به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه ۲۵۴ شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با ریاست دکتر سعیدرضا عاملی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
در آغاز جلسه شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس این شورا، آغاز ماه مهر، ماه آغاز فصل جدید فعالیتهای علمی و آموزشی را تبریک گفت و اظهار کرد: ورود به ماه مهر همیشه برای ما همراه با خوشحالی و شادی است، چرا که این ماه نماد تجدید حیات علمی و ارتباط زنده با نسل جوان است.
وی با اشاره به آمار جهانی، افزود: گفته میشود بالاترین امید به زندگی در جهان متعلق به معلمان است، چرا که همواره در میان جوانان هستند و این جوانی روحی، به نسلهای بعد منتقل میشود.
دکتر عاملی در ابتدای سخنان خود، از دکتر حاجیلویی، دبیر علمی روزآمدسازی فصل علوم انسانی، و دکتر علیزاده تقدیر ویژهای کرد و گفت: دکتر حاجیلویی سالها در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت داشتند و تجربهای موثر و کارآمد در تدوین اسناد فرهنگی دارند. بهویژه در سند مهندسی فرهنگی، کاری سخت و پیچیده را با موفقیت پیش بردند.
وی یادآور شد که در آن پروژه، هدف این بود که سند فرهنگی در سطح استانها نیز پیادهسازی شود: ما تصمیم گرفتیم یک برش استانی از سند تهیه کنیم و خدا رحمت کند شهید رئیسی را که با ایمان و پشتیبانی قوی، برای این کار حدود ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار تأمین کردند.
اما دکتر عاملی افزود: متأسفانه این اعتبار به دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفت و نظارت بر نحوه توزیع و اجرا از دست دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی خارج شد. در حالی که ما معتقد بودیم این فرآیند باید تحت نظارت مستقیم ما پیش برود.
وی توضیح داد که بسیاری از وزارتخانههای فرهنگی در آن زمان فقط بودجه جاری داشتند و بودجه برنامهای برای پیادهسازی ایدههای بزرگ در استانها نداشتند. در چنین شرایطی، آن اعتبار میتوانست نقش بسیار مؤثری ایفا کند.
رئیس شورای تحول از استانهایی مانند فارس (با رهبری آیتالله ایمانی)، آذربایجان، زنجان و زاهدان بهعنوان استانهای پیشتاز یاد کرد و گفت: استان فارس اولین استانی بود که ما به آن سفر کردیم و فعالیتهای خوبی انجام داد.
اما وی در مورد اصفهان، اظهار تأسف کرد: سالها بود که شورای فرهنگی استان اصفهان تشکیل نشده بود و تنها اخیراً با تلاش دکتر خسروپناه، یک جلسه برگزار شد. این نشاندهنده چالشهای ساختاری و مدیریتی در برخی مناطق است.
دکتر عاملی با قاطعیت گفت: ما دیگر در دوران سندنویسی و سندبازی نیستیم. دورهای که سندی تهیه میشد و سپس در طاقچهای گذاشته میشد و هیچگاه اجرا نمیشد، به پایان رسیده است.
وی تأکید کرد که هدف شورای تحول، تدوین سندی است که قابل اجرا، پایشپذیر و مبتنی بر مسئولیتپذیری باشد. ما میخواهیم این سند، نفسی جدید به علوم انسانی بدهد و در عین حال، در سطح جامعه و صنعت نیز امتداد عملیاتی پیدا کند.
وی از ایجاد ساختار جدیدی در دبیرخانه شورای تحول خبر داد و گفت: اکنون یکی از سه معاونت دبیرخانه، بهطور اختصاصی به کارگروههای ویژه اختصاص یافته است. اخیراً جلسهای بسیار خوبی درباره شرکتهای دانشبنیان علوم انسانی برگزار کردیم که نشاندهنده جدیت ما در این حوزه است.
