به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، سومین نشست از سلسله نشست های حکمرانی دینی با موضوع «حکمرانی مسجدمحور» و محوریت کتاب «نور ایمان و عقل در حکمرانی» با همکاری مشترک مرکز پژوهش های علمی و مطالعات حکمی ایران با حضور حجت الاسلام والمسلمین «نقی پورفر»، رییس انجمن مدیریت اسلامی، حجت الاسلام «جعفر بچاری»، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و حجت الاسلام دکتر «محمد اسماعیل عبداللهی» مولف کتاب و «سیدهاشم میرخضری»، سرپرست سردبیری خبرگزاری شبستان در محل این خبرگزاری برگزار شد.
دکتر محمد اسماعیل عبداللهی نویسنده کتاب میان رشته ای« نور ایمان و عقل در حکمرانی» در این نشست اظهار داشت :ما امروز با بحران بنیادین "شکاف میان ایمان و قدرت" مواجه هستیم. سیاست از معنویت تهی شده و دین به حاشیه رانده شده است. در حالی که در صدر اسلام، «مسجد» مرکز تصمیم، تعلیم و عدالت بود؛ مغز اجتماعی امت بود.
وی تصریح کرد: برای بازسازی تمدن نوین اسلامی، باید به سرچشمه بازگردیم مسجد، هستهٔ حکمرانی دینی و اجتماعی ماست. راه حل بنبست فعلی در احیای کارکرد حقیقی مسجد است؛ نه فقط برای نماز، بلکه به مثابه مرکز ساماندهی کلان اجتماع بر مبنای آموزههای دینی.
حجت الاسلام عبداللهی خاطرنشان کرد: حکمرانی مسجدمحور یعنی سامانهای که قدرت از بطن اجتماع ایمانی به بالاترین سطوح اعمال میشود. در تجربهٔ نبوی، مسجدالنبی سازمان حکومتی اولیه بود؛ محل صدور مأموریتها، داوری و تعلیم. این الگو تداوم یافت و مسجد محور شهر اسلامی شد؛ زیرساخت تمدنی که معنا و عمل را میآمیخت.
وی افزود: این مدل بر مبنای عقل عبادی استوار است؛ جایی که تصمیم سیاسی از ایمان زاده میشود، نه از ارادهٔ قدرت. این الگوی اجتماعی، قدرت را از بالا به پایین دریافت نمیکند، بلکه شبکه مؤمنان را از پایین میسازد که مشارکت ایمانی، جوهر اداره امور است. مسجد، جامعه مدنی ایمانی است که بر پایه مسئولیتپذیری متعالی بنا شده، نه صرفاً منافع سکولار.
عبدالهی در ادامه به این سوال که چگونه باید این الگو را بازآفرینی کنیم؟ پاسخ داد و گفت: مسجد باید تبدیل به مرکز تحول دیجیتال محله شود؛ مرکز داده و نیازسنجی اجتماعی، و زبان مردم برای دولت. شورای مسجد باید بازوی اجرایی نظام وقف در اقتصاد خرد و مرکز حل و فصل اختلافات باشد. همچنین، برای مقابله با گسستهای هویتی، باید از شبکه مساجد به عنوان انتقالدهنده انسجام تمدنی استفاده کنیم.
مولف کتاب «نور ایمان و عقل در حکمرانی اسلامی» تصریح کرد: اما عبور از این مسیر چالشهایی دارد. نباید هویت قدسی مسجد با وظایف اجرایی اداری در هم آمیزد؛ مسجد باید الهامبخش مدیریت باشد، نه مجری منفعل آن. ما نیازمند تدوین نظریه فقهی منسجم در باب حکمرانی محلی هستیم و مسجد نباید ابزار قطبیسازی سیاسی شود.
عبداللهی ادامه داد: چشمانداز مسجد فردا جایی است که جوانان تحلیل اجتماعی مبتنی بر اسلام بیاموزند و اقتصاد محله سامان یابد. تمدن نوین اسلامی از منابر مساجد آغاز میشود، نه از برجهای بوروکراتیک. بنابراین تدوین سند نظری «الگوی ایرانی ـ اسلامی حکمرانی مسجدمحور» یک پیشنهاد است تا مساجد به کارخانههای تولید هویت و قدرت اجتماعی تبدیل شوند.
نظر شما