به گزارش خبرگزاری شبستان، محمد سعیدی مهر، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس در همایش "معرفت دینی" در سخنرانی خود با عنوان "معرفت شناسی دینی نزد متکلمان مسلمان" گفت: در مجموع اهتمام متکلمان مسلمان نسبت به مباحث معرفت‌شناسی به ویژه معرفت دینی قدری بیش از حکما و فیلسفوفان است، اگر چه فیلسوفان نیز به این مسئله بی توجه نبوده اند و در بخش های مختلفی چون مباحث منطق، علم، نفس شناسی و قوای ادراکی به این امر پرداخته اند.
وی با اشاره به کتاب «الیاقوت» به عنوان اولین و کهن‌ترین کتاب و منبع کلامی شیعی گفت: نوبختی مولف کتاب، در فصلهای اول وارد بحثهای معرفت‌شناختی می‌شود و این سیر در کتابهای دیگر او نیز ادامه دارد.
این استاد فلسفه ادامه داد: تردیدی نیست که معرفت دینی، به مثابه بخشی از معارف بشری، می تواند موضوعی برای تحقیق و پژوهش معرفت شناسانه واقع شود و از همین جا است که مجموعه مباحثی با عنوان "معرفت شناسی دینی" شکل می گیرد. این شاخه از معرفت شناسی در واقع رویکرد معرفت شناختی به معارف دینی است.
سعیدی مهر با اشاره به اینکه معرفت دینی در سنخ کلی معرفت با سایر معرفتها یکسان است، گفت: معرفت دینی شامل تمام بحثهای عام معرفت شناسانه می شود، با این حال ویژگیهای خاص این نوع از معرفت موجب شده که افزون بر آن مباحث مشترک و عام، بحثهای خاصی نیز درباره آن مطرح شود که چه بسا در سایر حوزه های معرفتی کاربرد ندارند.
وی در بخشی از سخنان خود به تعریف "معرفت دینی" پرداخت و گفت: متکلمان مسلمان تعریف معرفت دینی را به باب کلام و اعتقادات دینی موکول کرده‌اند اگر ما چارچوب خاصی از اعتقادات دینی همچون وجود خدا، ابعاد خدا، نبوت و معاد را در نظر بگیریم می‌توانیم معرفت دینی را تعریف کنیم. هر چند معرفت شناسان معاصر هم تعریفی از معرفت دینی نداده‌اند.
این استاد دانشگاه با اشاره به بررسی دو رویکرد عقل گرایی و ایمان گرایی توسط فلاسفه دین گفت: متکلمان مسلمان نیز در اعصار گذشته از طرح مباحث معرفت شناسی دینی غافل نبوده اند، از این رو در آغاز عموم کتابهای جامعه کلامی در دوران میانه و متاخر کلام، شاهد مجموعه ای کمابیش منسجم از مباحث عام معرفت شناختی مانند ماهیت علم و اقسام آن و معرفت دینی اختصاصی مانند وجوب نظر در مسائل اعتقادی هستیم. متکلمین ما دغدغه این را داشتند که قبل از وارد شدن به ارائه مباحث دینی و ارائه آموزه‌های دینی وارد این بحث شوند که آیا معرفت به این امور ممکن است یا نه؟
سعیدی مهر به ساختارهای معرفت دینی اشاره کرد و گفت: ساختارهای ما در بحث فلسفه دین، مبتنی بر یک دیدگاه سنتی و مبناگرایانه است، مانند بنایی که یک بخش روی بنا و یک بخش مبنا دارد، متکلمان ما عموماً مبناگرا هستند اگر چه این دیدگاه سنتی است اما امروزه هم مدافعینی دارد.
پایان پیام/
نظر شما