نقش کلیدی برنامه هفتم توسعه
رئیس شورای تحول با اشاره به برنامه هفتم توسعه، گفت: ما بهصورت فعال و هوشمندانه وارد برنامه هفتم شدیم. در ابتدا، با اصطلاح عدم تطبیق، ایرادات برنامه را مطرح کردیم و سپس موفق شدیم آن را اصلاح کنیم.
وی توضیح داد که در نسخه اولیه برنامه هفتم، تنها به روزآمدسازی برنامههای درسی و تألیف کتب علوم انسانی اشاره شده بود، اما اکنون چندین تکلیف جدید و کلیدی در این برنامه گنجانده شده است.
رئیس جمهور نیز در برنامههای تبلیغاتی خود اعلام کردهاند که تنها به برنامه هفتم توسعه التزام دارند و برنامهای اختصاصی جداگانه ارائه نخواهند داد. این رویکرد، در پاسخ به تجربه تلخ اجرای ناکافی شش برنامه قبلی — که کمتر از ۲۰ درصد آنها اجرا شد — شکل گرفته است.
پیشبینی منابع مالی برای تحول علوم انسانی
دکتر عاملی خبر داد که در برنامه هفتم، منابع مالی قابل توجهی برای حوزه علوم انسانی در نظر گرفته شده است: حمایت از روزآمدسازی ۸۰۰ برنامه علوم انسانی، ایجاد ۳۰۰۰ شرکت دانشبنیان در حوزه علوم انسانی است.
وی تأکید کرد: این اقدامات، ارتباط علوم انسانی با صنعت و جامعه را تقویت خواهد کرد و نقش آن را در پیشرفت جمهوری اسلامی ایران گسترش میدهد.
در ادامه سخنان خود در جلسه شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، دکتر عاملی به تبیین جزئیات ماده ۱۱۹، بند ۲۳ برنامه هفتم توسعه پرداخت و گفت که این بند، هفت محور اصلی را برای تحول علوم انسانی مشخص کرده است که عبارتند از: تدوین و بازنگری برنامههای درسی، تولید محتوای آموزشی، ارتقاء سهم پایاننامهها و رسالههای تقاضامحور با شعار تولید نظریات بومی، پیوند نگاری شغلی (ارتباط تحصیل با بازار کار)، برنامه تأمین بورسیه داخلی برای دانشجویان درخشان و برنامه تأمین نیروی انسانی توانمند برای پاسخگویی به نیازهای کارشناسی، اداری و مدیریتی.
وی تأکید کرد که اجرای این موارد باید مبتنی بر تأمین منابع، رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای تحول، و همکاری دستگاههای ذیربط بهویژه وزارتخانههای علوم، تحقیقات و فناوری؛ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ و آموزش و پرورش صورت گیرد. ما این برنامه تحول را با یک نگاه برنامهمحور دنبال کردیم و به مدلی رسیدیم که هم از نظر ساختاری منسجم است و هم قابلیت اجرا در سطح ملی را دارد، گفت دکتر عاملی.
اهمیت اسناد ملی و تجربه جهانی
رئیس شورای تحول با اشاره به تجربه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تدوین اسناد ملی، گفت: شورای انقلاب فرهنگی تجربههای ارزشمندی در سندنویسی دارد، از جمله سند نقشه جامع کشور، سند مهندسی کشور، سند امنیت قضایی و سند هوش مصنوعی. این اسناد، اسناد مرجع و مادر هستند و نباید آنها را تحقیر یا تضعیف کرد.
وی با اشاره به تجربه جهانی، گفت: کشورهایی مانند روسیه، ۱۳۰ سند ملی دارند. در روسیه، دو شورای مهم شورای علم و فناوری و شورای فرهنگی، مستقیماً توسط رئیسجمهور (پوتین) اداره میشوند و مصوبات آنها بدون هیچ تغییری به تصویب مجلس میرسد. این نشان میدهد که تمام کشورهای پیشرو به سمت سندگرایی حرکت کردهاند.
