به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از زنجان، برای بسیاری از کودکان، ورود به دبستان اولین تجربه جدی جدایی از والدین و ورود به محیطی تازه است. این تغییر بزرگ میتواند با هیجانات متناقضی همراه باشد؛ از اشتیاق برای کشف و یادگیری گرفته تا ترس و اضطراب از محیط ناشناخته.
مهمترین عوامل ایجاد این اضطراب شامل جدایی از والدین، نگرانی از پذیرفتهشدن در جمع همسالان، و ترس از قوانین و انتظارات جدید مدرسه است. والدین نقش تعیینکنندهای در کاهش این فشار روانی دارند. آمادهسازی تدریجی کودک، گفتوگو درباره محیط مدرسه، بازدید از کلاسها پیش از شروع سال تحصیلی و ایجاد هیجان مثبت درباره یادگیری میتواند به کاهش نگرانی کمک کند.
از سوی دیگر، معلمان نیز میتوانند با برخورد صبورانه و حمایتگرانه، روند سازگاری کودک با مدرسه را تسهیل کنند. ایجاد فضای دوستانه، تشویق کودکان برای معرفی خود و بازیهای گروهی ساده در روزهای نخست، از جمله راهکارهای مؤثر است.
کارشناسان معتقدند که اگر اضطراب مدرسه نادیده گرفته شود، میتواند پیامدهای طولانیمدت در رشد تحصیلی و اجتماعی کودک برجای بگذارد. بنابراین همکاری والدین و نظام آموزشی در این زمینه ضرورتی انکارناپذیر است.
ندا قاسمی، روانشناس زنجانی با بیان اینکه هرگونه تغییری در روال معمول زندگی، هرچند مثبت و خوشایند باشد، موجب اضطراب و دلهره است، به خبرنگار شبستان گفت: ورود به دبستان، یک تغییر مثبت در زندگی کودکان است ولی از آنجایی که مهارتهای مقابلهای در این سن، کمتر است، اضطراب ناشی از این تغییر میتواند نسبتا شدید باشد.
قاسمی، با اشاره به وابستگی عمیق کودکان به محیط خانه، اظهار کرد: کودک شش سال اول زندگی خود را در دژ امن خانواده سپری کرده است. جایی که همه چیز برایش آشنا، قابل پیشبینی و همراه با حمایت بیقید و شرط والدین بوده است. حالا او باید این محیط امن را ترک کند و به دنیای ناشناخته مدرسه قدم بگذارد. این تغییر، حتی اگر مثبت باشد، به طور طبیعی اضطرابآور است.
وی جدایی از والدین، قوانین ساختاریافته، لباس فرم و فضای فیزیکی ناآشنا را از جمله عوامل اضطرابزای محیط مدرسه عنوان کرد و افزود: برای کودکانی که تجربه پیشدبستانی نداشتهاند، ورود به دبستان، اولین جدایی طولانیمدت از والدین است. قرار گرفتن در محیطی با قوانین رسمی و ساعات مشخص با لباس فرم که نماد هویت جدید و متفاوت از زندگی روزمره است در یک فضای فیزیکی ناشناخته شامل کلاسها، حیاط، سرویس بهداشتی و سایر فضاهای ناآشنا، همه و همه میتواند عاملی برای ایجاد اضطراب در کودکان در بدو ورود به دبستان باشد.
این روانشناس خاطرنشان کرد: برخی کودکان به سرعت با محیط جدید سازگار میشوند و شبکه حمایتی از دوستان و معلمان تشکیل میدهند، اما برخی دیگر در ایجاد این ارتباطات مشکل دارند که منجر به تداوم اضطراب میشود.
وی به بیان راهکارهای عملی برای کاهش اضطراب کلاس اولیها پرداخت و گفت: یکی از این راهکارها، آمادهسازی کودک پیش از مدرسه است. بدین ترتیب که با بازدید از مدرسه و نشان دادن فضاهای مختلف و معرفی معلم و همچنین صحبت صادقانه و گفتوگو درباره مزایای مدرسه و مهارتهای جدیدی که کسب خواهد کرد و همینطور بازی نقش و شبیهسازی محیط مدرسه در خانه میتوان به کاهش اضطراب کودک کمک کرد.
قاسمی به عادیسازی و ایجاد انتظارات واقعبینانه در کودک به عنوان دومین راهکار برای کاهش اضطراب اشاره کرد و افزود: توضیح قوانین مدرسه به زبان کودکانه و بدون ایجاد ترس، بیان احتمالات و صحبت درباره اتفاقات ممکن (زمین خوردن، فراموشی وسایل) و راهحلهای آنها و تعریف خاطرات مثبت و استفاده از تجربیات مثبت والدین از دوران مدرسه میتواند در کم کردن دلهره کودک در بدو ورود به دبستان موثر باشد.
وی به والدین توصیه کرد کودکان خود را در فرآیند آمادهسازی برای ورود به مدرسه، مشارکت دهند و اظهار کرد: خرید مشارکتی لوازم مدرسه و وسایل شخصی مثل کیف و کفش و دادن حق انتخاب به کودک برای ایجاد احساس مالکیت، در کاهش اضطراب کودکان و افزایش اشتیاق آنان برای رفتن به مدرسه تاثیرگذار است.
این روانشناس با اشاره به نقش حیاتی والدین در مدیریت اضطراب، گفت: والدین باید بتوانند اضطراب خود را مدیریت کنند، زیرا کودکان به طور مستقیم اضطراب والدین را دریافت میکنند. نکته دیگر این است که پذیرش بیقید و شرط کودک و ایجاد احساس امنیت عاطفی، پایه اصلی کاهش اضطراب میباشد.
وی اظهار کرد: اگر پس از یک ماه، علائم شدیدی مانند دردهای جسمی مداوم، اختلالات خواب، امتناع مطلق از مدرسه یا افت عملکرد مشاهده شد، باید به روانشناس کودک مراجعه کرد. این علائم نشاندهنده اضطراب بیمارگونه است که نیاز به مداخله تخصصی دارد.
قاسمی خطاب به والدین گفت: یادمان باشد مدرسه گذرگاه است، نه مقصد. هدف نهایی ما نه فقط موفقیت تحصیلی، بلکه پرورش کودکانی شاد و با مهارتهای زندگی است.
نظر شما