خبرگزاری شبستان: تاملی بر عناوین انتخابی چند سال اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب، به خوبی نشان می دهد که در میدانی که دشمن تحریم و تهدید را حربه خود برای ممانعت از پیشرفت ما در پرتوی نظام اسلامی کرده، اقتصاد و ملزومات آن از جایگاهی خاص برخوردار است. آنجا که سخن از همت و کار مضاعف است، وقتی سخن از جهاد اقتصادی به میان می آید که خود نشان از حضور در میدان نبرد و ضرورت دفاع دارد! و زمانی که حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی باید سرلوحه کار قرار بگیرد و... اکنون که مقاومت که شاید در نگاه نخست نتوان ارتباط این واژه را با اقتصاد درک کرد، فصل الخطاب همه حرکات اقتصادی است.
مفهوم شناسی این اصطلاح و تفاوت هایی که با مدل اقتصاد ریاضتی که امروز اروپا را مبتلا کرده است موضوعی است که در گفت و گو با حجت المسلمین سید صمصام الدین قوامی، مدیر و موسس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی به بحث گذاشته شده و مشروح آن در ذیل می آید:
در ابتدا تعریفی از اقتصاد مقاومتی از چگونگی تحقق آن در جامعه ارائه بدهید و آیا واقعا این نظریه یک نظریه جدید اقتصادی تلقی می شود؟
اقتصاد مقاومتی با جود و بخشش اهل ایمان حل می‌شود؛ جود در لغت به معنای "ایصال النفع و بذل النفس" است یعنی انسان جواد کسی است که باید از خودش برای راحتی دیگران بگذرد؛ نخست وزیر اندونزی در جنبش عدم تعهد که خدمت مقام معظم رهبری رسید گفت: با اینکه من یک اقتصاددان هستم اما نظریه اقتصاد مقاومتی برای من یک نظریه جدیدی است، گاهی مخاطبان بیرونی بیشتر از مخاطبان درونی این واقعیت را درک می‌کنند.
اقتصاد ریاضتی برخاسته از ندانم کاری دولت ها
در حال حاضر در غرب شاهد اقتصاد ریاضتی می باشیم، تفاوت اقتصاد ریاضتی با اقتصاد مقاومتی در چیست و اساسا چه مدل هایی از اقتصاد ریاضتی در جهان امروز رواج یافته است؟
در حال حاضر دو مدل از اقتصاد ریاضتی را شاهد هستیم الف) مدل ریاضت شرقی که نخستین مدل از اقتصاد ریاضتی، مدل برخاسته از شرق آسیا است و همراه با جنگ جهانی ظهور و بروز یافت، اصالتا در این نوع فرهنگ به خاطر اعتقادهای بودائیسم و شینتوئیسم ریاضت تبلیغ می‌شود و ریاضت جزئی از اعتقادات ایشان است، لذا نمی توان نام این رویکرد را مقاومت نهاد نمونه بارز این فرهنگ مهاتما گاندی است که لباس خاص می‌پوشید و عقائد خاص خودش را داشت.
ب) مدل اروپایی دومین مدل ریاضتی است که در حال حاضر در جهان قابل مشاهده می باشد، اروپا هم اکنون این نوع خاص از اقتصاد را تجربه می کند. در این نوع از ریاضت هم شاهد عنصر مقاومت نیستیم؛ غرب سرمایه داری به علت بدهی های سنگینی که دارد و بحران اقتصادی برخاسته از این نظام ناچار به اقتصاد ریاضتی روی آورده است .
اما در اقتصاد مقاومتی همه چیز وجود دارد؛ در اقتصاد ریاضتی عمده فشار اقتصادی به سوی مردم است و از عوارض این رویکرد کم شدن دستمزد حقوق بگیران، اخراج کارمندان و تعدیل نیرو و امثال آن می باشد. در اقتصاد ریاضتی اروپایی، سرمایه دار نباید هیچ فشاری را تحمل کند و همه بار بر دوش مردم است؛ در دومینوهایی اروپایی افرادی مانند سارکوزی (Nicolas Sarkozy ) آمدند و رفتند و دولت‌های دیگری آمدند همچنین در آمریکا بدهی زیاد شد و نتیجه این نداری ها "ریاضت اقتصادی" شد. اما در اقتصاد مقاومتی با وجود دارایی ها عنصر مقاومت را مشاهده می کنیم .
علت این است که در ریاضت دشمنی از بیرون وجود ندارد و جهل و سفاهت و ندانم کاری مسئولین دشمن اصلی است مثلا بوش پسر با جنگ افروزی هایی که نمود باعث شد خزانه‌های آمریکا خالی شود اما در اقتصاد مقاومتی دشمن از بیرون اذیت می‌کند و جلوی تعالی و پیشرفت کشور سنگ اندازی می کند؛ سال گذشته هم که سال جهاد اقتصادی بود رهبری فرمودند: خاصیت جهاد دشمن است و در جهاد دشمن حضور دارد و گاهی هم مقابله دشمن با نظام سر از تروریسم اقتصادی در می آورد؛ مثلاً برای اینکه انرژی و دانش هسته‌ای به سرانجام نرسد دشمن کاری می کند که دانشمندان هسته‌ای کم شوند مثلاً بودجه تحقیقات هسته ای کم شود و اصلاً پژوهش در کشور تعطیل شود کما اینکه در این عرصه تا حدودی موفق شدند در حالی که ما همه چیز داریم از ذخائر طبیعی تا جوانان با استعداد و لذا اقتصاد مقاومتی با اقتصاد ریاضتی این تفاوت‌ها را دارد .
