به گزارش خبرگزاری شبستان، همزمان با فرارسیدن هفته کتاب که از ۲۴ آبان ۱۴۰۴ آغاز شده است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز بر اساس ابلاغیههای مرتبط، فعالیتهای گستردهای را در این هفته برنامهریزی و اجرا کرده است. در این چارچوب معاونت فرهنگی و تبلیغات سپاه به عنوان متولی اصلی تبلیغ و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در سپاه، برنامههای محتوایی، آموزشی، تبلیغی و ترویجی مختلفی را طراحی و برای اجرا به ردهها ابلاغ کرده است.
از جمله برنامههای پیشبینی شده در این هفته آغاز رسمی فعالیت ستادهای «نهضت کتابخوانی» در سراسر ردههای سپاه است. این ستاد کلیه اقدامات تبلیغی و ترویجی را برای توسعه کتابخوانی در سپاه دنبال میکند. برپایی نمایشگاههای عرضه و فروش کتاب در تعامل با انتشاراتیهای مختلف کشوری، برگزاری مسابقات کتابخوانی، برپایی نمایشگاه از ۳۰ عنوان کتاب صوتی تولید شده با هنرنمایی ۶۱۰ نفر از گویندگان کشوری، بازدید از کتابخانههای عمومی در سراسر کشور، اجرای طرح مبادله و وقف کتاب، تجلیل از خادمین حوزه کتاب، رونمایی از کتاب، تجهیز کتابخانههای عمومی و سیار، برگزاری نشست با مروجین، همیاران و فعالان حوزه کتاب و نیز جلسات برای هم افزایی با مجموعههای فرهنگی مرتبط در خارج از سپاه از دیگر برنامههای سپاه به شمار میرود. اجرای این برنامهها با فضاسازی محیطی متناسب با موضوع کتاب و کتابخوانی همراه است.
با توجه به اقدامات هدفمند انجام شده در حوزه کتاب و کتابخوانی طی سالیان گذشته در سپاه و همچنین اقدام فراگیر برای توسعه و افزایش سرانه مطالعه کارکنان در قالب نهضت کتابخوانی که همزمان با هفته کتاب انجام شده است، سردار حسین محبی، معاون فرهنگی و تبلیغات نمایندگی ولیفقیه در سپاه توضیح می دهد.
ابتدا درباره نهضت کتابخوانی در سپاه توضیح مختصری ارائه دهید.
ضمن گرامیداشت هفته کتاب و تبریک این ایام فرخنده به ملت فرهیخته ایران و همچنین فعالان و علاقهمندان به حوزه کتاب در سراسر کشور در شرفیابی نماینده محترم ولی فقیه در سپاه به محضر فرمانده معظم کل قوا(مدظله العالی)، در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۴۰۳، پس از ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده در حوزه تبلیغ و ترویج کتاب و کتابخوانی در سپاه، معظمله فرمانی مبنی بر توسعه، ترویج و گسترش فرهنگ کتابخوانی در سپاه به شرح زیر صادر فرمودند:
«کتاب تولید بشود، یکی از چیزهایی که تأثیر زیادی دارد، شرح حال شهداست، شرح حال شهدا ترویج بشود. کتابهایی که بنده میخوانم و گاهی با عنوان تقریظ پشت آن کتاب چند کلمه مینویسم، خیلی خیلی اثرگذار است. وقتی یک جوان در کتاب میخواند: جوانی با داشتن زن و فرزند یا پدر و مادر مهربان و محتاج، ترجیح میدهد به دفاع برود و جان خودش را فدای اسلام بکند، این خیلی اثر میگذارد. بنده که این کتابها را میخوانم خیلی اوقات اشک میریزم، یعنی تأثیرش در من که پیرمردی هستم، این جور است، یقینا خواندن کتابها در آن جوان اثر میگذارد. فکر کنید و کتابهایی از این قبیل را پیدا کنید که اثر هنری داشته باشد و تاثیرگذار باشد و به شکل مناسبی برنامهریزی شود که دست به دست بچرخانید که جوانها بخوانند، به نظرم اثر میکند.»
