به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، این روزها هوای پاییز با بوی کاغذ و صدای ورقخوردن کتابها در هم آمیخته و مساجد بار دیگر به پناهگاه آرام دانایی تبدیل شدهاند. شبستانها که در طول سال محل ذکر و دعا هستند، این روزها رنگ دیگری به خود گرفتهاند؛ قفسههای پر از کتاب در گوشه و کنارشان یادآور این حقیقت است که در خانه خدا، مطالعه هم عبادت است. از روستاهای دورافتاده تا قلب شیراز، چراغ کتابخانههای مساجد یکییکی روشن میشود تا هفته کتاب و کتابخوانی در فضای معنوی و فرهنگی این مکانها معنا یابد.
اینجا، کتابها نشانهای از پیوند ایمان و آگاهی هستند. نوجوانانی که روزگاری شاید به سختی به کتابخانههای عمومی دسترسی داشتند، حالا در آغوش مساجد زادگاهشان کتاب میخوانند و گفتوگو میکنند. صدای همهمهی آنها، در میان سکوت شبستان، نشانی از نسلی تازه است؛ نسلی که میان قرآن و کتاب، پیوندی ناگسستنی میجوید.
وقتی کتاب در شبستان مسجد نفس میکشد
در چنین فضایی، ۴۲۴ کتابخانه فعال در مساجد استان فارس آمادهاند تا از ۲۴ تا ۳۰ آبان، میزبان برنامههای متنوع هفته کتاب باشند. برنامههایی که به گفتهی حجتالاسلام والمسلمین حسین امیدی، مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد فارس، قرار است علاوه بر ترویج مطالعه، احیای مفهوم «تفکر» را در دل مساجد دنبال کنند.
کتابخانههای مساجد امروز محل امانت کتاب نیستند؛ به عنوان بخشی از هویت فرهنگی مردم تبدیل شدهاند. جوانان و خانوادهها در کنار نماز و جلسات مذهبی، اینجا کتاب میخوانند، گفتوگو میکنند و یاد میگیرند.
به گفته امیدی «فعالیتهای کتابخانهای یکی از ارکان اصلی کانونهای فرهنگی هنری مساجد است. در کنار برنامههای مذهبی و فرهنگی، این فضاها به دو شیوهی کتابخانه مخزنی و کتابخانه باز (شبستانی) خدمات ارائه میکنند.»
«در بسیاری از روستاها، کتابخانهی مسجد تنها مرکز فرهنگی فعال است. نوجوانان و جوانان، بهویژه در مناطق محروم، این فضا را محلی امن برای مطالعه و رشد میدانند.»
او با اشاره به نقش گستردهی کتابخانههای مسجدی در زندگی اجتماعی مردم فارس میگوید که از میان این ۴۲۴ کتابخانه، ۳۷۲ مورد مخزندار و ۵۲ کتابخانه باز یا شبستانی هستند. او تأکید میکند: «در بسیاری از روستاها، کتابخانهی مسجد تنها مرکز فرهنگی فعال است. نوجوانان و جوانان، بهویژه در مناطق محروم، این فضا را محلی امن برای مطالعه و رشد میدانند.»
به اذعان امیدی، در برخی از مناطق حتی کتابخانهها در دو یا سه شیفت فعالیت دارند تا علاقهمندان بتوانند در هر ساعتی از روز از خدمات فرهنگی و مطالعاتی آنها استفاده کنند.
روایت فرهنگی مساجد فارس در هفته کتاب
اما هفته کتاب امسال، تنها به امانت و مطالعه کتاب محدود نمیشود. در مساجد فارس، طرح ملی شنبههای کتاب همزمان با سراسر کشور در حال برگزاری است؛ طرحی که در آن هر هفته، کتابی ارزشمند در جمع نمازگزاران معرفی میشود تا کتاب، بخشی از گفتوگوی روزانه مردم شود.
مدیر ستاد کانون های مساجد فارس در اینباره میگوید: «ترویج فرهنگ مطالعه در مساجد، تنها به فصل تابستان یا مناسبتهای خاص محدود نیست؛ بلکه یک جریان دائمی است. هدف ما انس بیشتر مردم، بهویژه نسل جوان، با کتابهای مفید و دینی است.»
همچنین، برگزاری مسابقات کتابخوانی با موضوعات فرهنگی و دینی، نشستهای صمیمی کتابداران، فراخوان نذر فرهنگی برای اهدای کتاب، غبارروبی کتابخانهها و نمایشگاههای کتاب در شبستانها از دیگر برنامههای این هفته است. در برخی از مساجد نیز، ائمه جماعات در سخنرانیهای خود به اهمیت کتابخوانی و نقش مطالعه در ارتقای سطح فرهنگ عمومی خواهند پرداخت.
این برنامهها در حالی برگزار میشود که کتابخانههای مساجد فارس طی سالهای اخیر، نقشی فراتر از محلی برای امانت کتاب ایفا کردهاند. آنها به گفتهی کارشناسان فرهنگی، تبدیل به پایگاههای زندهی گفتوگو، اندیشه و آموزش غیررسمی شدهاند؛ جایی که نوجوانان و جوانان در کنار نماز و فعالیتهای مذهبی، طعم دانستن را نیز میچشند.
برگزاری مسابقات کتابخوانی با موضوعات فرهنگی و دینی، نشستهای صمیمی کتابداران، فراخوان نذر فرهنگی برای اهدای کتاب، غبارروبی کتابخانهها و نمایشگاههای کتاب در شبستانها از دیگر برنامههای هفته کتاب در مساجد فارس است.
مسجد، خانه دانایی
امیدی میگوید: «ما تلاش کردهایم برنامههای هفته کتاب، صرفاً نمادین نباشد؛ هدف این است که انس مردم با کتاب به یک عادت فرهنگی تبدیل شود. اگر مسجد خانه ایمان است، باید خانه دانایی هم باشد.»
با نگاهی به فعالیت کتابخانههای مسجدی در سالهای اخیر، میتوان گفت این مراکز آرامآرام جای خود را در زندگی مردم باز کردهاند. بسیاری از کتابداران مساجد حالا به چهرههای شناختهشده محلهها تبدیل شدهاند؛ افرادی که علاوه بر امانت دادن کتاب، به راهنمای فکری جوانان تبدیل شدهاند.
مدیر ستاد کانونهای مساجد فارس در پایان تأکید میکند: «مساجد میتوانند پیشگامترین مراکز در ترویج فرهنگ مطالعه باشند؛ زیرا در آنها، کتاب نه یک وسیله تزئینی، بلکه ابزار هدایت و رشد فکری جامعه است.»
هفته کتاب امسال در فارس، یادآور این نکته است که گاهی سادهترین کتابخانهها — آنهایی که در گوشهی شبستانی کوچک، چند قفسه چوبی دارند — میتوانند عمیقترین تأثیر فرهنگی را بر جامعه بگذارند.
کتابخانههای مساجد، شاید در ظاهر ساده و بیادعا باشند، اما در عمق خود، داستانی از ایمان، دانایی و پیوند نسلها را روایت میکنند؛ داستانی که هر سال در هفته کتاب، دوباره ورق میخورد.
نظر شما