به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش ملی «مدیریت تراز انقلاب اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری» که امروز با حضور اندیشمندان، استادان حوزه و دانشگاه و پژوهشگران عرصه مدیریت اسلامی در حال برگزاری ست، با تشریح ابعاد نظری و عملی مدیریت اسلامی در منظومه فکری امامین انقلاب، از برگزارکنندگان این همایش قدردانی کرد و آن را اقدامی حکیمانه، علمی و راهبردی دانست.
وی گفت: از برگزارکنندگان این همایش ملی که با تدبیر، عقلانیت و عمق فکری چنین موضوع ارزشمندی را در سطح ملی طراحی و اجرا کردند صمیمانه سپاسگزارم. وقتی اطلاعیه و سرفصلهای همایش را دیدم که شامل مبانی، اصول، شاخصها، راهبردها و رفتار سازمانی در الگوی مدیریت تراز انقلاب اسلامی است، دریافتم که این برنامه با تأمل و خرد جمعی شکل گرفته است.
خسروپناه با اشاره به استقبال پژوهشگران کشور از این همایش افزود: بیش از ۴۰۰ مقاله و چکیده به دبیرخانه رسیده است و از همه نویسندگان و محققانی که در این عرصه علمی و انقلابی مشارکت کردهاند، صمیمانه قدردانی میکنم. امیدوارم نتایج این پژوهشها در عرصههای اجرایی و مدیریتی کشور مورد استفاده قرار گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با تبیین مفهوم مدیریت و تمایز آن از مدیریت اسلامی گفت: مدیریت بهطور کلی یعنی سیاستگذاری، برنامهریزی، تصمیمگیری، سازماندهی، رهبری و کنترل نسبت به منابع انسانی، مالی، فیزیکی و اطلاعاتی در راستای اهداف سازمانی. در مدیریت اسلامی نیز همین فرآیندها جریان دارد، با این تفاوت که مبتنی بر آموزههای اسلامی، عقلانیت دینی و ارزشهای الهی است.
وی افزود: برخی در گذشته مدیریت اسلامی را در تقابل با مدیریت علمی قرار میدادند، در حالیکه این تقابل نادرست است. مدیریت اسلامی از عقل و تجربه بهره میبرد، اما آن را بر مبنای معرفتشناسی و ارزشهای اسلامی هدایت میکند.
خسروپناه تأکید کرد: هیچ نظریهای در علوم انسانی و اجتماعی بدون ایدئولوژی نیست؛ همه آنها – از تیلور و وبر گرفته تا نظریههای مدرن مدیریت – بر بنیانهای فکری خاصی استوارند. اگر غرب مدیریت را بر مبانی لیبرالی یا سوسیالیستی بنا کرده، ما نیز حق داریم مدیریت را بر بنیانهای اسلام و ایدئولوژی اسلامی استوار سازیم؛ با استفاده همزمان از عقل، تجربه و شرع.
الگوی مدیریتی امام خمینی(ره): انسانمحوری توحیدی و ساختارسازی انقلابی
وی سپس به تشریح سبک مدیریتی امام خمینی(ره) پرداخت و گفت: الگوی مدیریت امام مبتنی بر خدامحوری، عقلانیت، پیوند دنیا و آخرت، و انسانشناسی الهی است. امام هدف سازمان را صرفاً تأمین منافع دنیوی نمیدانست بلکه آن را در خدمت سعادت اخروی انسان میدید. مدیری که در بستر نفس امّاره تصمیم میگیرد، گرفتار خودخواهی و فساد میشود، اما مدیری که در دامنهی نفس مطمئنه عمل کند، الهی، عاقل و اخلاقمدار است.
خسروپناه افزود: در سیره مدیریتی امام، مدیر نقشی محوری دارد. برخلاف نگاه غربی که ساختار را مقدم بر انسان میداند، امام معتقد بود انسانِ مدیر است که ساختار را هدایت میکند. انتخاب مدیران عالم، توانمند و متدین، از ویژگیهای مدیریتی ایشان بود.
وی ادامه داد: ساختارسازی از دیگر ویژگیهای امام بود؛ نهادهایی چون سپاه، جهاد سازندگی، کمیته امداد، بنیاد مسکن و حساب صد امام جلوههایی از این توانایی مدیریتی هستند. امام همچنین مدیری آیندهنگر بود؛ فروپاشی شوروی، حمله صدام به کویت و ضرورت تشکیل ارتش بیست میلیونی را سالها پیش از وقوع پیشبینی کرد.
خسروپناه گفت: امام حکمرانی مردمی را بنیان مدیریت میدانست. همه نهادهای انقلابی او بر پایه مردم شکل گرفتند. از نظر ایشان، مدیر در تراز انقلاب باید اهل خودسازی، خویشتنداری و پرهیز از دنیاطلبی باشد و در برابر مسئولیت، اهل کار و تعهد.
