را و کافر شدیم

بِالْجِبْتِ وَالطّاغُوتِ، فَوَلِّنا ما تَوَلَّیْنا، وَاحْشُرْنا مَعَ اَئِمَّتِنا، فَاِنّا بِهِمْ

به جبت و طاغوت (غاصبان حقوق آن حضرت) پس والى ما گردان آن را که ما به ولایت برگزیدیم و با امامانمان محشورمان کن که براستى ما بدیشان

مُؤْمِنُونَ مُوقِنُونَ، وَلَهُمْ مُسَلِّمُونَ، امَنّا بِسِرِّهِمْ وَعَلانِیَتِهِمْ، وَشاهِدِهِمْ

ایمان و اعتقاد داریم و تسلیم آنانیم ایمان داریم بر نهانشان و آشکارشان و حاضرشان

وَغائِبِهِمْ، وَحَیِّهِمْ وَمَیِّتِهِمْ، وَرَضینا بِهِمْ اَئِمَّةً وَقادَةً وَسادَةً، وَ حَسْبُنا بِهِمْ

و غایبشان و زنده شان و مرده شان و خشنودیم به امامتشان و آقاییشان و همانها ما را در

بَیْنَنا وَبَیْنَ اللهِ دُونَ خَلْقِهِ، لا نَبْتَغى بِهِمْ بَدَلاً، وَلا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلیجَةً،

مابین خود و خدا از سایر خلق کافى هستند نجوییم بجاى ایشان بدلى ونگیریم جز ایشان همدمى (یا معتمدى)

وَبَرِئْنا اِلَى اللهِ مِنْ کُلِّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْباً مِنَ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنَ الاَْوَّلینَ

و بیزارى جوییم به درگاه خدا از هر که برپا کند در برابرشان جنگى از جن و انس از اوّلین

وَالاْخِرینَ، وَ کَفَرْنا بِالْجِبْتِ وَالطّاغُوتِ وَالأَوْثانِ الأَرْبَعَةِ، وَاَشْیاعِهِمْ

و آخرین و کافر شدیم به جبت و طاغوت و بتهاى چهارگانه و دنبال روندگان

وَاَتْباعِهِمْ، وَکُلِّ مَنْ والاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ، مِنْ اَوَّلِ الدَّهرِ اِلى آخِرِهِ،

و پیروانشان و هر که دوستشان دارد از جن و انس از آغاز روزگار تا پایان آن

اَللّـهُمَّ اِنّا نُشْهِدُکَ اَنـّا نَدینُ بِما دانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَ الُ مُحَمَّد، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ

خدایا تو را گواه مى گیریم که ما متدین هستیم بدانچه متدین شد بدان محمّد و آل محمّد درود خدا بر او

وَعَلَیْهِمْ، وَقَوْلُنا ما قالُوا، وَدینُنا ما دانُوا بِهِ، ما قالُوا بِهِ قُلْنا، وَما دانُوا بِهِ

و برایشان باد و گفتار ما همان است که آنها گفتند و دین ما همان است که آنها متدین بدان بودند هرچه را آنان گفتند ما هم گفتیم و هرچه را آنان متدین شدند

دِنّا، وَما اَنْکَرُوا اَنْکَرْنا، وَمَنْ والَوْا والَیْنا، وَمَنْ عادَوْا عادَیْنا، وَمَنْ لَعَنُوا

ما هم شدیم و هرچه را انکار کردند ما انکار کردیم و هرکه را دوست داشتند دوست داریم و هر که را دشمن دارند دشمن داریم و هر که را لعن کردند

لَعَنّا، وَمَنْ تَبَرَّؤُا مِنْهُ تَبَرَّاْنا مِنْهُ، وَمَنْ تَرَحَّمُوا عَلَیْهِ تَرَحَّمْنا عَلَیْهِ، آمَنّا وَ