دکتر عاملی ادامه داد که امروزه فرهنگ سندنویسی دچار تحول شده و اسناد بهصورت چهارسطحی تنظیم میشوند: خلاصه مدیریتی: تصویری کلان از مسیر و اهداف کلان، اهداف استراتژیک: تعیین مقاصد بلندمدت، بستههای راهبردی: طرحهای عملیاتی برای دستیابی به اهداف و پیوستها: شامل شاخصها، اولویتها، برنامههای اقدام و معیارهای سنجش.
وی با بیان اینکه ما در سند تحول علوم انسانی، از این ساختار پیروی کردیم، افزود: ما سعی کردیم مقصدمحور فکر کنیم — یعنی ابتدا بپرسیم میخواهیم به کجا برسیم؟ و سپس مسیر را طراحی کنیم.
رئیس شورای تحول بر اهمیت پیوستها تأکید ویژهای داشت و گفت: پیوستها باید مصوب شوند، چرا که در آنها شاخصهای کمّی و کیفی تعیین شدهاند. این شاخصها، ابزاری برای سنجش پیشرفت و پایش اجرای برنامه هستند.
همسویی با راهبردهای ملی و ساختار جدید نقشه جامع علمی
دکتر عاملی خاطرنشان کرد که در جلسات مشورتی با فرهنگستان علوم و بهویژه با دکتر مخبر، توافق شد که روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور خود را متعهد به ۱۳ راهبرد ملی اعلام کند. از این ۱۳ راهبرد، ۱۱ مورد مستقیماً مربوط به علوم انسانی است. وی افزود: برخلاف برداشتهایی که میشود، راهبرد ۱۰ فقط مختص علوم انسانی نیست؛ بلکه راهبردهایی مانند تعلیم و تربیت نیز در این حوزه جایگاه ویژهای دارند.
وی همچنین به آییننامه ارتقای علوم انسانی اشاره کرد که اخیراً توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده و ساختار جدیدی برای نقشه جامع علمی کشور تعریف میکند: نقشه جامع علمی کشور اکنون چهار فصلی خواهد شد: یک فصل مشترک برای تمام حوزههای علمی، سه فصل مستقل علوم انسانی، اجتماعی و هنر، علوم پایه، مهندسی و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. این ساختار، احترام کاملی به سند مرجع (نقشه جامع) نشان میدهد و در عین حال، استقلال حوزه علوم انسانی را تقویت میکند.
وی اعلام کرد که در سند پیشنویس، ۴۰ برنامه اقدام کلیدی مشخص شده و شورای تحول به آنها متعهد است. اما واقعیت این است که ما به نقد سازنده نیاز داریم. رئیس شورای تحول افزود: درخواست من از اعضای محترم این است که با دقت به متن نگاه کنند و بگویند آیا این سند واقعاً میتواند در آموزش عالی کشور همراهی ایجاد کند یا خیر.
دکتر عاملی به یکی از مهمترین چالشهای تحول علوم انسانی اشاره کرد: نگاه غالب آموزش عالی به غرب و مدرنیته. آموزش عالی ما بسیار تحت تأثیر مدرنیته غربی است و بسیاری از اساتید، هویت علمی خود را در مدرنبودن میدانند، اگر کسی بخواهد این مدرنیته را به چالش بکشد، با مقاومت شدیدی مواجه میشود.
وی مثالی از این مقاومت ذکر کرد: برخی از گروههای کاری ما در شورای تحول، سالهاست که کتاب چاپ میکنند و برنامه منتشر میکنند، اما اجرا نمیشود. چرا؟ چون کتابهایی که ما مرجع مینامیم، لزوماً توسط اساتید بهعنوان مرجع انتخاب نمیشوند. استاد خودش کتاب مرجعش را انتخاب میکند، مگر اینکه کتاب ما جاذبههایی داشته باشد: جاذبهای که نشان دهد با این کتاب میتواند تدریس بهتری داشته باشد، مفاهیم را عمیقتر منتقل کند و با واقعیتهای جامعه ارتباط برقرار کند. پس کافی نیست فقط کتاب چاپ کنیم؛ باید کیفیت، کاربرد و جذابیت علمی آن را تضمین کنیم.
