به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، شامگاه شنبه در آیین یادروز حافظ در جمع دوستداران فرهنگ و ادب، از ضرورت پیوند میان «اندیشه شاعرانه» و «جهان دیجیتال» سخن گفت؛ پیوندی که به باور او میتواند جان تازهای به زبان فارسی ببخشد.
وزیر ارتباطات از «حافظ» بهعنوان فیلسوف و عارفی یاد کرد که جوهر کلامش از حکمت و معرفت سرشار است. هاشمی گفت: «غزلیات حافظ تنها بازی هنرمندانه با کلمات نیست، حاصل تفکر، فلسفه و ایمان است؛ به تعبیر رهبر معظم انقلاب، پشتوانه فکری این غزلها، کوهی از معرفت است.»
او در ادامه با نگاهی امروزی به شعر و ادبیات فارسی، از تحولی سخن گفت که شاید هیچ شاعر کهن تصورش را نمیکرد: «اختراع برق، ریل یا تلفن همراه، هیچگاه چالشی برای شعر فارسی نبود، اما هوش مصنوعی میتواند جهان تازهای پیش روی زبان و ادبیات ما بگشاید؛ جهانی که اگر درست فهمیده شود، فرصت است نه تهدید.»
چهار مسیر همنشینی «هوش مصنوعی» و «ادب فارسی»
هاشمی چهار محور کلیدی را برای بهرهگیری از فناوری در پاسداشت میراث ادبی کشور برشمرد و گفت: «نسخههای خطی کهنه و فرسوده شعر فارسی، با کمک الگوریتمهای هوش مصنوعی میتوانند دوباره زنده شوند. این فناوری قادر است خطوط محو شده را بازخوانی و آثار را با دقتی بیسابقه دیجیتال کند تا پژوهشگران در هر نقطه از جهان به آنها دسترسی داشته باشند.
به باور وزیر ارتباطات، پیچیدگیهای زبانی و استعاری شعر حافظ با کمک مدلهای زبانی هوش مصنوعی قابل رمزگشایی است. «ماشینها میتوانند روابط میان واژهها، استعارهها و مضامین عرفانی را تحلیل کنند و درک نسل امروز از اشعار حافظ را عمیقتر سازند.
هاشمی افزود: «با آموزش الگوریتمها بر پایه شعر حافظ، میتوان غزلهایی نو آفرید که همچنان روح ایرانی و لطافت زبان فارسی را حفظ کنند. چنین تجربههایی پلی میان نسل دیروز و امروز شعر فارسی خواهند بود.
به گفته او، پلتفرمهایی بر پایه هوش مصنوعی میتوانند تجربهای تازه از گفتوگو با شعر ایجاد کنند. «چتباتهایی که غزل را توضیح دهند، فال حافظ بگیرند یا به سبک شاعر پاسخ دهند، میتوانند نسل جوان و حتی غیرفارسیزبانان را با ادبیات ما آشنا کنند.»
هشدار نسبت به فراموشی «روح انسانی» شعر
هاشمی در بخشی از سخنانش هشدار داد: «هیچ فناوری نمیتواند جای عمق احساسی و روح انسانی شعر فارسی را بگیرد. هوش مصنوعی باید خادم ادبیات باشد، نه جایگزین آن.» او تأکید کرد که وزارت ارتباطات آماده حمایت از طرحهایی است که در خدمت حفظ و گسترش زبان و ادب فارسی فعالیت دارند.
به گفته او، «هوش مصنوعی هنوز در درک معناهای چندلایه و ظرایف عرفانی زبان فارسی ناتوان است، اما میتواند ابزار یاریگری برای پژوهشگران و آموزگاران ادبیات باشد.»
در پایان مراسم، وزیر ارتباطات روز حافظ را به همه دوستداران شعر فارسی تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که «با همنشینی فناوری و فرهنگ، شعر فارسی دوباره جهانی شود و از حافظ تا فردوسی، صدای زبان فارسی در جهان دیجیتال طنینانداز گردد.»
نظر شما