لعن کنیم و از هر که بیزارى جستند بیزارى جوئیم و بر هر که ترحم کردند ترحم کنیم ایمان آوردیم

سَلَّمْنا، وَ رَضینا وَ اتَّبَعْنا مَوالِیَنا صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ، اَللّـهُمَّ فَتَمِّمْ لَنا ذلِکَ

و تسلیم و خشنود گشتیم و پیروى کردیم از سرورانمان درودهاى خدا بر ایشان باد خدایا پس تو آن را براى ما تکمیل کن

وَلاتَسْلُبْناهُ، وَ اجْعَلْهُ مُسْتَقِرّاً ثابِتاً عِنْدَنا، وَلا تَجْعَلْهُ مُسْتَعاراً، وَاَحْیِنا

و از ما سلب مفرما و آن را پایگاهى ثابت در پیش ما قرار ده وپایگاه عاریت و موقتش قرار مده و زنده مان

ما اَحْیَیْتَنا عَلَیْهِ، وَاَمِتْنا اِذا اَمَتَّنا عَلَیْهِ، الُ مُحَمَّد اَئِمَّتُنا، فَبِهِمْ نَاْتَمُّ وَاِیّاهُمْ

دار بر همان تا هرگاه که زنده مان دارى و بمیرانمان بر آن هرگاه میراندى مان، آل محمّد پیشوایان مایند به آنها اقتدا کنیم و آنان را

نُوالى، وَعَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللهِ نُعادى، فَاجْعَلْنا مَعَهُمْ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَمِنَ

دوست داریم و دشمنشان را که دشمن خداست دشمن داریم پس ما را در دنیا و آخرت با ایشان قرار ده و از

الْمُقَرَّبینَ، فَاِنّا بِذلِکَ راضُونَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

مقربان درگاهت گردان که براستى ما به همان خشنودیم اى مهربانترین مهربانان.

س از پایان دعا، بار دیگر به سجده برو و صد مرتبه الحمد لله و صد مرتبه شکراً للهِ بگو.
امام(علیه السلام) در ادامه فرمود: هر کس که این عمل را بجا آورد، پاداش کسى را دارد که در روز غدیر، نزد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بوده و با آن حضرت
بیعت کرده است.(13) (مرحوم محدّث قمى مى گوید: بهتر است که این نماز نزدیک ظهر انجام شود که مقارن نصب حضرت على(علیه السلام)به خلافت بوده است).
9ـ از «شیخ مفید»(رحمه الله) نقل شده است که این دعا را در روز «غدیر» مى خوانى:

اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّد نَبِیِّکَ، وَعَلِىٍّ وَلِیِّکَ، وَالشَّاْنِ وَالْقَدْرِ الَّذى

خدایا از تو درخواست کنم به حق محمّد پیامبرت و به حق على ولى تو و بدان منزلت و مرتبه اى که بدان

خَصَصْتَهُما بِهِ دُونَ خَلْقِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَعَلِىٍّ، وَاَنْ تَبْدَءَ بِهِما

وسیله آن دو را از سایر مخلوق خود اختصاص دادى که درود فرستى بر محمّد و على و از آنان شروع کنى

فى کُلِّ خَیْر عاجِل، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد الاَْئِمَّةِ الْقادَةِ،

در دادن هر خیرى که فورى است خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد پیشوایان رهبر

وَالدُّعاةِ السّادَةِ، وَالنُّجُومِ الزّاهِرَةِ، وَالاَْعْلامِ الْباهِرَةِ، وَساسَةِ الْعِبادِ،

و خوانندگان بزرگ و سرور و ستارگان درخشان و نشانه هاى فروزان و تدبیرکنندگان کار بندگان

وَاَرْکانِ الْبِلادِ، وَالنّاقَةِ الْمُرْسَلَةِ، وَالسَّفینَةِ النّاجِیَةِ، اَلْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ

و پایه هاى جاهاى آباد و ناقه فرستاده شده و کشتى نجات که روان است در دریاهاى

الْغامِرَةِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، خُزّانِ عِلْمِکَ، وَاَرْکانِ

ژرف پرآب خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد گنجینه هاى دانشت و پایه هاى

تَوْحِیدِکَ، وَدَعآئِمِ دینِکَ، وَمَعادِنِ کَرامَتِکَ، وَصَفْوَتِکَ مِنْ بَرِیَّتِکَ،

محکم توحید تو و ستونهاى دین تو و معدنهاى کرامتت و برگزیدگان از خلقت

وَخِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، اَلاَْتْقِیآءِ النُّجَبآءِ الاَْبْرارِ، وَالْبابِ الْمُبْتَلى بِهِ

و بهترین آفریدگانت آن پرهیزکاران و برگزیدگان نیکوکار و درگاهى که مورد ابتلاى مردم است

النّاسُ، مَنْ اَتاهُ نَجى، وَمَنْ اَباهُ هَوى، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ

هر که بدان درگاه آمد نجات یافت و هرکه سرباز زد سقوط کرد خدایا درود فرست بر محمّد و آل

مُحَمَّد، اَهْلِ الذِّکْرِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَسْئَلَتِهِمْ، وَذَوِى الْقُرْبَى الَّذینَ اَمَرْتَ

محمّد اهل ذکرى که دستور فرمودى بپرسش مسائل از آنها و خویشاوندانى که دستور فرمودى

بِمَوَدَّتِهِمْ، وَفَرَضْتَ حَقَّهُمْ، وَجَعَلْتَ الْجَنَّةَ مَعادَ مَنِ اقْتَصَّ اثارَهُمْ، اَللّهُمَّ

به دوست داشتنشان و حقشان را واجب کردى و بهشت را بازگشتگاه (و سرمنزل) کسى قرار دادى که آثارشان را پیروى کند خدایا

صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، کَما اَمَرُوا بِطاعَتِکَ، وَنَهَوْا عَنْ مَعْصِیَتِکَ،

درود فرست بر محمّد و آل محمّد چنانچه دستور پیروى تو را دادند و از نافرمانیت نهى کردند

وَدَلُّوا عِبادَکَ عَلى وَحْدانِیَّتِکَ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّد نَبِیِّکَ

و بندگانت را به یگانگیت راهنمایى کردند خدایامن از تو مى خواهم به حق محمّد پیامبرت

وَنَجیبِکَ، وَصَفْوَتِکَ وَاَمینِکَ، وَرَسُولِکَ اِلى خَلْقِکَ، وَبِحَقِّ

و گرامى و برگزیده و امین تو و فرستاده ات بسوى خلق و به حق

اَمیرِالْمُؤْمِنینَ، وَیَعْسُوبِ الدّینِ، وَقآئِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلینَ، اَلْوَصِىِّ الْوَفِىِّ،

امیرمؤمنان و پیشواى دین و رهبر سفیدرویان آن وصى با وفا

وَالصِّدّیقِ الاَْکْبَرِ، وَالْفارُوقِ بَیْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ، وَالشّاهِدِ لَکَ، وَالدّالِّ

و صدیق اکبر و جداکننده بین حق و باطل و گواه تو و راهنمایى کننده

عَلَیْکَ، وَالصّادِعِ بِاَمْرِکَ، وَالْمُجاهِدِ فى سَبیلِکَ، لَمْ تَاْخُذْهُ فیکَ لَوْمَةُ

بر تو و آشکار کننده دستورت و جهادکننده در راهت آن که نگیردش (و ناراحتش نکند) درباره تو ملامت

لائِم، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَجْعَلَنى فى هذَا الْیَوْمِ

ملامت کننده اى که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و مرا قرار دهى در این روزى

الَّذى عَقَدْتَ فیهِ لِوَلِیِّکَ الْعَهْدَ فى اَعْناقِ خَلْقِکَ، وَاَکْمَلْتَ لَهُمُ الدّینَ مِنَ