دکتر عاملی بر لزوم جذابیت و کاربردیبودن تولیدات علمی بهویژه کتابهای درسی و مرجع تأکید کرد و گفت: کتاب باید واقعاً جاذبه داشته باشد تا استاد بخواهد از آن در تدریس استفاده کند. جاذبهای که نشان دهد این کتاب میتواند مفاهیم را بهتر منتقل کند، با واقعیتهای جامعه ارتباط برقرار کند و به دانشجو کمک کند تا درک عمیقتری پیدا کند.
دکتر عاملی هدف نهایی شورای تحول را تدوین سندی دانست که چهار ویژگی کلیدی داشته باشد: کارآمد برای پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، اسلامی از منظر مبانی و ارزشها، بومی در تولید دانش و نظریه و روزآمد در روشها و ابزارهای علمی. ما باید با دانشگاهها با یک زبان جدید تعامل کنیم؛ زبانی که آنها را متقاعد کند و بپذیرند که این تحول، نه تحمیل، بلکه همافزایی است.
سند جامع تحول علوم انسانی: فراتر از نقشه جامع
رئیس شورای تحول تأکید کرد که کار شورا با تدوین بخش علوم انسانی در نقشه جامع علمی کشور پایان نمییابد. قصد داریم پس از این مرحله، سند جامع تحول و ارتقای علوم انسانی را تدوین کنیم که سطوح مختلفی از برنامهریزی را پوشش دهد و اجراهای عملیاتی مشخصی داشته باشد.
وی از توافق اولیه با دکتر مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، خبر داد و گفت که بر اساس این توافق، مسئولیت اجرایی سه حوزه اصلی نقشه جامع علمی کشور بهصورت زیر تقسیم خواهد شد: حوزه علم و فناوری: تحت نظارت ستاد نقشه جامع علمی کشور و ستاد علم و فناوری ریاست جمهوری، حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر: تحت نظارت و پیگیری شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و حوزه سلامت و آموزش پزشکی: تحت نظارت ستاد سلامت ریاست جمهوری. این تقسیمبندی، اجراییشدن سند را تسهیل میکند، دلیل این تصمیم، ضعف عملکرد گذشته در اجرای بخش علوم انسانی نقشه جامع بوده است.
دکتر عاملی با اشاره به ارزیابیهای انجامشده، گفت: دوستان امتیاز اجرای بخش علوم انسانی در نقشه جامع علمی کشور را از ۲۰، تنها ۲ امتیاز، یعنی ۱۰ درصد، دادهاند.
وی دلیل این شکست را عدم توجه ستاد نقشه جامع علمی کشور به حوزه علوم انسانی دانست و گفت: ستاد بیشتر روی حوزههایی مانند نانو، بیوتکنولوژی، گیاهان دارویی، هوا و فضا متمرکز بوده است. اینها مهم هستند، اما علوم انسانی هم همینقدر حیاتی است.
دکتر عاملی با لحنی جدی و هشداردهنده گفت: ما بهصورت جدی و با بندندان به این باور داریم و رهبر معظم انقلاب نیز بارها تأکید کردهاند که اگر بخواهیم زیرساختهای اجتماعی کشور را اصلاح کنیم، باید علوم انسانی را اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: علوم انسانی با وضعیت کنونیاش نمیتواند به جامعه ایران کمک کند. بلکه، متاسفانه، بسیاری از تولیدات فعلی این حوزه، نگاهی تحقیرآمیز به ایران و تمدن اسلامی ایجاد میکند. ما نیازمند علوم انسانیای هستیم که با افتخار به تمدن اسلامی-ایرانی نگاه کند، مسئلهمحور باشد، و راهحلهای واقعی برای چالشهای جامعه ارائه دهد نه اینکه فقط بازتابی از اندیشههای غربی باشد.