مدیریت رهبر معظم انقلاب؛ عقلانیت، معنویت و مردممحوری
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دوم سخنان خود، به تشریح الگوی مدیریتی مقام معظم رهبری پرداخت و آن را استمرار منطقی سیره امام خمینی(ره) دانست.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب در مکتب امام پرورش یافتهاند و همان منظومه فکری را در سطوح بالاتر و با نگاه تمدنساز ادامه دادهاند. مدیریت ایشان بر سه بنیان استوار است: خدامحوری، عقلانیت و معنویت. در اندیشه ایشان، حکمرانی بدون پیوند عقل و ایمان ممکن نیست.
وی افزود: ایشان با ابداع مفاهیمی چون مردمسالاری دینی، تمدن نوین اسلامی، مهندسی فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور، کرسیهای آزاداندیشی و نهضت نظریهپردازی، ادبیات تازهای در مدیریت دینی پدید آوردند. همچنین در مقام عمل، برای هر عرصه مهم سیاستهای کلی و کلان تدوین و ابلاغ کردهاند؛ از اقتصاد مقاومتی و سلامت گرفته تا علم و فناوری و خانواده.
خسروپناه با اشاره به روحیه ساختارساز رهبر انقلاب گفت: رهبر انقلاب ضمن حفظ و تقویت ساختارهای ایجادشده در دوران امام، نهادهای جدیدی همچون شورای عالی فضای مجازی و قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیةالله را برای انسجام فعالیتهای فرهنگی جوانان ایجاد کردند. این نشان از درک عمیق ایشان از تحولات اجتماعی و نیازهای جدید کشور دارد.
ویژگیهای برجسته در مدیریت رهبر انقلاب
خسروپناه افزود: مدیریت رهبر انقلاب دارای ویژگیهایی متمایز است که هرکدام الگویی برای مدیران کشور محسوب میشود: سیاستگذاری کلان و جهتدهی راهبردی:ابلاغ بیش از ۳۵ مجموعه سیاست کلی در حوزههای مختلف از سوی ایشان نشاندهنده عمق نگاه راهبردی در مدیریت کلان کشور است.
وی ادامه داد: حکمرانی مردمی و عدالتمحور، از نگاه رهبر انقلاب، حل مسائل مردم و حضور آنان در تصمیمسازیها اساس پیشرفت است. واژه «حکمرانی مردمی» که ایشان در بیانیهها و سخنرانیهای اخیر بر آن تأکید کردهاند، جوهره این تفکر است.
خسروپناه گفت: رهبر انقلاب واژه پیشرفت را به جای توسعه برگزیدند، زیرا هر مدل توسعهای مبتنی بر ایدئولوژی خاص است. ایشان فرمودند پیشرفت باید همراه با عدالت باشد، نه توسعهای که گروهی را قربانی کند.
وی یادآور شد: پیش از آنکه در ادبیات مدیریتی غرب بحث اثربخشی مطرح شود، رهبر انقلاب دههها پیش بر آن تأکید داشتند و همواره مدیران را به کارآمدی، نتیجهگرایی و حل واقعی مشکلات مردم فراخواندهاند.
وی ادامه داد: رهبر انقلاب واقعیتها را میبینند، اما از آرمانها دست نمیکشند. ایشان میفرمایند واقعیتگرایی بدون آرمان به محافظهکاری و آرمانگرایی بدون واقعبینی به خیالپردازی میانجامد.»
مدیریت تراز انقلاب، الگویی برای آینده ایران
خسروپناه در با اشاره به ثبات و اقتدار نظام اسلامی در برابر چالشها و تهدیدها گفت: رهبر معظم انقلاب با مدیریت الهی، عقلانی و جهادی خود توانستند کشتی انقلاب را از میان طوفانها عبور دهند. این مدیریت مبتنی بر ایمان، علم، تجربه و مردم است و باید در سطوح اجرایی کشور نهادینه شود.
وی با اشاره به نقش ارتقای علم و فناوری در افزایش اقتدار ملی افزود:یکی از علل جلوگیری از جنگهای بزرگ علیه ایران، اقتدار علمی و دفاعی کشور است که در پرتو هدایتهای رهبری بهدست آمده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: مدیریت تراز انقلاب اسلامی یعنی مدیریتی که در آن عقلانیت، معنویت، عدالت و مردممحوری در کنار هم قرار گیرند. این همان الگوی مدیریتی است که امام آغاز کرد و رهبر معظم انقلاب آن را در مسیر تمدن نوین اسلامی استمرار بخشیده اند.
نظر شما