که بستى براى ولى خود پیمان (امامت) را در گردن خلق خود و کامل گرداندى براى آنها دین را از

الْعارِفینَ بِحُرْمَتِهِ، وَالْمُقِرّینَ بِفَضْلِهِ، مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقائِکَ مِنَ النّارِ،

عارفان به حرمتش و اقرارکنندگان به فضل او از آزادشدگان و رهاشدگانت از آتش

وَلا تُشْمِتْ بى حاسِدِى النِّعَمِ، اَللّـهُمَّ فَکَما جَعَلْتَهُ عیدَکَ الاَْکْبَرَ،

و شاد مکن نسبت به من حسودانم را در نعمتهایت خدایا چنانچه آن را عید بزرگ خود قرار داده اى

وَسَمَّیْتَهُ فِى السَّمآءِ یَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ، وَفِى الاَْرْضِ یَوْمَ الْمیثاقِ

و نامیدى آن را در آسمان روز عهد معهود و در زمین روز پیمان گرفتن

الْمَاْخُوذِ، وَالْجَمْعِ الْمَسْئُولِ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَقْرِرْ بِهِ

و انجمن بازخواست شده درود فرست بر محمّد و آل محمّد و روشن کن بوسیله اش دیدگان

عُیُونَنا، وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنا، وَلا تُضِلَّنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا، وَاجْعَلْنا لاَِنْعُمِکَ مِنَ

ما را و گردآور بدستش پراکندگى ما را و گمراهمان مکن پس از آن که هدایتمان کردى و قرارمان ده از سپاسگزاران

الشّاکِرینَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى عَرَّفَنا فَضْلَ هذَا الْیَوْمِ،

نعمتهایت اى مهربانترین مهربانان ستایش خاص خدایى است که شناساند به ما فضیلت این روز را

وَبَصَّرَنا حُرْمَتَهُ، وَکَرَّمَنا بِهِ، وَشَرَّفَنا بِمَعْرِفَتِهِ، وَهَدانا بِنُورِهِ، یا رَسُولَ

و بینامان کرد به حرمت این روز و گرامیمان داشت بدان و شرافتمان داد به معرفتش و هدایتمان کرد به نورش اى رسول

اللهِ یا اَمیرَالْمُؤمِنینَ،عَلَیْکُما وَعَلى عِتْرَتِکُما وَعَلى مُحِبِّیکُما مِنّى اَفْضَلُ

خدا اى امیرمؤمنان بر شما و بر عترت شما و بر دوستان شما بهترین

السَّلامِ ما بَقِىَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ، وَبِکُما اَتَوَجَّهُ اِلَى اللهِ رَبّى وَرَبِّکُما فى

سلام و درود من باد تا برپاست شب و روز و بوسیله او رو کنم بسوى خدا پروردگار من و پروردگارتان در

نَجاحِ طَلِبَتى، وَقَضآءِ حَوآئِجى، وَتَیْسیرِ اُمُورى، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ

موفق شدن به مقصودم و برآورده شدن حاجاتم و آسان شدن کارهایم خدایا از تو خواهم

بِحَقِّ مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَلْعَنَ

به حق محمّد و آل محمّد که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و لعنت کنى

مَنْ جَحَدَ حَقَّ هذَا الْیَوْمِ،وَاَنْکَرَ حُرْمَتَهُ، فَصَدَّ عَنْ سَبیلِکَ لاِِطْفآءِ نُورِکَ،

کسى را که انکار کند حق این روز را و انکار کند حرمتش را وجلوگیرى کرد از راه تو براى خاموش کردن نورت

فَاَبَى اللهُ اِلاَّ اَنْ یُتِمَّ نُورَهُ، اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ اَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّد نَبِیِّکَ، وَاکْشِفْ