دکتر عاملی به تبیین چارچوب نهایی سند تحول و راهبردهای اجرایی آن پرداخت و گفت: ما در این مسیر، بهصورت جدی بر این باوریم که سرمایه واقعی ایران، منابع مادیاش نیست بلکه تمدن، فرهنگ، تاریخ و نیروی انسانی آن است.
وی با اشاره به رقابتهای جهانی، گفت: اگرچه غرب، بهویژه آمریکا به منابع مادی ایران (نفت، گاز، معادن و موقعیت جغرافیایی) طمع کرده است، اما ریشه اصلی این رقابت، اقتصادی و ژئواستراتژیک است، نه صرفاً ایدئولوژیک. البته لایههای ایدئولوژیک هم وجود دارد، اما هسته اصلی، کنترل منابع و نفوذ در خاورمیانه است.
وی تأکید کرد که پیوستهای سند که شامل شاخصها، اولویتها و برنامههای اقدام هستند، از خود متن اصلی اهمیت بیشتری دارند: در کشورهای پیشرو، آنچه واقعاً اجرا میشود، همان جعبه سیاه سند است — یعنی پیوستهایی که شاخصها و اولویتها را مشخص میکنند و سپس به بودجه و منابع متصل میشوند.
رئیس شورای تحول اعلام کرد که یک متن ۵۷ صفحهای شامل برنامه عملیاتی مرتبط با تحول علوم انسانی به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده است.
دکتر عاملی سه سند و مصوبه کلیدی را که در دست اقدام هستند، معرفی کرد: آییننامه ارتقای علوم انسانی: تدوینشده و به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تحویل داده شده قرار است در صحن شورا مطرح و تصویب شود. برش تحول علوم انسانی در نقشه جامع علمی کشور: پس از این جلسه نهاییسازی و به مراجع ذیصلاح ارسال خواهد شد. در صورت نیاز، اصلاحات لازم در مسیر اجرا اعمال خواهد شد. سند جامع تحول و ارتقای علوم انسانی: در دست تدوین نهایی است، جلسهای ویژه با حضور وزیر علوم، رئیس دانشگاه آزاد، رئیس دانشگاه تهران و سایر رؤسای دانشگاهها و اعضای کارگروهها برگزار شده، هدف، ایجاد همافزایی و جلوگیری از موازیکاری است
دکتر عاملی تأکید کرد که موفقیت این تحول مستلزم همکاری سه وزارتخانه کلیدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش (بهویژه در بسته تعلیم و تربیت) است. در حوزه تعلیم و تربیت نیز ستاد ملی تعلیم و تربیت زحمت بسیاری کشیده و بستهای تهیه کرده که اکنون در سند تحول علوم انسانی جای گرفته است.
در پایان، دکتر عاملی با لحنی صمیمی گفت: رویکرد ما این است که کار را با هم جلو ببریم. ما نمیخواهیم مسیری را طی کنیم که دانشگاهها، وزارت علوم یا دانشگاه آزاد که امروز یکی از ارکان اصلی آموزش عالی کشور است، با آن همراه نباشند. هدف ما ایجاد همفکری است، نه تحمیل. ما میخواهیم این سند، متعلق به همه باشد از استاد و دانشجو تا سیاستگذار و مدیر اجرایی.
حاجیلویی: برای اولینبار، علوم انسانی در نقشه جامع علمی کشور بخشی مستقل شد
در ادامه دکتر حاجیلویی، دبیر علمی روزآمدسازی فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر، گزارشی جامع از روند تدوین پیشنویس سند تحول علوم انسانی ارائه کرد.
دکتر حاجیلویی در بخش نخست سخنان خود اشاره کرد که تیم تدوینکننده با هدف پیشبرد نقشه جامع روزآمدی علوم انسانی کشور، مسیری کلی را طی کرده است که در آن، تمرکز اصلی بر محتواییسازی و تحقق بیانات رهبری در حوزه علوم انسانی قرار گرفته است. وی گفت: ما دلالتهای بیانات رهبر معظم انقلاب را درباره نقش علوم انسانی در جامعه استخراج کردیم و بر اساس آن، پایههای فکری سند را بنا نهادیم.