پس از برگزاری جلسات متعدد هماندیشی با معاونان و کارشناسان مرتبط در حوزه نمایندگی، کمیتهای تحت عنوان کمیته نهضت کتابخوانی با مسئولیت معاونت فرهنگی و تبلیغات در سپاه راهاندازی شد تا برنامهریزی لازم به منظور عملیاتیکردن فرمان صادره به عملآید. در این کمیته در ابتدا سند انتظار نهضت کتابخوانی در سپاه و ذیل این سند، شش طرح مرتبط با موضوع نهضت کتابخوانی به شرح زیر تدوین شد:
۱. تدوین منشور ولایت پیرامون کتابخوانی و ترویج فرهنگ انس با کتاب در جامعه مخاطب؛
۲. تدوین سند راهبردی انگیزشی کتابخوانی و ایجاد اشتیاق و تعمیق روحیه مطالعه و کتابخوانی در جامعه هدف؛
۳. تدوین پیوست فرهنگی نهضت کتابخوانی برای محیطهای اداری، شهرکهای سازمانی، فروشگاههای عرضه کالاهای مصرفی سپاه و بسیج؛
۴. تدوین راهبردها و راهکارهای تقویت و توسعه کمی و کیفی کتابخانههای عمومی ثابت و سیار و شیوه اداره و بهره برداری از آن؛
۵. تدوین سند حمایتی سازمان از کتابخوانی (اختصاص یارانه ویژه کتاب)؛
۶. پیادهسازی، فراگیری و فرهنگسازی کتابخوانی.
پس از تدوین سند انتظار و شش طرح تکمیلی سند توسط کمیته نهضت کتابخوانی، همزمان با راهاندازی ستاد نهضت کتابخوانی در ستاد سپاه، همزمان با هفته دفاع مقدس راهاندازی این ستاد در سلسله مراتب سپاه در ردههای زیرمجموعه از طریق حوزه فرماندهی و نمایندگی ابلاغ شد.
در این ستاد که با حضور معاونتهای ذیربط از فرماندهی و نمایندگی تشکیل خواهد شد علاوه بر اجرایی شدن ابلاغیههای ستاد اصلی نهضت کتابخوانی، سایر وظایف محوله به ستاد نهضت کتابخوانی در ردههای سپاه، پیگیری و عملیاتی خواهد شد. در این راستا از آنجا که توسعه، تبلیغ و ترویج کتابخوانی جز وظایف ذاتی معاونت فرهنگی و تبلیغات نمایندگی ولی فقیه در سپاه بوده و در اداره فرهنگی و هنری این اقدامات دنبال میشود، لذا طرحریزی و برنامهریزی در این حوزه به عنوان مسئول کمیته نهضت کتابخوانی در معاونت فرهنگی و تبلیغات انجام میشود.
در کمیته نهضت کتابخوانی علاوه بر سند انتظار و شش طرح یاد شده، نسبت به طراحی اقدامات کوتاه مدت و بلندمدت در حوزه تبلیغ و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی اقدام شد، که برگزاری مسابقه سراسری کتابخوانی ویژه فرماندهان و مسئولان، پایوران برادر، پایوران خواهر، سربازان و خانوادهها از آن جمله است؛ این مسابقه سراسری به زودی در سپاه به اجرا در خواهد آمد.
یعنی امسال برای نخستین بار است که در حوزه کتابخوانی فعالیت میکنید؟
نگاه جامع به برنامههای تبلیغی و ترویجی سراسری در قالب نهضت کتابخوانی برای اولین سال است که راهاندازی میشود، اما معاونت فرهنگی و تبلیغات طی سالیان گذشته ۲۲ برنامه جامع را در حوزه تبلیغ و ترویج کتاب و افزایش سرانه مطالعه در سپاه طراحی کرده و به اجرا درآورده است که برگزاری مسابقات کتابخوانی در ردههای سپاه و تولید ۳۰ کتاب صوتی در حوزههای مختلف از جمله اقدامات انجام شده درحوزه کتاب است. میتوان با قاطعیت برنامههای تبلیغی و ترویجی حوزه کتاب در سپاه را به عنوان یک مجموعه کامل از اقدامات مؤثر در حوزه کتاب بین سازمانهای کشوری و لشکری قلمداد کرد.