ولى خدا هم نمى خواهد جز آن که نورش را آشکار کند خدایا گشایش ده به کار خاندان محمّد پیامبرت و برطرف کن

عَنْهُمْ وَبِهِمْ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ الْکُرُباتِ، اَللّهُمَّ امْلاَءِ الاَْرْضَ بِهِمْ عَدْلاً،

از ایشان و بوسیله ایشان از اهل ایمان گرفتاریها و محنتها راخدایا پرکن زمین رابوسیله ایشان از عدل و داد

کَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً، وَ اَنْجِزْلَهُمْ ما وَعَدْتَهُمْ، اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ.(14)

چنانچه پر شده از ستم و بیداد و وفا کن براى آنها آنچه را وعده دادى به آنها که براستى تو خلف وعده نمى کنى.

10ـ به سبب عظمت روز «غدیر» و مبارکى و میمنت آن، مناسب است که برادران مؤمن، با یکدیگر در این روز، عقد اخوّت و برادرى بخوانند و پیوند برادرى و همکارى را میان خویش عمیق تر سازند.
مرحوم «حاجى نورى» در «مستدرک الوسائل» مى گوید: دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود بگذار و بگو:

واخَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَحْتُکَ فِى اللهِ، وَعاهَدْتُ اللهَ

برادر شدم با تو در راه خدا و دوست باصفایت شدم در راه خدا و مصافحه کردم با تو در راه خدا وعهد کردم با خدا

وَمَلائِکَتَهُ وَکُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَاَنْبِیآئَهُ، وَالاَْئِمَّةَ الْمَعْصُومینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ،

و فرشتگانش و کتابهایش و رسولانش وپیمبرانش و امامان معصومین علیهم السلام

عَلى اَنّى اِنْ کُنْتُ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفاعَةِ، وَاُذِنَ لى بِاَنْ اَدْخُلَ الْجَنَّةَ،

بر این که اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و اجازه ام دادند که

لا اَدْخُلُها اِلاّ وَاَنْتَ مَعى

داخل بهشت گردم داخل نشوم جز با تو

آنگاه برادر مؤمن مى گوید:

قَبِلْتُ.

قبول کردم

آنگاه بگو:

اَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقُوقِ الاُْخُوَّةِ، ما خَلاَ الشَّفاعَةَ وَ الدُّعآءَ وَ الزِّیارَةَ.(15)

و ساقط کردم از تو تمامى حقوق برادرى را جز شفاعت و دعا و زیارت.

در این صورت، وقتى که طرف مقابل قبول کرد، برادر معنوى یکدیگر خواهند شد و چون وظیفه اخوّت بسیار سنگین است، همه حقوق برادرى را جز زیارت، دعا و شفاعت به یکدیگر مى بخشند.

--------------------------------------------------------------------------------

1. سوره مائده، آیه 3.
2. زادالمعاد، صفحه 323 و اقبال، صفحه 464 .
3. زاد المعاد، صفحه 324 و اقبال، صفحه 464.
4. مصباح المتهجّد، صفحه 736.
5. اقبال، صفحه 465.
6. بلدالامین، صفحه 259.
7. زادالمعاد، صفحه 327.
8. همان مدرک، صفحه 324.
9. اقبال، صفحه 468.
10. اقبال، صفحه 464.
11. بلدالامین، صفحه 263. در اقبال (صفحه 476) همین دعا با اندکى تفاوت، از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است.
12. مرحوم سیّد بن طاووس در اعمال روز عید فطر، دعاى ندبه را ذکر کرده و گفته است: این دعا را در عیدهاى چهارگانه مى خوانند (اقبال، صفحه 295).
13. اقبال، صفحه 472 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 298 .
14. بحارالانوار، جلد 95، صفحه 319 و اقبال، صفحه 492 (با اندکى تفاوت).
15. مستدرک الوسائل، جلد 6، صفحه 279، حدیث 6843.

پایان پیام/