وی تأکید کرد که نقش علوم انسانی در نقشه جامع کشور، صرفاً یک راهبرد منزوی نیست، بلکه روح نقشه علم محسوب میشود. به همین دلیل، تیم تدوینکننده تمامی ۲۲۴ اقدام مندرج در نقشه جامع کشور را از منظر ارتباط با حوزههای علوم انسانی، اجتماعی و هنر بازخوانی کرد که در نهایت ۱۴۰ اقدام مرتبط شناسایی شد.
دکتر حاجیلویی افزود: پس از اولویتبندی و پالایش مجدد بر اساس میزان اهمیت، این تعداد به ۱۲۰ اقدام کاهش یافت و سپس با بررسی میزان تحقق آنها از سال ۱۳۸۹ تاکنون — کاری که ستاد علم و فناوری ریاست جمهوری بهخوبی انجام داده بود — به ۴۵ اقدام کلیدی رسیدیم که باید در نقشه جدید علوم انسانی امتداد یابند.
وی همچنین اشاره کرد که این فرآیند تنها مبتنی بر اسناد داخلی نبوده، بلکه با مطالعه الگوهای تحول علوم انسانی در دانشگاههای پیشرو جهان، بهویژه آمریکا، و همچنین بررسی مسائل کلان جامعهای که نیازمند راهحلهای علوم انسانی هستند، تکمیل شده است.
هدف نهایی تدوین این سند، ایجاد آمادگی لازم برای توجه علوم انسانی به حل مسائل واقعی جامعه است، خاطرنشان کرد دکتر حاجیلویی.
در ادامه، وی از چهار محور اصلی شورای تحول، شامل اسلامیسازی، کارآمدی، روزآمدی و بومیسازی، یاد کرد و گفت: ما در این فرآیند، کارآمدی را بهعنوان محور برجستهتری در نظر گرفتیم، اما هیچیک از چهار موضع را حذف نکردیم. بلکه تلاش کردیم وجه جمعی میان آنها را پیدا کنیم تا سند نهایی هم اصیل باشد و هم کاربردی.
بر این اساس، چشمانداز و اهداف سند ترسیم شد و سپس در قالب هشت بسته راهبردی (با افزودن یک بسته تلفیقی در حوزه تعلیم و تربیت) سازماندهی گردید. هر بسته، مسئولیت تحقق یک یا دو هدف را بر عهده دارد و شامل راهبردها و اقدامات مشخصی است.
دبیر علمی روزآمدسازی علوم انسانی همچنین از پیشرفت در ادبیات تدوین اسناد کشور یاد کرد و گفت: امروز میتوانیم برای هر هدف، شاخصها و کمیتهای مطلوب دقیقی تعریف کنیم تا برنامهریزیها موثرتر و هدفمندتر باشد.
وی اعلام کرد که پیشنویس نهایی سند پس از یکپارچهسازی بستههای راهبردی، در فرهنگستان علوم دو بار، یکبار از منظر ساختاری و بار دیگر از منظر محتوایی مورد بررسی و گفتوگوی تخصصی قرار گرفته است.
دبیر علمی روزآمدسازی فصل علوم انسانی، اجتماعی و هنر، به ساختار سازمانی فرآیند تدوین سند و مراحل بعدی آن پرداخت و گفت که برای پیشبرد این پروژه، شش کمیته تخصصی در شورای تحول تشکیل شده است.
دکتر حاجیلویی افزود: تمامی این بستهها و محتوای آنها در کمیتههای مذکور مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بازخوردهای لازم اعمال شده است.