برگردیم به فرمان رهبر معظم انقلاب؛ تدبیر امام خامنهای چه ویژگیهایی دارد؟
اصل فرمان حضرت آقا چند ویژگی و کلیدواژه دارد. ایشان فرمودند کتابی تولید یا شناسایی کنید که شرح حال شهدا را ترویج کنند؛ برای جوانان اثربخش باشند، هنرمندانه نوشته شده باشند؛ هم متقن باشند و هم عاطفه و احساس جوان را برانگیزد. براساس این راهنماییها و رهنمودهای حکیمانه حضرت آقا، طرح نهضت کتابخوانی با حضور کارشناسانی از معاونت فرهنگی، معاونت سیاسی، معاونت عقیدتی، پژوهشگاه و شخصیتهای آشنا با کتاب در جلسات متعدد تدوین شده است.
نکته دیگری که رهبر حکیم انقلاب بر آن تأکید ویژه داشتند، این بود که کتابها را باید دستبهدست بچرخانید. البته اکنون دستبهدست چرخاندن بیشتر در فضای مجازی، گروهها و کانالها مصداق دارد و انتشار و ایجاد دسترسی همه پاسداران و خانوادههایشان به کتاب در طرح «نهضت کتابخوانی سپاه» پیشبینی شده است.
ما به این منظور ابتدا اسناد پایه را طراحی کردیم؛ «منشور ولایت» که بخشهای عمدهای از بیانات حضرت آقا درباره کتاب و کتابخوانی در آن آورده شده است؛ «سند انگیزشی» که مشخص کند چگونه به کارکنان انگیزه دهیم تا به سمت کتابخوانی بیایند؛ «پیوست زیرساختی» برای شهرکها و فروشگاهها که شهرکهای سپاه کتابخوانی را ترویج کنند و در فروشگاههای سپاه غرفهای برای عرضه و فروش کتاب ایجاد شود یا کتابخانههای سیار یا اتاقهای مطالعه تأسیس شود؛ «سند مطالعاتی» و «سند حمایتی» که براساس آن فرماندهان و مسئولان سپاه به حمایت از کتابخوانی خواهند پرداخت.
به موضوع تولید کتابهای صوتی اشاره کردید، پیشتر هم چندین کتاب صوتی در مجموعه شما تولید شده است، در این باره توضیح میدهید؟
تولید کتاب صوتی در موضوعات اعتقادی، فرهنگی، سیاسی، دفاع مقدس، سبک زندگی و دیگر موضوعات از جمله اقدامات ویژه و مهم در حوزه تبلیغ و ترویج کتابخوانی است. این برنامه با نام همسفر دانا، با هدف پر کردن اوقات فراغت فرماندهان، مسئولان، مدیران، کارکنان و خانوادهها در مأموریتها و مسافرتها باعث شده است علاوه بر کارکنان، خانوادههای آنها نیز از این تولیدات بهرهمند شوند. ۳۰ کتاب تولید شده تاکنون، به مدت زمان ۲۱۵ ساعت توسط ۶۱۰ نفر از هنرمندان در قالب نمایشنامه صوتی تولید شده و تاکنون نزدیک به سه میلیون و سیصدوهفتاد هزار ساعت، توسط مخاطبان شنیده شده است. به دلیل استقبال بینظیر مخاطبان(فرماندهان و مسئولان، کارکنان و خانوادهها) در فضای حقیقی و مجازی از کتابهای صوتی تولید شده، تداوم این تولیدات از جمله برنامههای این معاونت در راستای گسترش فرهنگ مطالعه کتاب و کتابخوانی به شمار میرود.
۲۴ ویژگی موجود در کتابهای صوتی معاونت فرهنگی و تبلیغات، آن را از دیگر کتابهای صوتی تولید شده در کشور متمایز میکند. از جمله نقش آفرینی خانوادههای معظم شهدا یا دیگر شخصیتهای مرتبط با کتاب در تولید کتاب صوتی، همچنین تولید کتاب صوتی در جغرافیای مورد نظر با گویش و زبان مرتبط با کتاب، که از نمونههای این اقدام میتوان به تولید کتاب صوتی «دخترم ناهید» در سنندج، «حماسه تپه برهانی» در اصفهان و «پیغام ماهی» که مربوط به سردار شهید حاج حسین همدانی است در همدان اشاره کرد.
