نشست تخصصی «تعامل علم و دین در جهان معاصر» در تبریز برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از آذربایجان‌شرقی، نشست تخصصی «تعامل علم و دین در جهان معاصر» به مناسبت تقارن هفته پژوهش و هفته وحدت حوزه و دانشگاه، امروز با همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تبریز و دانشکده الهیات و علوم انسانی، در تالار علامه طباطبائی دانشگاه تبریز برگزار شد.
اصغر عسگری؛ معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز، طی سخنانی در این نشست با تبریک هفته وحدت حوزه و دانشگاه و گرامی‌داشت یاد و خاطره شهید آیت‌الله دکتر مفتح، به تبیین نسبت صحیح میان علم و دین پرداخت.
وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری، حوزه و دانشگاه را دو بال مستقل اما مکمل یکدیگر دانست و تأکید کرد: استقلال این دو نهاد نباید به معنای تقابل یا تداخل در وظایف باشد، بلکه تعامل هدفمند آن‌ها می‌تواند مسیر پیشرفت جامعه را هموار سازد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز با تفکیک سه لایه «خود علم»، «فلسفه علم» و «اخلاق علم»، خاطرنشان کرد: علم تجربی مأمور کشف و توصیف پدیده‌های طبیعی است و نباید از دین انتظار ارائه معادلات علمی داشت؛ اما پرسش‌های بنیادین درباره چرایی، معنا و غایت جهان در حوزه فلسفه علم قرار می‌گیرند که دین می‌تواند در پاسخ به آن‌ها نقش‌آفرین باشد.
وی با اشاره به موضوعاتی همچون نظم‌مندی یا تصادفی بودن جهان، ریاضی‌پذیری قوانین طبیعت و محدودیت‌های دانش بشری، تصریح کرد: این مسائل ماهیتی فلسفی دارند و پاسخ به آن‌ها نیازمند بهره‌گیری از نگاه الهی و جهان‌بینی دینی است.
دکتر عسگری، اخلاق علم را سومین عرصه تعامل علم و دین دانست و گفت: دستاوردهای علمی به‌خودی‌خود نه خوب‌اند و نه بد، بلکه این اخلاق و ارزش‌های انسانی و دینی هستند که جهت استفاده از علم و فناوری را تعیین می‌کنند.
وی در پایان با انتقاد از تلاش برای استخراج مستقیم نظریه‌های علمی از آیات قرآن یا طرح مفاهیمی همچون «علم اسلامی»، بر ضرورت حفظ شأن قرآن به‌عنوان کتاب هدایت تأکید کرد و تعامل صحیح علم و دین را در گرو توجه هم‌زمان به علم، فلسفه علم و اخلاق اسلامی دانست.
رئیس دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز نیز طی سخنانی با گرامی‌داشت یاد و خاطره شهید آیت‌الله دکتر مفتح، به بررسی ریشه‌های تاریخی بحث علم و دین پرداخت و اظهار کرد: تقابل علم و دین پدیده‌ای برخاسته از تجربه تاریخی غرب است و در جهان اسلام، علم و دین همواره درهم‌تنیده و مکمل یکدیگر بوده‌اند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر عباس عباس‌زاده با استناد به آیات و روایات اسلامی، علم را دارای قداست ذاتی دانست و افزود: در متون دینی، علم‌آموزی چه در حوزه علوم دینی و چه در حوزه علوم تجربی مورد تأکید قرار گرفته و بسیاری از آیات، علم را بدون هیچ قید موضوعی ستوده‌اند.
رئیس دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز با بیان اینکه پیشرفت‌های علمی می‌توانند برداشت‌های سطحی از برخی گزاره‌های دینی را به چالش بکشند، خاطرنشان کرد: در مواجهه با یافته‌های قطعی علمی، ارائه تفاسیر دقیق‌تر و عمیق‌تر از متون دینی ضروری است تا دین بتواند پاسخگوی نیازهای فکری انسان معاصر باشد.
دکتر عباس‌زاده، تعامل علم و دین را از الزامات تولید علم در تمدن نوین اسلامی دانست و تصریح کرد: گفت‌وگوی عمیق و مستمر میان عالمان علوم دینی و متخصصان علوم تجربی، زمینه‌ساز شکل‌گیری نظریه‌های نو و پاسخ‌گویی مؤثر به مسائل پیچیده جهان امروز خواهد بود.
وی در پایان بر ضرورت توجه هم‌زمان به علم، اخلاق و مبانی الهی تأکید کرد و گفت: علم بدون اخلاق و بی‌توجه به مبدأ هستی، نمی‌تواند مسیر صحیح توسعه انسانی را ترسیم کند.
گفتنی است، در ادامه این نشست تخصصی، جمعی از اساتید دانشگاه به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود در حوزه «تعامل علم و دین در جهان معاصر» پرداختند.