آیا مخاطب اصلی اقتصاد مقاومتی دولتمردان هستند یا مردم؟
مخاطب اصلی اقتصاد مقاومتی دولت است نه مردم؛ در اقتصاد مقاومتی دولت باید اقداماتی اندیشمندانه انجام دهد بدون اینکه فشار متوجه مردم شود، از این رو است که با وجود فشار اقتصادی بالایی که کشور را احاطه کرده باز شاهد پرداخت یارانه ها هستیم یا مرحله دوم هدفمندی یارانه ها را مجلس رد می کند، چون اجرای این طرح یعنی فشار مضاعف بر مردم، برخلاف اقتصاد ریاضتی اروپا که حمایت ها تنها در جهت سرمایه داران می باشد لذا در اقتصاد مقاومتی ساختار اقتصادی باید به نفع مردم اصلاح شود .
نفت برای ساختن است نه سوختن!
توضیحی درباره جایگاه و وظائف ملت و دولت در تحقق اقتصاد مقاومتی بدهید؟
در اقتصاد مقاومتی رفتار مردم باید رفتار قرآنی باشد و اساس آن بر انفاق است؛ اقتصاد مقاومتی می‌گوید: «إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکینِ وَ الْعامِلینَ عَلَیْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِی الرِّقابِ وَ الْغارِمینَ وَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبیلِ فَریضَةً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ » در فرهنگ اقتصاد مقاومتی اگر اصلاح رفتار مردم اتفاق بیفتد نه تنها بر مردم فشار نمی آید بلکه باعث تعالی و رشد معنوی جامعه نیز می شود در اقتصاد مقاومتی ثروتمند موظف است که از فقرا دستگیری کند « وَ الَّذینَ فی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ »، این کمک برخاسته از رفتار و اخلاق اقتصادی است .
در رفتار اقتصادی می گویند: ربا ندهید و احتکار نکنید «فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ» و کسی که در این وادی قدم بگذارد، اعلان جنگ با خدا و رسول (ص) کرده است لذا اگر کسی بخواهد بن بست ها را بشکند باید از درون آزاد شود «ٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ »، اگر کسی آن را مهار کرد او پیروز می‌شود دستورات اسلام در این زمینه فراوان است و اگر این تعالیم در رفتار اقتصادی مردم ترویج و تبلیغ شود بخش عظیمی از مشکلات جامعه حل و فصل می شود .
در رفتار اقتصادی از اسراف نهی می شود « إِنَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً » و این اگر شد اقتصاد مقاومتی محقق می‌شود و اینها همه از مصادیق اخلاق و رفتار اقتصادی است و این به معنای ریاضت نیست؛ منع از اسراف ریاضت نیست؛ باید مجموعه تعالیم اقتصادی اسلام را رسانه ای کرد.
وظیفه دولت اصلاح ساختار است و باید به اصل 44 به طور کامل عمل شود دولت باید تعاونی ها را راه بیندازد در اول خرداد 84 رهبری اصل 44 را ابلاغ کردند و تا حال که هفت سال گذشته است کار روشن و چشمگیری در تحقق فرمایشات رهبری صورت نگرفته است و هنوز تعلل می کنند .
باید ساختار را درست کنیم اگر به وضعیتی رسیدیم که بی نیاز از فروش نفت شدیم این می شود اصلاح ساختار، نفت برای ساختن است نه سوختن! دولت و وزرای اقتصاد دولت باید فکری کنند و به سمت تولید ملی حرکت کنیم و اگر این محقق شد همه چیز حل می‌شود.
و کلام آخر...
در حال حاضر ما در دو عرصه عقب مانده ایم: نخست سبک زندگی که در آن عقب هستیم و دیگر اصلاح ساختار و باید در این در جهت حرکت جدی صورت بگیرد اگرچه دولت در وظیفه‌اش کوتاهی می‌کند و ساختار را اصلاح نمی‌کند ولی این اصلاح ساختار اعم از اصلاح قانون، برنامه ریزی و حرکت در جهت تولید ملی و تعاون و اصل 44 می باشد و مردم هم در رفتار قوی نیستند و به هم رحم نمی‌کنند. لذا باید دولت را در اصلاح ساختار توسط مردم در فشار قرار داد و مردم هم توسط هنر و رسانه و به سمت رفتار اقتصادی مطلوب بروند و اگر این دو درست شد اقتصاد مقاومتی درست می‌شود.
پی نوشت ها:
- سوره مبارکه توبه آیه، 60 ؛
- سوره مبارکه معارج ؛ آیه 24-25؛
- سوره مبارکه بقره آیه 279؛
- سوره مبارکه حشر ؛ آیه 9 ؛
- سوره مبارکه اسراء آیه 27 ؛
- سیاست های کلی اصل 44
پایان پیام/
نظر شما