در حوزه فضای مجازی هم اقداماتی برای افزایش کتابخوانی انجام دادهاید؟
راهاندازی کانال ویژه کتابخوانی، انتشار فایلهای کتاب صوتی در فضای مجازی در اختیار و بارگذاری در سایتهای مختلف از جمله سایت فرهنگیاران، سایت سراج اندیشه، سایت بصیرت و سایتهای متعدد ردهای و استانی برای بهره برداری رایگان کارکنان و مردم، برگزاری کارگاههای توجیهی برای همیاران و مروجین کتاب، برگزاری پویشهای مجازی کتابخوانی و همچنین معرفی کتابهای مهم و اثرگذار در بستر فضای مجازی برای فرماندهان و مسئولان از جمله اقدامات محوری برای ترویج و تبلیغ کتاب در فضای مجازی است. جدیدترین اقدام در حوزه برگزاری مسابقه سراسری کتابخوانی است که به زودی در سراسر سپاه اجرا خواهد شد.
منابع مسابقه کتابخوانی انتخاب شدهاند؟
بله کتابهای مورد نظر انتخاب شدهاند اما موضوعاتی که مهم است یکی منابع مسابقه و دیگری شیوه برگزاری آن است. در مورد منابع مسابقه، بر اساس جستوجوها، حضرت آقا بالغ بر ۲۵۰ کتاب را تقریظ فرمودهاند. واقعاً جای تعجب دارد که با این همه مشغله، معظم له این تعداد کتاب را از بین کتابهایی که مطالعه کردهاند، تقریظ کردهاند. از این ۲۵۰ کتاب، حدود ۵۳ کتاب مربوط به دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم است. این ۵۳ کتاب تهیه و برای بررسی به کارشناسان ارائه شد تا مطابق با مطالبه رهبر معظم انقلاب کتابهای مورد نظر برای جامعه مخاطب انتخاب شوند.
پس از پاسخ به دغدغههایی نظیر این که کتاب چقدر شرح حال شهدا را ترویج میکند؟ چقدر مباحث دفاع مقدس را ترویج میکند؟ چقدر برای خواننده اثرگذار است؟ کارشناسان بر اساس فرم خاصی نمره دهی کرده و بعد از تبادل نظر کتاب نهایی برای پنج صنف انتخاب شد. بعد از بررسیهای نهایی و انجام هماهنگی با انتشاراتیهای مورد نظر، این کتابها معرفی و مبنای مسابقه کتابخوانی قرار خواهد گرفت.
شیوه و نحوه برگزاری این نهضت چگونه است؟
طی یکی دو سال گذشته برگزاری همایش ردهای نماز، یک اقدام موفق در سپاه بوده که موفقیت خوبی داشته است. با این تجربه موفق، برنامهریزی برای اقدام مشابه در حوزه کتابخوانی و نهضت کتابخوانی مطابق الگوی همایشهای نماز در ردههای سپاه به شرح زیر انجام شد:
الف: مرحله استانی و ردهای شامل:
- اطلاعرسانی برگزاری مسابقه بهصورت فراگیر از طریق چاپ و توزیع پوستر فراخوان، رسانههای داخلی، صدا و سیمای استانی و پیامرسانهای فضای مجازی و... شامل: منبع مسابقه، زمان و مکان مسابقه و جامعه هدف و...
- برگزاری مسابقه در بازه زمانی یک ماهه در تمام ردهها بهصورت حضوری و برخط
- برگزاری مراسم تجلیل از برترینها با اطلاعرسانی وسیع از طریق صدا و سیما و تبلیغات داخلی، پیام رسانها و... و با دعوت از فرماندهان، مسئولان، مدیران و آحاد کارکنان و دعوت از مسئولان لشکری و کشوری استانی و سازمانهای فرهنگی استان و شخصیتهای برجسته حوزه کتاب استان و... و اهدا جوایز برگزیدگان
- ارسال اسامی برترینهای هر صنف برای شرکت در مسابقه نهایی بین ردهای (کشوری)
ب: مرحله سراسری در ستاد کل سپاه: (مسابقه بین ردهای)
- اطلاعرسانی برگزاری مسابقه سراسری بهصورت فراگیر از طریق چاپ و توزیع پوستر فراخوان، رسانههای داخلی، صدا و سیما و پیام رسانهای فضای مجازی و... شامل: منبع مسابقه، زمان و مکان مسابقه و جامعه هدف و...
