به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پایگاه اطلاعرسانی حج، مسجد جِنّ که آن را مسجد حَرَس نیز مینامند، از کهنترین مساجد مکه بهشمار میرود و در نزدیکی قبرستان تاریخی حجون قرار دارد. این مسجد از گذشته تاکنون بهعنوان یکی از اماکن شناختهشده شهر مقدس مکه مطرح بوده و اهمیت آن در باور عمومی و منابع تاریخی، به ارتباطش با سوره جن و نیز دیدار پیامبر اکرم(ص) با گروهی از جنیان بازمیگردد. روایت شده است که آیات سوره جن در این محل بر پیامبر(ص) نازل شده یا اینکه جنیان در همین مکان با رسول خدا(ص) ملاقات کردهاند؛ موضوعی که جایگاه مسجد را در میان مساجد تاریخی و معنوی مکه برجستهتر میکند.
درباره تاریخ اولیه ساخت این مسجد، اطلاع دقیقی در متون تاریخی موجود نیست؛ با این حال گزارشها نشان میدهد که مسجد جن از قرن دوم هجری به این نام شناخته میشده و در طول سدههای مختلف بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
این مسجد در حوادث گوناگون، از جمله سیلابهای شدید، آسیب دیده و یکی از تجدید بناهای مهم آن در سال ۱۱۱۲ قمری صورت گرفته؛ زمانی که مسجد بر اثر سیل بهطور کامل تخریب و دوباره ساخته شد. پیگیری تاریخچه بازسازیهای مکرر این مکان، نشاندهنده اهمیت آن در میان ساکنان مکه و نیز زائران بوده است.
در دوره معاصر نیز بنای مسجد جن بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. آخرین بازسازی گسترده این مسجد در سال ۱۴۲۱ قمری و به دستور ملک فهد انجام شد که طی آن مساحت مسجد تقریباً دو برابر شد و به ساختاری مستحکمتر و زیباتر تبدیل گردید. هرچند در مقطعی حکومت سعودی نام «جن» را از تابلو مسجد حذف و آن را با شمارهگذاری جدید، «مسجد شماره چهل» معرفی کرد، اما بعدها دوباره تابلوی مسجد جن بر سردر آن نصب شد و شهرت تاریخی بنا به همان شکل پیشین بازگشت.
مسجد جن از گذشته با عنوان «مسجد الحرس» نیز شناخته میشده است؛ نامی که به روایت منابع، به دلیل حضور فرماندهان گشت شبانه مکه در این محل شکل گرفته است. گفته میشود مأموران نگهبانی شهر، در این قسمت یکدیگر را ملاقات کرده و پس از تبادل اطلاعات، به مسیرهای گشت خود بازمیگشتند. این کارکرد امنیتی قدیمی، در کنار روایات دینی مرتبط با این مسجد، به آن چهرهای تاریخی و چندوجهی بخشیده است.
این مسجد که در ناحیه شمالی مسجدالحرام و در پایین کوه حجون قرار دارد، امروزه نیز یکی از نقاط شناختهشده در مسیر زائران و اهالی مکه به شمار میآید. موقعیت آن در محل تلاقی خیابان مسجدالحرام و خیابان جن، و نیز نزدیکیاش به پل حجون، باعث شده این مسجد از دسترسی آسان و رفتوآمد قابل توجهی برخوردار باشد. خیابان کوچکی که از کنار مسجد میگذرد همچنان با نام «شارع مسجد الجن» شناخته میشود و تابلوی قدیمی آن همچنان بر دیوار باقی مانده است.
در بازسازی اخیر، مسجد جن با گنبدی طلایی و منارهای بزرگ بازآفرینی شد و دیوارهای آن با سنگهای سفید و مقاوم پوشانده شد. مساحت فعلی مسجد حدود ۶۰۰ متر مربع است و در زیر گنبد داخلی آن آیاتی از سوره جن با خط ثلث نقش بسته است. بنا با وجود نوسازیهای متعدد، همچنان در محل تاریخی خود باقی مانده و با ترکیبی از قدمت معنوی، پیشینه تاریخی و معماری جدید، یکی از مساجد پررونق و قابل توجه مکه به شمار میرود.
نظر شما