خبرگزاری شبستان - مهدی رحمانیان| ۱۵ مهرماه، روز ملی «روستا و عشایر»، یادآور نقشی است که مردمان سختکوش و باصفای این سرزمین در تداوم فرهنگ، ایمان و هویت ایرانی ایفا میکنند. در روزگاری که بسیاری از شاخصهای فرهنگی و اجتماعی در معرض دگرگونیهای سریع قرار گرفته، روستا همچنان مأمن اصالت، صمیمیت و معنویت است.
با این حال، جامعه روستایی امروز نیز از تحولات فرهنگی بینصیب نمانده است. ورود فناوریهای نو، گسترش رسانههای اجتماعی و مهاجرت نسل جوان، ضرورت نوسازی فعالیتهای فرهنگی در روستاها را دوچندان کرده است. در چنین شرایطی، کانونهای فرهنگی و هنری مساجد روستایی و عشایری به عنوان پایگاههای مردمی فرهنگ و ایمان، نقشی حیاتی در هدایت فرهنگی جامعه دارند؛ کانونهایی که میکوشند مسجد را «خانه امید» برای جوانان، خانوادهها و اهالی هر روستا قرار دهند.
تجربه نشان داده است که جشنوارهها، اردوها و برنامههای فرهنگی و هنری در این مناطق، بیش از هر چیز توانستهاند دل نوجوانان و جوانان را به مسجد نزدیکتر کنند. از مسابقات قرآنی و هنری تا طرحهای مهارتآموزی و فرهنگی، همهی این فعالیتها به شکلگیری نسل تازهای از روستاییان آگاه، باایمان و خلاق کمک کردهاند.
در میان این کانونها، کانون فرهنگی هنری عاشوراییان روستای موسویه جهرم نمونهای موفق از حضور اثرگذار نیروهای فرهنگی در بستر جامعه روستایی است. این کانون با اجرای طرحهایی چون «گلهای مسجد» و «شکوفههای مسجد»، و با محوریت آموزش، نشاط و کار گروهی، توانسته پیوندی تازه میان مسجد و نسل جوان برقرار کند؛ پیوندی که امروز بیش از هر زمان دیگری، ضامن پویایی فرهنگی روستاها و استمرار هویت دینی و اجتماعی آنهاست.
حجتالاسلام مجتبی نصر، مدیر کانون فرهنگی هنری عاشوراییان روستای موسویه جهرم در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان مسجد را «قلب تپنده هر محله و روستا» میداند؛ جایی که حیات فرهنگی، تربیتی و اجتماعی جامعه از آن میتپد. او معتقد است همانگونه که سلامت بدن به کارکرد درست قلب وابسته است، سلامت فرهنگی و اجتماعی محله نیز به پویایی مسجد بستگی دارد.
مدیر کانون فرهنگی هنری عاشوراییان روستای موسویه جهرم میگوید: «اگر مسجد بتواند جایگاه طبیعی خود را پیدا کند و وظایفش را بهدرستی انجام دهد، آثار و برکاتش برای مردم منطقه غیرقابلانکار است. مسجد باید مأمن و پناهگاه مردم باشد؛ جایی که افراد، از کودک و نوجوان تا زن و مرد، در مشکلات مختلف از تربیتی و روانی تا مالی، نخستین نقطه امیدشان مسجد باشد.»
اگر مسجد بتواند جایگاه طبیعی خود را پیدا کند و وظایفش را بهدرستی انجام دهد، آثار و برکاتش برای مردم منطقه غیرقابلانکار است.
به گفتهی او، کانونهای فرهنگی هنری در مسجد نقش «نرمافزار مسجد» را ایفا میکنند؛ برنامهریزی، هدایت فرهنگی و طراحی نقشه راه برای فعالیتهای مسجد برعهدهی این کانونهاست. نصر معتقد است «بدون برنامه و راهبرد، مسجد نمیتواند رسالت فرهنگی خود را پیش ببرد و این کانونها هستند که میتوانند روح برنامهریزی و خلاقیت را به مسجد تزریق کنند.»