- برگزاری مسابقه در تاریخ اعلام شده به صورت متمرکز توسط ستاد کل سپاه
- برگزاری مراسم تجلیل از برترینها با اطلاعرسانی وسیع از طریق صدا و سیما و تبلیغات داخلی، پیام رسانها و... و با دعوت از فرماندهان، مسئولان، مدیران و آحاد کارکنان ستاد کل سپاه و دعوت از مسئولان لشکری و کشوری و سازمانهای فرهنگی کشور و شخصیتهای برجسته حوزه کتاب و... و اهدا جوایز برگزیدگان
لازم به ذکر است که مرحله اول مسابقه بین کارکنان در ردههای سپاه برگزار خواهد شد و مرحله دوم مسابقه بینردهای بوده و نمایندگان برتر هر رده با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت.
نماینده محترم ولی فقیه در سپاه تاکید فرمودند، تا سال آینده، همه کارکنان سپاه و مخاطبان با توجه به هر صنف، کتابهای مورد نظر را مطالعه کرده باشند. چه آنهایی که در مسابقه شرکت میکنند و چه آنهایی که از راههای دیگر این کتابها را مطالعه میکنند.
آیا در موضوع ایجاد نهضت کتابخوانی به وظایف سازمانی هم اشاره شده است؟
بله، یکی از طرح شش گانه سند نهضت کتابخوانی، ایجاد بسترهای زیرساختی برای کتابخوانی است. همچنین الزام به کتابخوانی البته با مشوقهای لازم، پیشبینی گنجاندن کتاب برای مطالعه در دورههای عقیدتی، ایجاد زنگ کتاب در سازمان، ایجاد کتابخانههای ثابت و سیار مجهز و پیشبینی سبد حمایتی برای خرید کتاب از جمله مواردی است که سازمان برای ایجاد بستر مطالعه کتاب به آنها توجه ویژهای خواهد داشت.
در مهر ۱۴۰۲، پژوهشی به نام «پروژه وضعیتشناسی کتابخوانی در سپاه»، به سفارش معاونت فرهنگی و تبلیغات توسط پژوهشگاه امام صادق(ع) قم، در ردههای سپاه انجام شد. در این پژوهش الگوی مطلوب مطالعه و کتابخوانی در سپاه بررسی و ضمن وضعیت سنجی سرانه مطالعه به ارزیابی برنامه¬های اجرا شده در حوزه مطالعه و کتابخوانی پرداخته شد. مزیت این پژوهش ارائه الگوی مطلوب کتابخوانی و مطالعه در سطح سپاه بود که با تکیه بر وضعیت شناسی، وضعیت سنجی، مشاهدات میدانی، مطالعه نمونههای داخلی و خارجی و مصاحبه با مسئولان و خبرگان حوزه کتابخوانی بود. در این الگو وضعیت کتاب و کتابخوانی کارکنان سپاه در کشور به تفکیک هر رده به صورت مشخص انجام شده است.
در زمینه تسهیل دسترسی به کتاب چه اقداماتی انجام دادهاید؟
برای تسهیل دسترسی بهتر و ارزانتر کارکنان و خانوادهها به کتاب، باید کارهای زیادی انجام دهیم. باید کتابخانههای ثابت و سیار را تقویت کنیم و به تبادل و وقف کتاب توجه بیشتری داشته باشیم. سبدهای حمایتی و استفاده از ظرفیت طرح حکمت برای خرید کتاب به صورت مختلف و اقداماتی مشابه نیز پیشبینی شده است.
سیوسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «بخوانیم برای ایران» از روز شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۴ آغاز شد و تا ۳۰ آبان ادامه خواهد داشت.
نظر شما