وی همچنین اشاره کرد که پس از این مرحله، پیشنویس سند در شبکه فراگیر اساتید علوم انسانی که اکنون شامل بیش از ۲۰۰۰ عضو فعال است مورد بازبینی قرار خواهد گرفت. این شبکه پس از دریافت بازخورد نهایی از شورای تحول و با اجازه آقای دکتر عاملی، در یک بازه زمانی مشخص فعالسازی خواهد شد تا نظرات گستردهتری از جامعه علمی جمعآوری شود.
دبیر علمی روزآمدسازی علوم انسانی تأکید کرد که هدف نهایی، تدوین یک سندی است که روح نقشه علوم انسانی را در کشور تحقق بخشد و این امر مستلزم همکاری فعال با ۱۴ کارگروه فعال در فرهنگستان علوم، از پزشکی و فناوریهای نو تا علوم پایه و تعلیم و تربیت است. اگر ما بپذیریم که علوم انسانی روح نقشه علمی کشور است، آنگاه دغدغه تلفیق و هماهنگی بین بخشهای مختلف بهصورت جدیتری مطرح خواهد شد، که امیدوارم این فرآیند به شکلی پویا و غیربوروکراتیک پیش رفته و به جمعبندی مدیریتی سرد و بیروح منجر نشود.
در این بخش از سخنانش، دکتر حاجیلویی به تحول ساختاری مهمی در سازماندهی نقشه جامع علمی کشور اشاره کرد و گفت: هفته گذشته، تصمیم مهمی گرفته شد که برای اولین بار، حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر بهعنوان یک بخش مستقل در کنار سایر حوزههای علمی مانند پزشکی و فناوری در نقشه جامع در نظر گرفته شود.
وی این تصمیم را تقویتکننده نگاه راهبردی و سیاستگذاری در حوزه علوم انسانی خواند و اعلام کرد که تیم تدوینکننده در جلسات تلفیق نقشه جامع، مشارکت فعالی خواهد داشت تا اصلاحات لازم اعمال شود و یکپارچگی سند حفظ گردد.
وی در پایان این بخش، به تحلیلهای آماری دقیق اشاره کرد که تیم تدوینکننده با همکاری موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، پایگاه اطلاعاتی ISC و مرکز آمار ایران انجام داده است. بهعنوان مثال، یافتههای جالبی درباره جنسیت به دست آمده است: بیشترین درصد دانشجویان زن در کشور در رشتههای علوم انسانی حضور دارند و در حوزه هنر، نسبت زن به مرد به دو به یک رسیده و روندی صعودی دارد. چنین روندیابیهایی به ما کمک میکند تا تصویر روشنتری از آینده علوم انسانی داشته باشیم.
در پایان، دکتر حاجیلویی تأکید کرد که کشور به یک تحول بنیادین در علوم انسانی نیازمند است و تیم تدوینکننده تاکنون موفق به تهیه پیشنویسی با ساختار منسجم، صفحهبندی مناسب و سلیقهورزی حرفهای شده است که آماده ورود به مرحله نهایی تلفیق در فرهنگستان علوم است.
پس از پایان سخنان تفصیلی دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس شورا، و گزارش جامع دکتر حاجیلویی، دبیر علمی روزآمدسازی فصل علوم انسانی، اعضای شورای تحول و ارتقای علوم انسانی بهصورت چرخشی و با تمرکز بر ابعاد مختلف سند پیشنویس، نظرات، پیشنهادات و دیدگاههای تخصصی خود را درباره مباحث مطرحشده بیان کردند.
در این بخش، اعضای شورا از جمله نمایندگان دانشگاهها، مراکز پژوهشی، و نخبگان حوزههای انسانی، اجتماعی و هنر به موضوعاتی همچون ساختار چهارمحوری سند (اسلامیسازی، بومیسازی، روزآمدی و کارآمدی)، ضرورت جذابیت علمی کتابهای درسی، تقسیمبندی مسئولیتهای اجرایی بین سه حوزه علمی، و نیاز به همافزایی با سیستم آموزش عالی پرداختند.
نظر شما