دو طرح ویژه؛ «گلهای مسجد» و «شکوفههای مسجد»
مدیر کانون فرهنگی هنری عاشوراییان روستای موسویه از دو طرح شاخص در مسجد المهدی(عج) یاد میکند: طرح «گلهای مسجد» ویژه نوجوانان پسر و طرح «شکوفههای مسجد» برای دختران نوجوان. این برنامهها بهصورت هفتگی با محوریت آموزشهای قرآنی، اخلاقی، اعتقادی و حتی مشاورهای برگزار میشوند.
به گفته او، حضور روحانیان و مشاوران متخصص در این جلسات باعث شده نوجوانان و خانوادهها استقبال چشمگیری از این برنامهها داشته باشند. همچنین جلسات مهارتهای تربیت فرزند برای مادران از دیگر برنامههای منظم مسجد است که هر ماه با حضور روانشناسان و کارشناسان خانواده برگزار میشود.
از اردو تا دورهمی؛ صمیمیتی که هیچ نرمافزاری نمیسازد
حجتالاسلام نصر معتقد است که نسل جدید، با همهی علاقهاش به فضای مجازی، هنوز از صمیمیت و نشاط برنامههای گروهی لذت میبرد. او میگوید: «یکی از مؤثرترین برنامههای ما، برگزاری اردوها و دورهمیهای کوتاه و بلند است؛ چه در روستا و چه در شهر. تجربه ثابت کرده ارتباط چهرهبهچهره امام جماعت با جوانان در این برنامهها تأثیری دارد که در هیچ فضای دیگری یافت نمیشود.»
حجتالاسلام نصر معتقد است که نسل جدید، با همهی علاقهاش به فضای مجازی، هنوز از صمیمیت و نشاط برنامههای گروهی لذت میبرد.
به گفته او، برنامههای ورزشی مانند فوتسال و شنا بیشترین استقبال را از سوی نوجوانان مسجد ما داشتهاند و افزون بر تخلیه انرژی، تمرینی برای کار گروهی و مسئولیتپذیری هستند. در کنار آن، کانون با همکاری پایگاه بسیج مسجد دورههای آموزشی نظامی و مهارتی را نیز برای نوجوانان برگزار میکند.
چالشها و راهکارها؛ از تأمین مالی تا آموزش مدیران فرهنگی
مدیر کانون فرهنگی هنری عاشوراییان روستای موسویه، یکی از اصلیترین چالشهای فعالیتهای فرهنگی در مساجد روستایی را کمبود منابع مالی میداند. او توضیح میدهد: «خوشبختانه خیرین همیشه پشتیبان ما هستند، اما واقعیت این است که بسیاری از مساجد کشور از نظر مالی تأمین نیستند. امیدواریم مجلس شورای اسلامی بتواند بودجهای مشخص برای فعالیتهای فرهنگی مساجد تصویب کند تا کارها از شکل مقطعی خارج شود.»
او همچنین بر ضرورت آموزش مستمر مدیران کانونها تأکید میکند و میگوید: «اگر دورههای پودمانی و آموزشی در زمینه مدیریت فرهنگی برای مسئولان کانونها برگزار شود، قطعاً سطح مهارت و اثرگذاری آنان افزایش خواهد یافت. این آموزشها میتواند کانونها را به مراکز پیشرو در مهندسی فرهنگی روستاها تبدیل کند.»
در نگاه حجتالاسلام نصر، مسجد «محور زندگی جمعی» است. او میگوید اگر مسجد و کانون فرهنگی آن بتوانند نقش واقعی خود را بازیابند، دیگر هیچ مشکلی در روستا بیپاسخ نمیماند — چرا که مردم دوباره به خانهی نخستین امیدشان، مسجد، بازمیگردند.
نظر شما