به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پایگاه اطلاعرسانی حج، مسجدُ الاجابه که در گذشته با نامهای «مسجد الاستراحه» و «مسجد آل قنفذ» شناخته میشد، از قدیمیترین عبادتگاههای شهر مکه است. این مسجد در منابع کهن بهعنوان مکانی معرفی شده که پیامبر اکرم(ص) در آن نماز گزارده و محل استجابت دعا دانسته شده است. گرچه درباره علت نامگذاری آن به «الاجابه» سخنی دقیق نقل نشده، اما سنتهای دینی و گزارشهای تاریخی، این مکان را مرتبط با حضور و عبادت پیامبر میدانند.
همچنین برخی عقیده دارند که آیات پایانی سوره حجر در این مکان بر رسول خدا(ص) نازل شده است.
در قرون نخست، این مسجد «مسجد آل قنفذ» نام داشت؛ زیرا در ابتدای شعبی قرار میگرفت که به شعب آل قنفذ مشهور بود. نام «مسجد الاستراحة» نیز بعدها بدان افزوده شد؛ زیرا گفتهاند پیامبر(ص) در بازگشت از عمره یا حجة الوداع در این مکان توقف کرد.
برخی سنتهای نقلشده از دیدار جنیان با پیامبر(ص) در این محل و نیز آوردن گوسفندان برای چرا در دوران کودکی پیامبر در این نقطه سخن میگویند. این مجموعه از نقلهای تاریخی نشان میدهد که مسجد الاجابه همواره در فرهنگ دینی مسلمانان جایگاهی قدسی و خاطرهانگیز داشته است.
این مسجد در طول تاریخ بارها بازسازی شده است. نخستین اشارهها به تعمیر آن به سال ۷۲۰ق بازمیگردد و پس از آن نیز بهسبب فرسودگی دوباره بازسازی شد. در سال ۸۳۱ق امیر سیفالدین شاهین عثمانی کار مرمت آن را انجام داد.
مهمترین نوسازی تاریخی مسجد به سال ۸۹۸ق مربوط است؛ زمانی که عبدالله جمالی—بر پایه کتیبه موجود کنار محراب—آن را دوباره بنا کرد. در سدههای بعد نیز بارها توسط شخصیتهایی همچون سلطان احمد در سال ۱۱۲۴ق و شیخ بصری در سال ۱۱۳۴ق بازسازی شد. در سال ۱۳۹۴ق نیز بنای قدیمی بهطور کامل برداشته شد و مسجدی نوساز در همان مکان احداث گردید.
در سال ۱۴۲۱ق، مسجد الاجابه آخرین بازسازی بزرگ خود را تجربه کرد و با سنگهای سفید و تیره، نمایی تازه و زیبا یافت. این بازسازی بهقدری گسترده بود که نام محله نیز بهسبب شهرت مسجد، «محله الاجابه» نامیده شد.
بنای فعلی مسجد، مربعی شکل با مساحتی حدود ۴۰۰ مترمربع است و یک مناره کوچک نیز بر اتصال دیوارهای جنوبی و غربی آن دیده میشود. این مسجد از مساجد فعال مکه است و تابلوی بزرگ «مسجد الاجابه» بر سردر آن نصب شده است.
این مسجد در مسیر مسجدالحرام و پایینتر از میدان معابده، در ابتدای خیابان ابطح و در ورودی خیابان فرعی «شارع الاجابه» قرار دارد. ادامه مسیر این خیابان به «ثنیة اذاخر» میرسد؛ همان گذرگاهی که پیامبر(ص) در روز فتح مکه از آن وارد شهر شد. محوطه قدیمی «باغ خرمان» نیز در برابر مسجد قرار داشته که اکنون ساختمان «امانة العاصمة المقدسة»—شهرداری مکه—در آن جای گرفته است. بدینترتیب، مسجد الاجابه امروز در قلب منطقهای مهم و پرتردد قرار دارد و همچنان یکی از مساجد اصیل و تاریخی مکه به شمار میرود.
مجموعه تاریخی و معنوی این مسجد، همراه با خاطرات نبوی، نامهای متعدد و بازسازیهای پیاپی، تصویر روشنی از جایگاه ویژهاش در تاریخ مکه به دست میدهد. مسجد الاجابه نه تنها بهعنوان عبادتگاهی کهن، بلکه بهمثابه نقطهای برگرفته از حضور پیامبر(ص) در حافظه دینی مسلمانان زنده مانده و امروزه نیز همچنان محل زیارت و نمازگزاران است.
نظر شما